«جاسوس بازی» اصول‌گرايان!

رضا صادقیان
نصب نشان افتخار و اهدای لوح یادبود توسط رئیس دولت دوازدهم به یکی از اعضای تیم مذاکرات هسته‌ای بهانه‌ای به دست مخالفان و منتقدان سیاست‌های دولت داد تا برای مرتبه‌ای دیگر همزمان از ناکار آمدی توافق برجام بگویند و هم از «جاسوسی» که به مدت پنج سال دارای حکم محکومیت است و حسن روحانی این مهم را فراموش و به سینه ایشان نشان افتخار نصب می‌کند.

به این‌ترتیب شماری از نیروها و نشریات نزدیک به جریان اصولگرا با انتخاب تیتر و باز نشر عکس خبر دریافت هدیه توسط «جاسوس» را تکرار کردند. فارغ از اینکه مرجع رسیدگی به اتهام، گزارش‌های دستگاه‌های امنیتی و حکم صادر شده درباره این فرد چه بوده است، مسئله را از زاویه‌ای دیگر می‌نگریم.

در ادامه همین واکنش‌ها، برخی از فعالان جوان اصولگرا در واکنش به این هدیه از نهادهای امنیتی درخواست کردند تا همه جاسوسان را در دستگاه‌های دولتی، وزارتخانه‌ها، بانک‌ها، موسسه‌های مالی، فعالان اقتصادی و تمام نهادهای حساس را قبل از آنکه اتفاق دیگری به زیان مردم و کشور رخ دهد بازداشت کنند. به نظر می‌رسد کسانی که با تکرار بی‌وقفه عبارت‌ها و مفاهیمی که بار معنایی آن را در ذهن و روان شهروندان به درستی نمی‌دانند صرفا و تنها به دلیل مخالفت با دولت حسن روحانی به صورت ناشیانه و در کمال ناآگاهی در حال قبح‌زادیی از یک کلمه هستند و به عواقب چنین رفتاری اندیشه نمی‌کنند.

با رویکرد ساده‌سازی شده و نااندیشه نمی‌توان کلمات را مانند قند و نبات و به دفعات در نشریات عمومی استفاده کرد و قبح آن‌ها را شکست. مقابل کلمه جاسوس در فرهنگ عمید آمده است: «کسی که اخبار و اسرار کسی یا اداره‌ای یا مملکتی را به ‌دست بیاورد و به دیگری اطلاع بدهد.» در فرهنگ معین نیز با این تعریف روبرو هستیم: «خبرچین، آن که خبر یا پیغامی را از جایی به جای دیگر می‌برد.» گفتنی است که تعریفی مشابه در فرهنگ لغت دهخدا نیز ارایه شده است.

آنچه از محتوای این تعاریف مشخص است، خبرچین و جاسوس فردی است که با ارایه اطلاعات به کشور غیر در حال خیانت به تمامیت ارضی و انجام رفتاری بر ضد تمام دستاوردهای کشورش است، به همین دلیل در محاکم قضایی اکثر کشورها احکام مرتبط با جاسوسان مرگ، اعدام و زندان‌های طولانی و مراقبت همیشگی شخص متهم از سوی دستگاه‌های امنیتی است.

حال شاهد آن هستیم عده‌ای صرفا به دلیل زیر سوال بردن برجام، توافق‌های بین‌المللی دولت یازدهم و شماری از سیاست‌های دولت به سادگی هر چه تمام با استفاده مکرر از همین کلید واژه به نقد دولت می‌نشینند و درخواستی را مطرح می‌کنند که گویی طی چند سال گذشته در کشورمان هزاران هزار انسان خیانت کار، وطن فروش و جاسوس‌ها در حال ارایه اطلاعات سری و محرمانه به دیگر کشورها بودند و همه دستگاه‌های نظارتی و امنیتی در خواب گران بودند.

بازگو کردن چنین مطالباتی بدون اندیشه کردن به عواقب آن نه تنها دستاوردی را در عرصه سیاسی و اجتماعی به همراه ندارد بلکه با رواج یک عبارت حساس قبح، زشتی و پلیدی آن را در فضای عمومی می‌شکنیم و در چشم برهم زدنی انگشت اتهام را به سوی هر فردی نشانه می‌رویم. ‌ای کاش به جای این همه عجله در نقد رفتار سیاسی شخص روحانی و دولت دوازدهم اندکی به عواقب و پیامدهای چنین واکنش‌های عاطفی در روان شهروندان کشور بیش از همیشه دقت می‌کردیم.