با ‌ترامپ چه باید کرد؟

روزنامه بهار: حضور دونالد‌ ترامپ در کاخ سفید همانطور که قابل پیش بینی بود برابر شد با افزایش تنش‌های بین دو کشور ایالات متحده آمریکا و ایران.‌ترامپ بر خلاف باراک اوباما، رییس جمهور پیشین آمریکا نسبتی با سیاست‌های مبتنی بر تعامل نداشته و بیشتر از آنکه در پی کاهش تنش‌ها و از بین بردن دیوار بی‌اعتمادی میان ایران و آمریکا باشد به دنبال افزایش تنش‌ها و فشارها است.در برابر این سیاست دولت آمریکا پرسشی که می‌توان مطرح کرد این است که مسئولان ایرانی چه راهکاری را اتخاذ خواهند کرد؟

سیاست‌های‌ ترامپ را به طور کلی می‌توان به دو دسته سیاست‌های اعلامی و اقدامات عملی تقسیم کرد. به عنوان یک نمونه، دونالد‌ترامپ در روزهای تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و در مناظره‌های تبلیغاتی در برابر هیلاری کلینتون، رقیب دموکراتش از پاره کردن توافق اتمی میان ایران و گروه 5+1 می‌گفت و بر این اعتقاد بود که یگانه راه مواجهه با برجام از بین بردن آن است. اما آنچه در عمل رخ داد این بود که‌ترامپ نیز مجبور شد توافق هسته‌ای را اجرا کند و حتی در روزهای اخیر هم برخلاف تبلیغات سنگینی که برخی در داخل انجام می‌دادند هنوز اتفاق تازه‌ای برای برجام رخ نداده است و در وضعیت تحریم هایی که به واسطه این توافق برطرف شده است تغییری به وجود نیامده است.واقعیت آن است که دونالد‌ترامپ درصدد است تا با افزایش فشارها بر ایران تحریم‌های گذشته را بازگرداند. تحریم هایی که به خصوص در بین سال‌های 89 تا 92 اقتصاد کشور را از کار انداخت و باعث فشارهای بسیاری بر معیشت مردم شد. حال پرسشی که در این زمینه می‌توان مطرح کرد این است که باید در برابر این سیاست‌ترامپ چه کرد؟ اقدامات مسئولان ایرانی در این باره را می‌توان به سه بخش تقسیم کرد.

الف) حفظ برجام
مسئولان دستگاه دیپلماسی کشورمان در تلاش هستند که با کمک سایر طرف‌های توافق هسته‌ای به خصوص اتحادیه اروپا توافق هسته‌ای را حفظ کرده و اجازه ندهند که اقدامات ایذایی دونالد‌ترامپ مانعی را بر سر راه ایران در بهره مند شدن از منافع برجام ایجاد کند. این مهم آن هنگام محقق خواهد شد که شاهد قرابت بیش از پیش ایران با کشورهای اروپایی باشیم. این نزدیکی می‌تواند از طریق افزایش روابط اقتصادی، امنیتی و سیاسی رخ دهد. یکی دیگر از مسیرهایی که سبب استحکام برجام خواهد شد. توجه به مذاکره با اتحادیه اروپا در حوزه‌های دیگر از جمله مسائل منطقه‌ای و حقوق بشر است. بنا بر آنچه رهبر انقلاب به دستگاه دیپلماسی کشور ابلاغ کرده‌اند مذاکره با آمریکا در حوزه‌های غیر هسته‌ای ممنوع است، در نتیجه این ممنوعیت به هیچ عنوان درباره مذاکره با سران اروپایی نیست و به همین دلیل دستگاه سیاست خارجی کشورمان می‌تواند با الگویی همچون برجام در پی کاهش تنش و اختلافات میان ایران و غرب در مسائل باقی مانده باشد. موضوعی که تاثیری مستقیم برای افزایش احتمال ماندگاری برجام و شکست سیاست‌ترامپ در از میان بردن توافق هسته‌ای خواهد داشت.

ب) توجه به اقتصاد
با نگاهی به چند سال پیش و زمانی که تحریم‌ها افزایش یافت می‌توان به این نتیجه رسید که همزمان با فشار خارجی از طریق تحریم‌ها بی تدبیری و بی کفایتی دولت وقت در حوز ه اقتصادی نیز یکی از مهمترین دلایل افزایش فشار به جامعه در موضوعات اقتصادی بود. همین تجربه که زمان زیادی هم از آن نگذشته است نشان می‌دهد که همان میزان که اقدامات دیپلمات‌ها در عرصه سیاست خارجی در دفع تهدیدات و اقدامات تحریمی طرف مقابل اهمیت دارد باید به موازات آن به مشکلات اقتصادی موجود نیز توجه کافی نشان داد. عدم توجه کافی به برنامه ریزی‌های دقیق اقتصادی می‌تواند سبب افزایش تاثیر فشارهای خارجی شده و باعث آن شود که دستاوردهای ایجاد شده در فضای پسابرجام از بین برود.

ج) سومین اقدام مسئولان در برابر سیاست‌های تنش زای دولت‌ترامپ توجه به وحدت ملی است. این نکته از دو اقدام پیش گفته نیز دارای اهمیتی بیشتر است و لزوم توجه به آن در چنین دورانی که به معنای واقعی کلمه حساس و سرنوشت ساز است دو چندان است. در روزهای اخیر شاهد آن بودیم که چگونه بزرگان جریان اصلاح طلبی در برابر تهدیدات و تندروی‌های دولت ایالات متحده همصدا با سایر مقامات کشور بوده‌اند و با کنار گذاشتن برخی اعتراضات و گلایه‌های به حقشان در دفاع از نهاد نظامی سپاه سخن گفته اند. این انتظار وجود دارد که این گام بلند از سوی جریان اصلاحات از سویِ دیگر میدان سیاست نیز بی پاسخ نماند و شاهد آن باشیم که توجه به وحدت ملی مورد توجه همگان قرار بگیرد و در چنین موضوعات حساسی منافع ملی جایگزین رقابت‌های جناحی شود.