ایران به شرایط قبل از برجام بر نمی گردد

احمد مجتهد اظهار داشت: اجرای برجام از دی ماه سال 94 سبب شد سیستم بانکی ایران بار دیگر فعال شود و ارتباطات بین المللی آن گسترش یابد.وی افزود: هرچند دستاوردهای بانکی برجام ایده آل نبود و بانک های بزرگ جهان به دلیل ترس از تحریم های آمریکا حاضر به فعالیت با ایران نشدند اما باید گفت در همین مدت ایران توانست از فرصت بوجود آمده استفاده کند و نقل و انتقالات بانکی خود را انجام دهد. رئیس اسبق پژوهشکده پولی و بانکی ادامه داد: پس از اجرای برجام دسترسی به منابع ارزی که نقل و انتقال آن در زمان تحریم ها سخت و در برخی موارد غیرممکن بود، بهبود یافت. این صاحب نظر پولی و بانکی درباره دستاوردهای برجام در حوزه های اقتصادی گفت: با ورود سرمایه گذاران خارجی در 2 سال و نیم گذشته، صنعت خودروسازی که نیازمند همکاری با طرف های خارجی بود، گسترش قابل توجهی یافت. 

عضو هیات مدیره بانک سامان اظهارداشت: در دوران برجام صادرات نفت ایران به همه کشورها بار دیگر از سر گرفته شد و حتی توانستیم بیش از زمان تحریم ها صادرات خود را افزایش دهیم که نتیجه برخی سرمایه گذاری ها در این حوزه توسعه میادین نفتی بود.مجتهد گفت: در همین مدت پروژه های پارس جنوبی و پروژه هایی که نیاز به تجهیزات خارجی داشت، بار دیگر فعال شد و برخی از طرح های توسعه ای صنعت نفت با موفقیت به بهره برداری رسید.وی درباره اینکه برخی معتقدند برجام آنگونه که انتظار می رفت، در بازگشت ایران به شرایط قبل از تحریم ها اثرگذار نبوده است، گفت: توفیق نداشتن ما در بهره برداری از برجام به این دلیل است که بیش از اینها از برجام توقع داشیم در حالی که نگرانی هایی که از فشارهای سیاسی و اقتصادی آمریکا وجود دارد، مانع از سرمایه گذاری گسترده طرف های خارجی در ایران شده است.

مجتهد درباره احتمال خروج آمریکا از برجام در 22 اردیبهشت و آثار آن نیز به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: اگر آمریکا بخواهد به تنهایی از برجام خارج شود، یک مساله است و اگر همه کشورها از جمله ایران برجام را پایان یافته تلقی کنند، موضوع دیگری است.وی اضافه کرد: اگر آمریکا به تنهایی از این توافق خارج شود، شرایط ایران به طور 100 درصد به زمان پیش از برجام باز نمی گردد زیرا سازمان ملل تمام قطعنامه های ضدایرانی خود را به استناد برجام لغو کرده است و امکان تصویب مجدد آنها وجود ندارد.این صاحب نظر پولی و بانکی در ادامه گفت: آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز در همین مدت نه تنها قطعنامه های مربوط به ایران را کنار گذاشته، بلکه در همه گزارش های خود پس از برجام پابیندی ایران به تعهدات خود را تایید کرده است و بنابراین شرایط 100 درصد مانند زمان تحریم ها نخواهد بود.

وی در عین حال به قوانین و مقررات ضدایرانی آمریکا اشاره کرد و گفت: برای نمونه آمریکا به استناد قانون داماتو که همکاری شرکت های حاضر در بازار آمریکا را با ایران محدود می کند، به شرکت ها و بانک های اروپایی فشار می آورد زیرا بر اساس این قانون هر شرکت یا دولتی که بیش از 40میلیون دلار در صنایع نفت و گاز ایران سرمایه‌گذاری کند، از سوی آمریکا جریمه می شود.مجتهد در ادامه تاکید کرد: اگر کشورهای اروپایی نتوانند موضع واحدی در مقابله با آمریکا اتخاذ کنند و همکاری خود را به دلیل فشارهای آمریکا در ایران کاهش دهند یا حتی متوقف کنند، به ضرر خود آن کشورها خواهد بود زیرا در شرایط کنونی صنایعی چون خودروسازی و نفت ایران به دانش فنی خارجی نیاز دارد.وی با اشاره به افزایش حجم تجارت با کشورهای اروپایی پس از اجرای برجام گفت: البته این کناره گیری از برجام از نظر تجاری به ضرر آنها است و با این اقدام در حقیقت استقلال خود را زیر سوال می برند و نشان می دهند که در مقابل نفوذ آمریکا و سیاست آن ضعیف هستند. 

رئیس اسبق پژوهشکده پولی و بانکی، خروج آمریکا از برجام را به معنی پایان راه ندانست و گفت: در زمان تحریم ها نیز ایران روابط تجاری خود را با جهان حفظ کرد و با چین و روسیه و برخی کشورهای اروپایی که کمتر تحت فشار آمریکا هستند، معامله می کرد.این کارشناس ارشد پولی و بانکی رئیس جمهوری آمریکا را شخص «باثباتی» ندانست و اظهار داشت: نظرات ترامپ از زمان تصدی پست ریاست جمهوری آمریکا مدام در حال تغییر است؛ گاهی معاهداتی را لغو کرده یا گفته می خواهد لغو کند اما بعد از آن اعلام کرده که حاضر به مذاکره است.مجتهد افزود: تجربه حضور یکساله ترامپ در کاخ سفید نشان می دهد که تصمیم ها و موضع گیری های وی به چگونگی برخورد کشورها با آن موضوع بستگی دارد.وی با یادآوری اینکه کشورها در نظام بین الملل به دنبال منافع خود هستند، اظهار داشت: کشورها می توانند در تقابل با آمریکا طبق قوانین خود رفتار کنند؛ برای نمونه چین بعد از اعمال تعرفه از سوی آمریکا بر واردات فولاد از این کشور، مقابله به مثل کرد و تعرفه کالاها از آمریکا را افزایش داد و حتی برخی کالاهای داخلی را جایگزین محصولات آمریکایی کرد.

مجتهد افزود: حتی روسیه نیز در مقابل تحریم اتحادیه اروپا، بلافاصله واردات برخی کالاها را از اروپا محدود کرد و باعث شد کشاورزان لهستانی و فرانسوی متضرر شوند.این اقتصاددان تاکید کرد: جنگ های تجاری که بر مبنای تحریم استوار است، به شمشیر دو لبه ای می ماند که به دو طرف آسیب می زند و اینطور نیست که تحریم کننده برنده نهایی باشد.توافق هسته ‌ای برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) بیست و سوم تیرماه سال 1394 (چهاردهم ژوئیه 2015) در وین بین نمایندگان جمهوری اسلامی ایران، اتحادیه اروپا و گروه 1+5 شامل انگلیس، فرانسه، آمریکا، روسیه، چین و آلمان امضا شد.در 2 سال و نیم گذشته، آمریکایی ها بارها به اشکال مختلف در مسیر اجرای کامل این توافق بین المللی که به تصویب شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز رسیده است، سنگ اندازی کرده اند که این رویه با روی کارآمدن دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا در بهمن 95 شدت گرفته است.

طبق قوانین آمریکا، رییس جمهوری این کشور هر سه ماه یکبار باید تعلیق تحریم ها علیه ایران را تمدید کند اما ترامپ به بهانه های مختلف یا از تمدید آن طفره رفته یا در اظهارات خود، تهدید به خروج از برجام کرده و این رویه سبب شده تا سرمایه گذاران خارجی رفتار احتیاطی با ایران در پیش بگیرند به گونه ای که ایران در عمل از منافع حاصل از برجام محروم شده است.با اجرای برجام از دی ماه 1394، مقام های ایرانی بارها به کارشکنی های طرف مقابل بویژه آمریکا برای اموری مانند ارتباط های مالی و تجاری اعتراض کرده اند.در حالی که آژانس بین المللی انرژی اتمی تاکنون 11 بار پایبندی ایران را به تعهداتش در برجام تایید کرده است، 22 اردیبهشت، ترامپ باید درباره ماندن یا خروج آمریکا از این معاهده تصمیم بگیرد.شب گذشته ترامپ اعلام کرد که قصد دارد عصر امروز (18 اردیبهشت) نظر خود را درباره برجام اعلام کند.