به روز شده در ۱۴۰۳/۰۹/۰۶ - ۱۴:۱۱
 
۱
تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۰/۱۱ ساعت ۱۰:۳۰
کد مطلب : ۱۴۱۴۵۹
نظر صادق زیباکلام درباره شعارهای تند معترضان؛

فاصله معنادار معترضان با اصولگرايان و اصلاح‌طلبان

فاصله معنادار معترضان با اصولگرايان و اصلاح‌طلبان
گروه سياسي- رسانه‌ها: صادق زیباکلام-استاد علوم سياسي دانشگاه تهران در روزنامه شرق نوشت: صرف‌نظر از آنکه دامنه اعتراضاتی که از روز جمعه در مشهد به راه افتاد و در ٧٢ ساعت گذشته برخی از شهرهای دیگر را هم دربر گرفت، تا به کجا ادامه پیدا کند، جریانات سیاسی کشور به‌ویژه اصلاح‌طلبان را با این پرسش دشوار، اما اساسی روبه‌رو کرده که باید موضع‌گیری آنها در قبال این اعتراضات چه باشد؟
 
البته همین پرسش درباره اصولگرایان به‌علاوه جریان‌های تندرو مخالف دولت دکتر روحانی و بالاخره خود دولت دوازدهم نیز مطرح است. بگذارید با ساده‌ترین بخش که دولت باشد، شروع کنیم. دولت دکتر روحانی که معمولا ترجیح می‌دهد در برابر رویدادهای دشوار ایستادگی چندانی نکند، این‌بار هم همان واکنش را نشان داد. مانند عقب‌نشینی درباره افزایش قیمت نان و کاهش یارانه‌بگیرها (که هر دو تصمیم‌های درستی بودند)، به مجرد آنکه دولت با انتقاد رو‌به‌رو شد، آن تصمیمات را به بایگانی فرستاد؛ تکلیف تندروها نیز کم‌وبیش روشن است. آنها آنجا که مردم در مخالفت با دولت دکتر روحانی شعارهای آن‌چنانی سرداده و آن را متهم به بی‌کفایتی کنند، شاید خوشحال هم بشوند؛ اما با پیوستن اقشار و لایه‌های دیگری به جمعیت و رانده‌شدن شعار علیه رئیس‌جمهور به حاشیه و در عوض طرح شعارهای ساختارشکنانه، تندروها متوجه متن موضوع شدند.
 
از این نقطه به بعد، هم تندروها و هم اصولگرایان رویکردشان به اعتراض‌ها تغییر کرد و همان شد که از شنبه‌شب در صداوسیما شاهد آن شده‌ایم: «مردم به‌حق از سیاست‌ها و عملکرد اقتصادی دولت در فشار و تنگنا هستند و علیه شرایط ناملایم اقتصادی خود دست به اعتراضات خیابانی زده‌اند؛ اما برخی از عناصر فرصت‌طلب، منافقین و ضدانقلاب وابسته به دشمن، سعی می‌کنند از اعتراضات به‌حق مردم سوء‌استفاده کرده و شعارهای دیگری سر دهند». البته در روزهای آینده این واکنش تبدیل به رویکرد اصلی اصولگرایان خواهد شد.
 
اصلاح‌طلبان باید چه رویکرد و موضع‌گیری‌ای در قبال اعتراضات چند روز گذشته اتخاذ کنند؟ دشوار بودن پاسخ این پرسش، باعث شده اصلاح‌طلبان ترجیح بدهند سکوت کنند؛ چون هر پاسخی که بدهند، آنها را با دسته‌ای از دردسر‌ها رو‌به‌رو خواهد کرد. اگر از اعتراض‌ها جانبداری نکنند، درست است که از واکنش‌های احتمالی مسئولان مصون می‌مانند اما در مقابل با شماتت و اعتراض جدی معترضان رو‌به‌رو خواهند شد. تا همین‌جا هم معترضان فاصله معناداری با اصلاح‌طلبان و شعارهایشان داشته‌اند.
 
به‌علاوه به نظر می‌رسد سرخوردگی آنها از اصلاح‌طلبان و دولت دکتر روحانی، به همان‌اندازه اصولگرایان باشد. در نتیجه حمایت‌نکردن از معترضان، صرفا بر سرخوردگی آنها از اصلاح‌طلبان خواهد افزود. ملاحظات سیاسی به کنار، پرسش اساسی آن است که اصلاح‌طلبان از منظر منافع ملی باید چه موضع‌گیری‌ای داشته باشند؟ قبل از پرداختن به پاسخ، نگاهی جامعه‌شناختی به معترضان بیندازیم.

به نظر می‌رسد با اندکی تسامح، بتوان گفت که تعدادی از آنها جوانان دهه‌هفتادی هستند که به جز یأس و سرخوردگی احساس دیگری ندارند. ارتش بزرگ لیسانسه‌ها و فوق‌لیسانس‌های بی‌کار که بسیاری هم تعلق به اقشار و لایه‌های کم‌درآمد جامعه دارند، به نظر می‌رسد هسته اصلی را تشکیل می‌دهند. آنها نه‌تنها از اصولگرایان ناامید شده‌اند، بلکه همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، از اصلاح‌طلبان هم مأیوس شده‌اند. به نظر می‌رسد تیر خلاص هم از امیدنداشتن به آینده اقتصادی از سوی دولت دوازدهم به آنها شلیک شد. بسیاری از این جوانان با هزاران انتظار و آرزو در انتخابات اردیبهشت شرکت کرده و نام روحانی را روی برگه‌های رأی نوشتند؛ اما با به‌راه‌افتادن امواج «عبور از روحانی» نه‌تنها از رئیس‌جمهور گله‌مند هستند، بلکه احساس می‌کنند از سوی روحانی و اصلاح‌طلبانی که مردم را ترغیب به شرکت در انتخابات می‌کردند، به بازی گرفته شده‌اند.
 
شاید از این بابت است که نه‌تنها در شعارهایشان خیلی از شعارهای اعتراضی سال‌های پیش به چشم نمی‌خورد، بلکه همان‌طور که پیش‌تر هم گفتم، به‌صراحت شعار عبور از اصلاح‌طلبان را می‌دهند. مأیوس از اصولگرایان، ناامید از اصلاح‌طلبان و سرخورده از روحانی، آنها شعارهای جدید می‌دهند. اتفاقا این‌دست شعارهایشان بیش از آنکه واقعا نماد طرفداری از گذشته باشد، صرفا نشان‌دهنده عصبانیت از وضعیت فعلی است؛ والا اگر گذشتگان توانسته بودند شیوه مطلوب مملکت‌داری را در ایران معاصر پدید آورند، نه انقلاب مشروطه به وقوع می‌پیوست و نه انقلاب اسلامی در سال ٥٧. همه اینها را گفتم که بگویم سرخوردگی معترضان را کاملا درک می‌کنم؛ اما با وجود همه اینها، نمی‌توانم مسیر معترضان را تأیید کنم.
 
می‌دانم این تأییدنکردن و همراهی‌نکردن با راهی که می‌روند و شیوه‌ای که برای بروز اعتراض‌‌های خود برگزیده‌اند، چقدر اسباب بغض و نفرتشان از نگارنده یا اصلاح‌طلبان دیگری که به رفتار خیابانی آنها اعتراض دارند، خواهد شد؛ اما نمی‌توانم با مسیر اشتباهی که فرزندانم از فرط سرخوردگی از شرایط برگزیده‌اند، به واسطه خوشایند این گروه یا آن تفکر موافقت کنم. نگارنده در مخالفت با شعار «عبور از روحانی» به‌طور مفصل به معضل تاریخی «قبض‌وبسط دموکراسی» در جامعه ایران پرداخته‌ام.
 
همه سخن نگارنده با معترضان، تکرار همان موضع است که مشکل یا گمشده همه ما، کم‌رنگ‌بودن نهاد دموکراسی در جامعه ماست؛ اما مسیری که برای نشان‌دادن اعتراض‌ها انتخاب شده، نه‌تنها ایران را به سوی دموکراسی نمی‌برد، بلکه با کشاندن پای نیروهای دیگر به میان، باز یک گام دیگر به عقب خواهیم رفت و این تکرار همان تراژدی «قبض‌وبسط دموکراسی» در تاریخ معاصر ما خواهد بود. نمی‌دانم این تجربه تلخ تاریخی را چندبار باید تکرار کنیم؟

شب
United Kingdom
۱۳۹۶/۱۰/۱۱ ۱۲:۲۳
ما امیدواریم دلسوزان واقعی نظام اعم از اصلاح طلبان و اصولگرایان منصف و معتدل برای حل ریشه اصلی و واقعی این نوع مشکلات صادقانه قدم پیش بگذارند. اگر این بار هم، به هر دلیلی رجال سیاسی کشور خصوصا طیف اصولگرا با توجیهات عده قلیلی که توهم اقتدارگرایی دارند هم نوا شوند.همه فرصت های اصلاح از دست خواهد رفت و باید دردمندانه در انتظار هزینه های غیرقابل پیش بینی نشست. (356833)
۱۳۹۶/۱۰/۱۱ ۱۴:۴۴
گمان میکنم در هر دو حالت داریم به عقب میریم. (356838)
ایوب
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۶/۱۰/۱۱ ۲۰:۰۰
خسته از تبعض وبیعدالتی ها (356850)
۱۳۹۶/۱۰/۱۱ ۱۵:۰۸
مردم از اصولگرا و اصلاح طلب خسته شده اند، می خواهند خودشان برای کشورشان تصمیم بگیرند نه یک عده تندرو یا بله قربان گو. (356839)
محمد حاتمی
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۶/۱۰/۱۱ ۱۷:۰۸
متاسفانه اصولگرایان و مهمترین نهادهای انها هنوز اصلاح طلبان رو باور و قبول ندارند و کلمه فتنه رمز دشمنی دو جناح است حالا وقتی در بین مسولین دو دستگی است از بقیه چه انتظار؟؟؟!! (356842)
مهزیار مهرآذین
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۶/۱۰/۱۱ ۱۸:۲۱
اگر مردم و جوانان اثر رای خود را در انتخابات ریاست جمهوری می دیدند شاهد این وضع نبودیم متاسفانه آقای روحانی یا نخواست و یا نتوانست خواسته های جوانان را برآورده کند و این آشوب ها نتیجه همین است مسئولان باید اجازه دهند خواسته های مردم از طریق صندوق رای برآورده شود . (356843)
هادی
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۶/۱۰/۱۱ ۱۸:۳۳
متاسفم برات .نشان دادید که برای ازادی ایران پشیزی ارزش قائل نیستید بلکه منافع ملی فدای منافع شخصی خودتون میکنید .ذات شما هم عیان شد (356844)
بهمن
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۶/۱۰/۱۱ ۲۰:۴۲
اینان امنیت ملی و ارامش مردم را به بهانه اعتراض به مشکلات اقتصادی و اجتماعی با تخریب اموال عمومی و خصوصی به هم می زنند و باید بدانند امنیت و آرامش مردم خط قرمز همه ایرانیان وطن دوست است. (356852)
حسین
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۶/۱۰/۱۲ ۱۶:۰۰
آقابهمن حتما کار آمریکای جهانخواره وهمه چیز درکشور ،گل وبلبل!!!!!! (356939)
هیمن
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۶/۱۰/۱۱ ۲۱:۳۰
با شما موافقم ولی به این پرسش معترضین هم باید جواب داد که مسیر درست نشان دادن اعتراض کی باز بوده است؟! (356853)
جواد
Switzerland
۱۳۹۶/۱۰/۱۲ ۰۰:۰۷
اعتراضات 18 تیر 78 فقط محدود به دانشگاه تهران و کوی دانشگاه بود
اعتراضات سال 88 وسعت آن به اندازه شهر تهران بود
اعتراضات سال 96 اعتراضات به سطح کشور گشترش پیدا کرد با این تفاوت که فاصله ده ساله به هشت سال کاهش پیدا کرد بنابراین اگر فکر اساسی نشود اعتراضات بعدی معلوم نیست چگونه باشد (356857)
احمدی
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۶/۱۰/۱۲ ۰۰:۱۶
مانمیدانیم مسئولان کشورچرابرای ایجادامیددرملت کاری نمیکنند؟!ای علمای بزرگ وای متولیان کشورباانسدادسیاسی واجتماعی واقتصادی وفرهنگی نمیتوان ملت راراضی نگهداشت.قدری تامل فرماییدومتواضع باشیدورسانه ملی راازانحصاردربیاریدوبیاییدشفاف سازی نماییدوبودجه های نهادهاراحذف وبگذاریدروحانیون به رسالت اصلی شان بازگردند.ملت جزعدالت وآزادی چیزدیگری نمیخواهدواگرنیست برای همگان نباشد.بخدااوضاع خوب نیست وبسیارنگرانیم.شماازعلی ع بالاترنیستین بپذیریدمدیریت کشورایراداساسی دارد.چهره های پیردرتصمیم سازی کشورناامیدکننده (356858)
۱۳۹۶/۱۰/۱۲ ۰۱:۰۴
اصولگرایان در ۹۶ کمی خود را اصلاح کردند.. دریافتن مشکل بیکاری امنیتی ترین مشکل هست

اما

اصلاح طلبان سرگرم کنسرت بازی و آفتاب برجام بودن (356860)
۱۳۹۶/۱۰/۱۲ ۰۱:۰۵
بیشتر روی اعتراضات متوجه اصلاح طلبان هست برای اولین بار تا اصولگایان

این همه حزب و دکان دارند اصلاح طلبان یه پژوهشکده ندارند برای اداره کشور؟؟؟ (356861)
۱۳۹۶/۱۰/۱۲ ۰۱:۰۵
شکاف‌ها ترمیم نشده هست (356862)
۱۳۹۶/۱۰/۱۲ ۰۱:۰۷
یه مردی پیدا بشه یه پژوهشکده بزنه ببینه تو همین مشرق زمین تو کشورها در حال توسعه دارند چی کار میکنند بیاد منطبق کنه با فرهنگ و دین اجراش کنه (356863)
۱۳۹۶/۱۰/۱۲ ۰۱:۰۸
تنش خودش شغل ایجاد میکنه... شغل کاذب! (356864)
۱۳۹۶/۱۰/۱۲ ۰۱:۰۸
سیاستمدار بیکار هم زیاد داریم (356865)
۱۳۹۶/۱۰/۱۲ ۰۱:۱۱
بیست ساله وزیر نفت آقای زنگنه هست .. این سرخوردگی برای ماست که نخبه تربیت نکردیم (356867)
۱۳۹۶/۱۰/۱۲ ۰۱:۱۳
تا عربستان و رفقاش تا اسراییل در منطقه هست فتنه خواهیم داشت (356868)
۱۳۹۶/۱۰/۱۲ ۰۱:۱۴
منافع و مصالح افراد با همه تفاوت‌ها باید در طول منافع و مصالح جمع باشد.. منافع و مصالح جمع را ولی فقیه جامع الشرایط یعنی مقام معظم رهبری تشخیص میدهند (356869)
۱۳۹۶/۱۰/۱۲ ۰۱:۱۷
باید روی آن قسمت دستاوردها و ارزشها بدست آمده از اول انقلاب تا الان محافظه کاری کنیم و برای بدست آمدن بقیه آرمانها تحول خواهی و تجدد مشروع کنیم...

انقلابی واقعی این کار را میکند (356870)
۱۳۹۶/۱۰/۱۲ ۰۱:۱۸
انقلابی واقعی محافظه کار تحول خواه هست... راستگرای میانه هست.. (356871)
۱۳۹۶/۱۰/۱۲ ۰۱:۲۵
امنیت ملی بسیار مهم هست (356873)
۱۳۹۶/۱۰/۱۲ ۰۴:۴۸
هدف اصلی کاهش مشارکت مردمی و همیاری سیاسی در دو انتخابات آینده هست (356878)
۱۳۹۶/۱۰/۱۲ ۰۴:۵۱
عبور از خاتمی شدنی بود با توجه به شرایط صلاحیت‌ها اما امروز عبور از روحانی تو دیواره ! (356879)
۱۳۹۶/۱۰/۱۲ ۰۴:۵۴
عبور از خاتمی گزینه هاش کروبی و هاشمی و معین و مهرعلیزاده در ۸۴ بود..

اما عبور از روحانی : عارف و جهانگیری (356880)
۱۳۹۶/۱۰/۱۲ ۰۴:۵۶
فکر میشد اصلاح طلبان به روزتر از گذشته در اداره کشور ظاهر شوند اما در سیاست واقعا به بن بست رسیدند .. حرف جدیدی ندارند ‌.. باز شعارها دولت مردم و ۴ و ۹۶ درصدی یا کار و کرامت یا عدالتخواهی امروز نزدیک تر به مطالبات هست (356881)
۱۳۹۶/۱۰/۱۲ ۰۴:۵۶
معترضان به دنبال تغییر اولویت روز در اصلاحات هستند (356882)
۱۳۹۶/۱۰/۱۲ ۰۴:۵۷
دولت و ساختارهاش باید به روز بشه (356883)
۱۳۹۶/۱۰/۱۲ ۰۵:۰۰
جراحی خون ریزی دارد و برنامه ها اقتصادی دولت شروع نشده جالبه خون ریزی کرده! ۶۰-۷۰ درصد این اعتراضات ساختگی و سیاسی هست و دو جبهه هم دارد صبح و ظهر رقبا ۹۶ روحانی در دانشگاه تهرانن بعد از ظهر ضد انقلاب و کمونیسم!
جالبه اینوسط یه نفر طرفدار روحانی نیست (356884)
۱۳۹۶/۱۰/۱۲ ۰۵:۰۸
به اعتراصات توجه نشود..
همه ساختگی و سیاستی پشتشه توسط دو جبهه جدا اما هم جهت : یکی مخالفان دولت و دیگری ضد انقلاب و کمونیسم

دولت برنامه ها مهمتری دارد (356886)
۱۳۹۶/۱۰/۱۲ ۰۵:۰۸
دولت برنامه های فرهنگی و ملی را جهت ترمیم شکاف‌ها در پیش گیرد.‌

صداوسیما هم کمک کند (356887)
بیژن
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۶/۱۰/۱۲ ۰۶:۳۱
بودجه سال 97 حدود400هزار میلیارد عنوان شده که خود آقای رئیس دولت میگه نصف این بودجه دست دولت نیست! این همون مشت نمونه خرباره!
آقای دکتر این زخمی که شما دارید در موردش صحبت میکنید دیگه اینقدر عفونی شده که هیچ امیدی نشه بهش داشت! (356889)
احمد
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۶/۱۰/۱۲ ۰۹:۵۰
ویدئوی صحبت کردن آن کشاورز با وزیر کشاورزی-حجتی- را به خاطر دارید؟ ریشه اعتراضات همان‌جاهاست. در همان اضطراب و لکنت زبان. در همان خشم شرمگینانه که حالا شرم‌اش را از دست داده‌است.
پاسخ آن خنده‌ها و سرسری گرفتن‌های همه این سال‌ها را اینطور دارندمی‌دهند. بقول موسوی، به مردم بازگردیم (356894)
بی بضاعت
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۶/۱۰/۱۲ ۱۰:۰۵
وقتی مردم پس از چهل سال از انقلاب تغییرات کشور را با فقیر ترین کشورهای دنیا مقایسه میکنند وسوابق تمام رییس جمهورها ومیزان اختیارات و عملکردشان وفاصله شعارها با عملکردشان را مقایسه می کنند کاملا واضحه که امیر کبیر خودش هم بیاید بدلیل قالبی که محدوده حرکت و فعالیتش را تعیین میکند نمی تواند هیچ کاری بکند ودر کل باید در سیاستهای کلی نظام باید اصلاحات صورت بگیرد (356895)
۱۳۹۶/۱۰/۱۳ ۰۰:۳۹
دکتر زیبا کلام من چندسال زندگی میکنم و چندبار جوانم و آرمانگرا که باید تاوان ..... بدیم در انتخابات دنبال اصلاح بودیم ولی متاسفانه..... (356971)