نوای موسیقی لُری در «فلک الافلاک» پیچید

اجرای موسیقی محلی لرستان در محوطه قلعه باستانی فلک الافلاک موجب استقبال کم‌نظیر گردشگران و مسافران نوروزی از برنامه‌های این گروه‌ها شد به‌طوری‌که مشتاقان ساعت‌ها قبل از آغاز برنامه اجرای گروه‌های موسیقی لری را انتظار می‌کشند.سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری لرستان در این رابطه به خبرنگار مهر گفت: ستاد تسهیلات سفرهای نوروزی استان لرستان به‌منظور معرفی فرهنگ بومی لرستان به گردشگران نوروزی اقدام به اجرای موسیقی محلی در قلعه فلک الافلاک خرم‌آباد کرده است.سید امین قاسمی بیان داشت: برنامه‌های شاد و مفرح همراه با موسیقی، نمایش طنز و مسابقه با اهدا جوایز ارزنده هرروز ساعت ۱۰ و ۳۰ دقیقه صبح و ۱۸ عصر در محوطه «باغ گلستان» قلعه تاریخی «فلک الافلاک» خرم‌آباد برگزار می‌شود.
 

 بنابراین گزارش، بر اساس کاوش‌های باستان‌شناسی در مناطق لرنشین، تصویری پای‌کوبی بر قطعه‌ای سفالی به‌دست‌آمده که قدمت موسیقی در این منطقه را به هزاره چهارم پیش از میلاد مسیح رقم می‌زند.همچنین از آثار و شواهد به‌دست‌آمده در این مناطق تصاویری از آلات موسیقی دوران مانند شیپور و تنبور بر روی ظروف نقره وجود دارد که حاکی از رواج موسیقی نزد این قوم در عهد ساسانی است، امروزه نیز برخی از نغمه‌های باستانی در قالب مقام‌های موسیقی قومی باقیمانده ‌است.موسیقی آوازی یا کلامی از کهن‌ترین موسیقی‌های لرستان است، این نوع موسیقی بیشتر در مراسم عروسی، سوگواری و فعالیت‌های روزمره زندگی عشایر و روستائیان و توسط زنان و برخی موارد نیز توسط مردان اجرا می‌شود.آوازهای شادمانه مربوط به عروسی، ترانه‌هایی هستند که عملاً بدون همراهی ساز و باهم آوایی زنان در مراسم عروسی اجرا می‌شود و شامل «سیت بیارم»، «بینا بینا»، «بزران بزران» و ... است.
 
همچنین در مراسم سوگواری عزیزی ازدست‌رفته، زنان عزاداری که در سوگ نشسته‌اند در وصف او آوازهایی توأم با المان خاص بومی می‌خوانند که هر بیننده و شنونده‌ای را متأثر می‌سازد که این آوازها را در گویش «مور» گویند.
همچنین در موسیقی لرستان به آواهای حماسی نیز پرداخته‌شده است، از انواع آواهای حماسی می‌توان به شیرین و خسرو که برخی آن را نظامی خوانی خوانده‌اند اشاره کرد و از بهترین افرادی که در اجرای آواز شیرین و خسرو تبحر بسیار داشته‌اند مرحوم استاد علیرضا حسن خانی بوده است.موسیقی کار نیز یکی از بخش‌های موسیقی آوازی لرستان است، درگذشته‌های نه‌چندان دور زنان و مردان روستایی و عشایر به هنگام کار روزانه مانند برزگری، کشاورزی، شیردوشی، مشکه زنی، برنج‌کوبی و ... برای کاهش خستگی ناشی از کار و بیان آمال و آرزوهای خود آوازهایی می‌خواندند.
ریتم این آوازها به‌طورمعمول متأثر از صدای کار آن‌ها و مضامین شعرها نیز متأثر از ابزار، وسایل ارزش‌های محیط زندگی و عشق به یار، سرزمین، گیاهان، درختان و هرچه را که به آن دل‌بسته‌اند است، چنین آوازهایی هنوز می‌توان در نقاط دور از هیاهوی شهر و شهرنشینی شنید.آواهای مربوط به «لالایی» که در گویش محلی به آن «لاوه لاوه» می‌گویند نیز بخشی از موسیقی آوازی لرستان را به خود اختصاص داده است.موسیقی سازی لرستان نیز آن‌چنان‌که از نامش پیداست با استفاده از سازهای بومی و توسط نوازندگان محلی اجرا می‌شود، مقام‌های این نوع موسیقی شامل مقام‌های شادی، مقام‌های سوگواری، مقام‌های مذهبی، مقام‌های حماسی، مقام‌های دل‌تنگی و عاشقانه است، سرنا، دهل، کمانچه (تال)، تنبک (تمک)، دوزله و بلور ازجمله سازهای لری هستند.
موسیقی سوگواری نیز بخشی از موسیقی سازی لرستان است، نوع ساز مورداستفاده در موسیقی سوگواری لرستان دهل و سرناست، موسیقی سوگواری بیشتر جنبه آیینی دارد و در مراسم عزاداری از روزگار کهن تاکنون اجرا می‌شود.«پاکتلی»، «چمری» یا «چمرانه»، «سحری»، «شیونی»، «یاری» و ... ازجمله مقام‌های موسیقی سوگواری لرستان است.