"رانت" در معاملات حاصل عدم شفافیت است

یک استاد دانشگاه با بیان اینکه رانت موجب تخریب اقتصاد می شود، اظهار کرد: در بورس کالا تعداد عرضه‌کننده و متقاضی پرشمار می‌تواند حضور داشته باشند. بنابراین، با مکانیزم بورس کالایی که متناسب با عرضه و تقاضا شکل گرفته است، رانت هایی که تاکنون در معاملات غیر شفاف وجود داشت از بین می رود.ملکی به عوامل ایجاد رانت اشاره کرد و گفت: رانت به فرصت نابرابری گفته می‌شود که عده‌ای بتوانند بدون کار و تلاش و با در اختیار داشتن جایگاهی ویژه به سود برسند که دیگران از دسترسی به آن عاجز هستند.وی با بیان اینکه رانت در اقتصاد ایران به خصوص در بخش کالایی، یکی از مشکلات اساسی است، افزود: هر کجا که رانت وجود داشته باشد، مخرب بوده و مانع ایجاد رقابت و باعث تخریب پایه‌های اقتصادی می‌شود.این مدرس دانشگاه تاکید کرد: در بورس کالا امکان حضور تعداد زیادی خریداران و فروشندگان با فرصت یکسان فراهم می شود تا نظام عرضه و تقاضا تعیین کننده قیمت ها و معامله انواع کالا باشد.وی افزود: ضمن اینکه روند قیمت گذاری و جریان معاملات در این بازار شفاف بوده و نظام عرضه و تقاضا در آن حاکم است و اطلاعات کامل خریدار و فروشنده محصولات در آن به طور کامل ثبت می شود؛ همچنین امکان تنظیم بازارها از طریق مکانیسم های بورس نیز به مراتب آسان تر از بازارهای خارج از بورس است.این کارشناس اقتصادی معتقد است، هر مقدار عرضه و تقاضا آزاد باشد و مکانیسم تعیین قیمت ها به عهده بازار گذاشته شود از ایجاد رانت جلوگیری می شود. بورس کالا یکی از بسترهایی است که کشف قیمت براساس عرضه و تقاضا در ذات این بازار است.

وی با بیان اینکه در بازارهایی که از شفافیت مناسبی برخوردار نیستند، افرادی که اطلاعات و امکانات بیشتری در اختیار دارند به منافع بیشتری دست می‌یابند، گفت: از این رو باید برای ایجاد عدالت و برابری بستری شفاف مانند بورس کالا وجود داشته باشد تا شرایط برای خرید و فروش محصولات یکسان باشد.ملکی با اشاره به اینکه رانت مانع ایجاد رقابت می‌شود، خاطرنشان کرد: نمایش اطلاعات مربوط به عرضه و تقاضا و خرید و فروش بر تابلوی بورس کالا و درج آنها بر روی سایت می‌تواند به شفافیت بیشتر کمک و رقابت سالم را در اقتصاد ایجاد کند. همچنین، هرگونه واگذاری امتیاز که به صورت یکسان و بدون در نظر گرفتن جایگاه افراد از طریق بورس انجام شود، دست رانت‌خواران را کوتاه می کند و منجر به جلوگیری از به هم ریختن تعادل عرضه و تقاضا خواهد شد.این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه دولت باید حمایت خود را از کالاهای استراتژیک بیشتر کند و در خصوص این کالاها مقررات و برنامه‌های ویژه ای ضد رانت پیش‌بینی کند، خاطرنشان کرد: رانت محصول بارز عدم شفافیت است و بورس کالا با شفاف کردن فضای معاملاتی در پیشگیری از رانت موثر واقع شده است. همچنین اعمال مجازات شدید برای رانت‌خواران و گرفتن مالیات سنگین از سود آنها می‌تواند به پیشگیری از این امر کمک کند.