شعله‌های آتش در نفتکش سانچی دوباره فوران کرد

گروه جامعه- رسانه‌ها: روزنامه قانون در گزارشي نوشت: ماجرای غم‌انگیز نفتکش سانچی به روزهای آخر خود می‌رسد و حالا با پیدا شدن پیکر دو خدمه آن انگار امیدها به یأس مبدل شده‌است. نیروهای چینی صبح دیروز موفق شدند وارد نفتکش شوند و با توجه به حرارات بالا و وجود گازهای سمی فقط نیم ساعت تجسس کردند. آن‌ها با ورود به پل فرماندهی نفتکش، جعبه سیاه را نیز همراه خود به بیرون انتقال دادند.
علی ربیعی، وزیرکار برای اینکه از نزدیک شاهد تلاش نیروهای امدادگر باشد به چین رفت. او همان دقایق ابتدایی حضورش به اتاق فرماندهی بحران چینی‌ها رفت و از نزدیک همه فعالیت‌‌ها را زیر نظر گرفت.

 
باید زوایای این حادثه روشن شود
ربيعي در جلسه‌ای که فرماندهان عملیات نجات و امداد چین، سفیر ایران در چین، سرکنسول ایران در شانگهای ، نایب ريیس کمیسیون امنیت ملی مجلس، مدیرعامل شرکت نفتکش و ريیس سازمان بنادر کشور حضور داشتند، بيان کرد:« بنده به اینجا آمدم که با سرعت بیشتری کارها را دنبال کنم و از نزدیک بر موضوع نظارت داشته باشم. اکنون تحولي رخ داده و کارها با سرعت بیشتری دنبال می‌شود».

وی با اشاره به اینکه امروز سفیر ایران و فرمانده کل دریانوردی تفاهمنامه همکاری برای رفتن به کشتی سانچی امضا کرده‌اند، تصریح کرد: چینی‌ها چند ساعت قبل به کشتی رفتند و پیکر دو تن از خدمه را در نزدیک موتورخانه پیدا کرده و آن‌ها را به کشتی چینی منتقل کردند. قرار است نیروهای ایرانی نيز با چینی‌ها به سمت کشتی اعزام شوند و من فکر می‌کنم که به عرشه برسند. باید حرارت کنترل شود تا به نتیجه نهایی برسیم.

ربیعی با اعلام اینکه جعبه سیاه کشتی پیدا شده است، اظهار داشت: ما درخواست فوری کرده‌ایم که اطلاعات جعبه سیاه در اختیار ما نیز قرار گیرد تا کمیته مشترک آن را بررسی کند. همچنین خواستيم با خدمه و کاپیتان کشتی چینی تصادف کرده نيز ملاقات داشته باشیم تا از همین حالا ابعاد قضیه روشن شود. وی افزود: آنچه ما را نگران کرد، تعطیلی کار اطفای حریق در شب‌ها بود ما با کوچک‌ترین احتمال زنده ماندن دریانوردان وظیفه می‌دانستیم تمام تلاش خود را به‌کار گیریم.

ربیعی با بیان اینکه به دلیل ضرورت موضوع بدون هماهنگی با دولت چین به شانگهای آمدم، تصریح کرد: سختی کار را درک می کنم و می‌دانم زحمت کشیدند اما انتظار مردم ایران این بود که هرچه در توان بود برای این کشتی به‌کار گرفته شود.از بین رفتن و غرق شدن کشتی مصادف با از بین رفتن امید مطلق است؛ بنابراين خواسته ما جدیت در اجرای عملیات امداد و نجات است.خاطره ملت ایران نسبت به این موضوع تاریخی خواهد بود و در اذهان ملت ایران خواهد ماند. ما می‌خواهیم هر چه از دست‌مان برمی‌آید انجام دهیم.همکاران ما از مجلس و دولت در کنار مردم نگران این موضوع هستند و با جدیت آن را دنبال می‌کنند.من احساسات خودم و انتظاری را که مردم دارند، یادآور می‌شوم.

اعزام تکاوران به صحنه حادثه
معاون سازمان بنادر ودریانوردی با بیان اینکه هم اکنون گروه اعزامی تکاوران نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در نزدیکی محل نفتکش ایرانی هستند، گفت: در صورتی که شرایط مناسب باشد این گروه از تکاوران به همراه سایر اعضای گروه تجسس و نجات وارد موتورخانه این نفتکش خواهند شد. هادی حق شناس در ادامه افزود: به علت ادامه آتش‌سوزی و دمای بالای نفتکش ایرانی، تیم تجسس و نجات که در منطقه حضور دارند، از کشتی خارج شده‌اند و هم اکنون این تیم منتظر سرد شدن نفتکش ایرانی هستند تا پس از کاهش دمای آن عملیات تجسس و نجات ادامه یابد.

وی با بیان اینکه درجه حرارت کشتی فوق‌العاده بالاست و تیم تجسس و امداد چین پس از نیم ساعت مجبور به ترک این نفتکش شدند، گفت: هم اکنون عملیات اطفای حریق و خنک ‌کردن کشتی ادامه دارد تا اعضای تیم تجسس نجات وارد کشتی شوند. به گفته معاون سازمان بنادر، کشتی از نقطه اولی که دچار حریق شد حدود ۱۵۵ مایل دریایی با شانگهای فاصله داشتاما به علت وزش بادهای شدید و توفانی فاصله آن با شانگهای به حدود ۲۶۰ مایل رسیده است.

معاون امور دریایی سازمان بنادر ودریانوردی یادآورشد: تاکنون جسد سه نفر از دریانوردان این نفتکش توسط تیم تجسس و نجات پیدا شده و از سرنوشت بقيه آن‌ها اطلاعی دردست نیست. برای تسهیل امدادرسانی هم‌اکنون علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و محمدراستاد، مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی در منطقه حضور دارند و بر نحوه عملیات تجسس و نجات کارکنان این نفتکش از نزدیک نظارت مي‌كنند.

 

ادعای چینی‌ها برای کمک فوری به نفتکش
«شیه کوان وی»، فرمانده چینی اطفای حریق نفتکش ایرانی در شانگهای چنین بيان کرده‌است: صبح شنبه باوجود شرایط نامساعد و ریسک بالا، به کشتی سانچی داخل شديم اما متاسفانه پیکر دو تن از دریانوردان را در عرشه پیدا کردیم. حجم آتش خیلی بالا بود و خطر انفجار و انتشار گازهای سمی نيز وجود داشت ولی با توجه به اینکه نبايد فرصت را از دست مي‌داديم، این کار انجام شد.

وی خاطرنشان کرد: دو پیکر پیدا شده را به یک کشتی دیگر حمل کردیم که بعد از ظهر امروز یک کشتی برای انتقال پیکر آن‌ها اعزام خواهیم کرد. فاصله و شرایط نامساعد جوی باعث تاخیر در انتقال پیکیرها شده است. شیه گفت: 200 تن فوم که برای خاموش کردن آتش کاربرد دارد، خریداری کردیم ولی ممکن است با مشکل کمبود فوم مواجه شویم. در ضمن وزیر حمل و نقل چین مرتب با ما در ارتباط است و تاکید می‌کند که از هیچ کمکی دریغ نمي‌کنیم.

گرفتن نمونه ژنتیکی از خانواده‌هاي خدمه نفتکش سانچی
مهرداد علی بخشی، مدیرکل مدیریت بحران و پدافند غیرعامل سازمان پزشکی قانونی کشور گفت: در پی حادثه آتش سوزی نفتکش ایرانی در آب‌های چین و یافتن جسد سه تن از خدمه این کشتی، سازمان پزشکی قانونی کشور با هماهنگی سازمان بنادر و کشتیرانی از روز پنج‌شنبه 21 دی کار اخذ نمونه ژنتیکی از خانواده خدمه کشتی را آغاز کرد.

وی با بیان این مطلب افزود: اطلاعات ما از تعداد خدمه و وضعیت نفتکش ایرانی مطابق با مواردی است که سازمان بنادر و کشتیرانی کشور اعلام کرده که بر این اساس 32 خدمه (شامل 30 ایرانی و دو غیر ایرانی) در کشتی حضور داشتند. وی با اظهار امیدواری نسبت به زنده و سلامت بودن بقيه خدمه کشتی افزود: به منظور بررسی هویت سه جسد یافت شده از خدمه این کشتی ناچار به اخذ نمونه ژنتیکی از خانواده‌های (بستگان درجه یک) تمام خدمه کشتی هستند که بر اساس هماهنگی با سازمان بنادر و کشترانی خانواده‌ها به پزشکی قانونی تهران و فارس هدایت شدند.

دکتر علی بخشی تصریح کرد: نمونه گیری از خانواده‌ها از روز پنج‌شنبه در پزشکی قانونی تهران و فارس آغاز شده است و در استان تهران 12 خانواده و در استان فارس نیز چهار خانواده به مرکز پزشکی قانونی مراجعه و از آنان نمونه ژنتیکی اخذ شد. وی با تاکید بر اینکه سازمان پزشکی قانونی کشور با توجه با شرايط روحی خانواده‌های خدمه کشتی کار اخذ نمونه را در کوتاه‌ترین زمان ممکن و با حفظ حرمت این عزیزان انجام داد، اظهار داشت: تاکنون از خانواده 16 تن از خدمه کشتی نمونه ژنتیکی اخذ شده، بقيه خانواده‌ها نیز با هماهنگی سازمان بنادر و کشترانی برای نمونه‌گیری به سازمان پزشکی قانونی کشور معرفی خواهند شد.

گفت‌وگوی تلفنی ظریف با همتای چینی درباره نفتکش ایرانی
وزیر خارجه ایران در تماس تلفنی با همتای چینی خود بر لزوم انجام تعهدات همه طرف‌ها در سانحه اتفاق افتاده برای نفتکش ایرانی تاکید کرد. در این تماس در خصوص اجرای برجام و لزوم انجام تعهدات همه طرف‌ها و نیز سانحه تاسف‌بار برای نفتکش ایرانی گفت‌وگو شد.‌ وزیر امور خارجه چین با ابراز تاسف از بروز سانحه برای نفتکش ایرانی اعلام کرد: نیروهای امدادی چینی همه تلاش خود را برای مهار آتش به کار گرفته و به کمک‌های خود ادامه خواهند داد. مسئولیت حقوقی کشورهای ایران و چین در حادثه برخورد نفتکش ایرانی با کشتی باری چینی بررسی شد

 

تعهدات نا مرغو ب چینی
مهرشاد ایمانی: تکلیف محموله نفتکش ایرانی را بیمه مشخص می‌کند و در این خصوص نگرانی عمده‌ای وجود ندارد از حقوق بین‌الملل تحت هیچ‌شرایطی نمی‌توان تعریفی ارائه داد که در آن حق زندگی افراد نادیده گرفته شود.
چین باید ازعهده جبران خسارت مادی به سرنشینان نفتکش ایرانی و جبران خسارت معنوی دولت ایران برآید
اصل بر این است که هر کشتی برای حرکت باید مجوزهای لازم را داشته باشد و در غیراین‌صورت، نمی‌تواند حرکت کند
به‌دلیل آنکه کشتی در نزدیکی سواحل شهر شانگهای بوده است، چین باید به نفتکش ایرانی کمک می‌کرد که متاسفانه نکرد
دولت چین به‌دلیل مسائل زیست‌محیطی مسئولیتی در قبال نفتکش و محموله آن ندارد اما باید به کمک آسیب‌دیدگان می‌شتافت
دولت چین باید علاوه بر جبران خسارت نفتکش ایرانی، خسارات واردشده به آسیب‌دیدگان و خانواده‌های ایشان را نیز پرداخت کند
گرچه در عرف بین‌المللی آتش‌زدن نفتکش‌ها و حتی بمباران آن‌ها پذیرفته شده است اما این موضوع نباید باعث سلب حیات افراد شود
هیچ منفعتی نمی‌تواند به‌اندازه حیات افراد مهم باشد. حق حیات در زمره حقوق بنیادین بشر است و هیچ‌چیزی نباید این حق را به تعویق اندازد
چین در وهله نخست باید به خدمه نفتکش کمک می‌کرد و سپس این حق را داشت که کشتی را آتش بزند، آن را بمباران کند یا در خاموش‌کردن آن اقدامی نکند

نفتکش ایرانی در 300 کیلومتری سواحل شهر شانگهای چین سوخت و دولت چین برای حفظ محیط‌زیست، جان‌دادن ایرانی‌ها را به تماشا نشست. نفتکش ایرانی به نام «سانچی» پس از برخورد با کشتی دارای پرچم چین در آتش سوخت و آن‌طور که گفته می‌شود، هنوز سرنوشت سرنشینان ایرانی نفتکش سانچی در هاله‌ای از ابهام است.

 

گرچه حادثه پیش‌آمده یک‌اتفاق عجیب محسوب نمی‌شود و چنین حوادثی در تاریخ معاصر به دفعات مشاهده شده است اما نکته قابل تامل، عدم همکاری دولت چین برای نجات سرنشینان نفتکش ایرانی است. برخی می‌گویند که چین برای جلوگیری از خطرات زیست‌محیطی، تمایل به سوختن کامل معیانات گازی موجود در نفتکش را داشت و به این دلیل همکاری‌های لازم را برای اطفای حریق انجام نداد تا جایی که ظاهرا گارد ویژه ساحلی چین، مانع امدادرسانی نیروهای ژاپنی شدند.

 

هرچند وزیر امور خارجه چین دیروز در تماس تلفنی به محمدجواد ظریف گفته است که چین تمام کمک‌های لازم را برای نجات سرنشینان نفتکش ایرانی ارائه داده است اما آنچه از ظواهر امر مشاهده و از خبرها شنیده می‌شود، خلاف این مدعاست. حفظ محیط‌زیست به‌میزانی اهمیت دارد که براساس قاعده‌ای بین‌المللی ،کشورهای نزدیک به نفتکش حادثه‌دیده می‌توانند آن را بمباران کنند یا آن را به آتش بکشند اما این حالت زمانی صادق است که رکن اصلی حقوق بشر، یعنی جان انسان‌ها به خطر نیفتد. درصورتی که حق حیات افراد در معرض خطر باشد، هیچ‌یک از قواعد بین‌المللی مقدم نمی‌شود.

 

این درحالی است که چینی‌ها به صورت تلویحی جان ایرانیان را اولویت دوم پنداشتند. آنچه در بازخوانی حادثه اخیر می‌توان گفت، این است که در صورت اثبات تقصیر از سوی کشتی چینی، دولت چین باید به جبران خسارت کامل نفتکش ایرانی و سرنشینانش بپردازد اما حتی اگر تقصیر برعهده ایران نیز باشد، بازهم چین از باب عدم رعایت قاعده پذیرفته‌شده بین‌المللی، یعنی کمک‌رسانی به کشتی‌های آسیب‌دیده، مسئولیت مادی و معنوی دارد و باید درصدد جبران آن باشد.

 

محرزبودن مسئولیت دولت چین
عباس کوچ‌نژاد، استاد حقوق بین‌الملل در خصوص میزان مسئولیت کشورهای مربوطه در حادثه برخورد نفتکش ایرانی با کشتی باری چینی به «قانون» گفت: «در دهه50 میلادی با غرق‌شدن یک‌کشتی بزرگ نفتی در دریای مانش، کنوانسیونی مبنی بر جلوگیری از آلودگی‌های نفتی به تصویب رسید. کشورهای دارای پرچم بر کشتی‌ها وظیفه دارند که نکات ایمنی نفتکش‌ها و اصول دریانوردی را طبق مقررات سازمان بین‌المللی دریایی رعایت کنند. ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست.

 

در موضوع برخورد نفتکش ایرانی و کشتی باری چینی، هنوز معلوم نیست که کدام یک از کشتی‌ها دچار قصور شده‌اند و احراز این موضوع بستگی به‌نظر کارشناسان دارد اما به‌طور کلی اصل بر این است که هر کشتی برای حرکت باید مجوزهای لازم را داشته باشد و در غیراین‌صورت، نمی‌تواند حرکت کند. پس ظاهر بر این است که نفتکش ایرانی از استاندارهای لازم برخوردار بوده است اما این امکان نیز وجود دارد که قصوری از سوی دریانوردان ایرانی صورت گرفته باشد که تمام چنین حدس‌وگمان‌هایی در آینده‌ای نه‌چندان دور مشخص می‌شود. در این فرضیات، چین نیز دارای مسئولیت است. در صورتی که قصور از سوی کشتی چینی باشد، کشور چین مسئولیت جبران خسارات نفتکش ایرانی را دارد؛ از سوی دیگر به‌دلیل آنکه کشتی در نزدیکی سواحل شهر شانگهای بوده است، چین باید به نفتکش ایرانی کمک می‌کرد که ظاهرا در این مورد کم کاری کرده است.

 

هنگامی که یک‌کشتی دچار مشکل می‌شود و جان سرنشینان آن کشتی به‌خطر می‌افتد، براساس قاعده عرفی بین‌المللی، تمام کشتی‌های نزدیک و کشورهای همجوار باید به کمک بشتابند. در این قاعده هیچ تردیدی نیست و همه کشورها بر آن اتفاق نظر دارند. پس در صورت بروز مشکل برای یک کشتی، سایر کشتی‌های نزدیک در آب‌های آزاد و کشورهای نزدیک به محل حادثه در صورت توان باید به امر کمک‌رسانی بپردازند. البته در اتفاق اخیر از آن رو که خطر انفجار در میان است، چندان نمی‌توان از تمام کشتی ها انتظار کمک داشت اما بی‌تردید دولت به عنوان نزدیک‌ترین دولت به حادثه دارای مسئولیت است. این درحالی است که روابط دیپلماتیک ایران و چین نیز در شرایط خوبی است؛ پس از هر نظر از دولت چین انتظار می‌رفت که در موضوع کمک رسانی به سرنشینان نفتکش ایرانی کم‌کاری نمی‌کردند».

حق چین در حفظ محیط زیست با رعایت منافع اساسی کشورهای دیگر
این استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که آیا چین می‌تواند با استناد به جلوگیری از خطرات زیست‌محیطی از کمک‌رسانی به نفتکش ایرانی امتناع کند، افرزود: «در دهه50 میلادی هنگامی که یک‌کشتی حامل نفت در دریای مانش غرق شد، انگلستان آن را بمباران و منجفر کرد. در این بمباران چهار نفر کشته شدند. استدلال کشور انگلستان جلوگیری از خطرات زیست محیطی بود و پس از آن‌حادثه در حقوق بین‌الملل، قاعده‌ای عرفی ایجاد شد که در حالت ضرورت و برای حفظ محیط‌زیست، کشورها می‌توانند در حالاتی خاص نفتکش‌ها را بمباران کنند.

 

شاید چین بر اساس این قاعده عرفی تمایل داشت که نفتکش ایرانی به‌طور کامل بسوزد تا معیانات نفتی و گازی وارد دریا نشود اما در چنین تصمیمی باید دید که آیا امکان نجات جان 32نفر از سرنشینان نفتکش ایرانی وجود داشت یا خیر؟ گرچه در عرف بین‌المللی آتش‌زدن نفتکش‌ها و حتی بمباران آن‌ها پذیرفته شده است اما این موضوع نباید باعث سلب حیات افراد شود. درواقع دولت چین به‌دلیل مسائل زیست‌محیطی مسئولیتی در قبال نفتکش و محموله آن ندارد اما باید به کمک کشتی‌شکستگان و آسیب دیدگان می‌شتافت. پس چین در وهله نخست باید به خدمه نفتکش کمک می‌کرد و سپس این حق را داشت که کشتی را آتش بزند، آن را بمباران کند یا در خاموش‌کردن آن اقدامی نکند. البته شاید چین ادعا کند که تمام تلاش‌های لازم صورت گرفته است که باید دید روند روزهای آتی به چه شکل پیش خواهد رفت. به‌هرروی منافع اساسی دولت‌ها ازجمله موضوعات محیط زیستی نباید در تزاحم با منافع کشورهای دیگر و حفظ جان انسان ها باشد».

چین و جبران خسارت آسیب‌دیدگان نفتکش ایرانی
کوچ‌نژاد در خصوص علل مسئولیت دولت چین در قبال دولت ایران و آسیب‌دیدگان نفتکش ایرانی گفت: «کنواسیون حقوق دریاها می‌تواند تا حدی اختلاف احتمالی بر موضوع تقصیر نفتکش ایرانی و کشتی باری چینی را حل کند اما نه ایران و نه چین عضو این کنوانسیون نیستند؛ پس در صورت بروز اختلاف با رضایت هردوکشور مرجع داوری یا دیوان بین‌المللی دادگستری می‌توانند منازعه را حل کنند.

 

البته معمولا چنین موضوعاتی از طریق سیاسی حل می‌شود. اگر مقصر برخورد نفتکش با کشتی باری ایران باشد، دولت ایران علاوه بر جبران خسارت از کشتی چینی باید خسارات واردشده به محیط‌زیست را نیز پرداخت کند و دولت ایران مسئولیت تام خواهد داشت اما اگر برخورد خارج از اراده یا همان حالت فورس ماژور باشد، هیچ کشوری مسئول نخواهد بود. تکلیف محموله نفتکش ایرانی را نیز بیمه مشخص می‌کند و در این خصوص نگرانی عمده‌ای وجود ندارد اما اگر چین مقصر باشد، باید تمام خسارات واردشده به نفتکش ایرانی را متقبل شود. حتی اگر مقصر نیز نباشد، باید ازعهده جبران خسارت مادی به سرنشینان و جبران خسارت معنوی دولت ایران برآید زیرا در صورتی که می‌توانست کمک کند، هیچ کمکی نکرد. از این رو باید از دولت ایران عذرخواهی کند. به طور کلی دولت چین هیچگاه شریک تجاری خوبی برای ایران نبوده است و در دوران تحریم، یکی از کشورهایی بود که هزینه‌های گزافی بر ایران تحمیل مي‌كرد».

 

برخورد نفتکش و کشتی باری در منطقه انحصاری-اقتصادی
محمدعلی بهمنی‌قاجار، حقوقدان در اين زمينه باور دارد که چین علاوه بر آنکه باید از آسیب‌دیدگان حادثه نفتکش ایرانی جبران خسارت کند، باید از حیث قواعد بین‌المللی نیز پاسخگو باشد. این حقوقدان در گفت‌وگو با «قانون» گفت: «نفتکش ایرانی در حدود 300 کیلومتری چین با کشتی باری چینی برخورد کرده است. بر اساس این گزاره خبری می‌توانست گفت که احتمالا برخورد در منطقه انحصاری- اقتصادی چین رخ داده است زیرا این محدوده تا 370کیلومتر از مبدأ ساحل را در برمی‌گیرد.

 

بنابراین چین به صورت نسبی در این محدوده حق حاکمیت داشته است. البته باید خاطرنشان کرد که تسلط بر منطقه‌انحصاری-اقتصادی به میزان آب‌های داخلی یا آب‌های سرزمینی نیست و این منطقه اِعمال حاکمیتی محدود و نسبی را ایجاد می‌کند؛ پس به این دليل دولت چین دارای مسئولیت است. از آنجا که به کشتی چینی صاحب پرچم خسارات عمده‌ای وارد نشده است، می‌تواند دریافت که کشتی چینی مقصر بود است؛ زیرا عمده خسارت‌ها به نفتکش ایرانی وارد شده است. اگر ثابت شود که کشتی چینی در این حادثه تقصیر داشته است، دولت چین باید علاوه بر جبران خسارت نفتکش ایرانی، خسارات واردشده به آسیب‌دیدگان و خانواده‌های ایشان را نیز پرداخت کند.

 

از سوی دیگر علاوه بر مسئولیت جبران خسارات، چین باید از حیث قواعد بین‌المللی به سرنشینان نفتکش ایرانی کمک می‌کرد که نه‌تنها این کار را نکرد، حتی گارد ویژه ساحلی چین مانع کمک‌رسانی کشورهای دیگر ازجمله ژاپن شدند. درواقع برای چین دو مسئولیت را می‌توان متصور بود؛ نخست مسئولیت ایجابی به این معنا که خود کشور چین به کمک نفتکش ایرانی می‌آمد و دوم مسئولیت سلبی، به‌معنای آنکه مانع کمک‌رسانی کشورهای دیگر نمی‌شد که متاسفانه از هیچ یک از این دو مسئولیت سربلند بیرون نیامد».

حفظ جان انسان‌ها، مهم‌ترین اولویت
این وکیل دادگستری در خصوص اولویت جان انسان ها و حفظ محیط‌زیست ادامه داد: «هیچ منفعتی نمی‌تواند به‌اندازه حیات افراد مهم باشد. حق حیات در زمره حقوق بنیادین بشر است و هیچ‌چیزی نباید این حق را به تعویق اندازد. در اين رویه، در آرا و اسناد بین‌المللی به دفعات بر این حق مسلم بشر تاکید شده است و از حقوق بین‌الملل تحت هیچ‌شرایطی نمی‌توان تعریفی ارائه داد که در آن حق زندگی افراد نادیده گرفته شود. دیوان بین‌المللی دادگستری در رای مشورتی خود هنگامی که موجودیت یک‌کشور در معرض خطر باشد، اذن استفاده از سلاح‌های هسته‌ای را داده است اما در استفاده از این نوع تسلیحات نیز محدودیت‌های بسیاری را در نظر گرفته است.

 

مهم‌ترین محدودیت مقرر در این رای، حفظ حیات انسان‌هاست؛ دیگر آنکه هنگامی که موجودیت یک‌کشور به‌خطر افتد، کشور مورد نظر می‌تواند بعضی از قواعد بین‌المللی و سیاسی را تعلیق کند اما در تمام این شرایط حق حیات نباید زیر پا گذاشته شود. بنابراین هیچ تعلیقی در جان انسان‌ها وجود ندارد و چین نمی‌تواند به‌بهانه مسائل زیست‌محیطی، جان سرنشینان نفتکش ایرانی را نادیده بگیرد. نکته دیگر اینکه در شرایط فعلی باید کارشناسان تعیین بیمه به محل حادثه بروند و کارهای تخصصی را انجام دهند. انتظار این است که دولت چین در کار آن‌ها کارشکنی نکند و همکاری‌های لازم را صورت دهد تا دوکشور ایران و کره‌جنوبی بتوانند از بیمه خود استفاده کنند. در نهایت باید امید داشت که هرچه سریع‌تر مقصر این حادثه معلوم شود و کشور چین از عهده خسارت مادی و معنوی دولت ایران از باب عدم رعایت مقررات بین‌المللی برآید».

آنچه از پس بحث‌های اخیر می‌توان به دست آورد این است که کشور چین حتی اگر در موضوع برخورد نفتکش با کشتی باری مقصر نباشد که این مساله نیز بستگی به نظر کارشناسان دارد، اما به هر روی از باب قواعد عرفی بین‌المللی باید از دولت ایران و خانواده‌های زیان‌دیده جبران خسارت کند زیرا با هیچ ‌منطقی قابل پذیرش نیست که به دلایل مختلف ازجمله بحث‌های زیست‌محیطی، چینی‌ها بر جان ایرانی‌ها تعیین تکلیف کنند. امید است که دولت ایران با دیپلماسی قوی خود بتواند حقوق از دست رفته دریانوردان ایرانی را از چینی ها مطالبه کند تا بتوان قدری به مردمداری دولت امیدوار بود.