جلو کپی نقاشی‌ روی فرش را بگیرید

حجت شکیبا ـ نقاش و عکاسدرباره کپی آثار هنری گفت: سال‌هاست که کارهای خود من به‌ دلیل متناسب بودن با سلیقه عمومی توسط دیگران کپی می‌شود؛ به‌ عنوان نمونه، نقاشی‌هایم را بر روی بشقاب‌ها چاپ ‌کرده‌ و یا از روی آنها قالی بافته‌اند. با این‌حال با بافنده‌ی یک فرش دست بافت که نقشه فرش را از روی نقاشی من برداشته‌ کاری نداشته‌ام، زیرا معتقدم آن فرد با عشق و علاقه بافتن فرش را انجام می‌دهد. ولی ممکن است افراد سودجویی هم پیدا شوند که بدون اینکه بافنده فرش متوجه باشد سفارش یک کار کپی را به او بدهند.این هنرمند با این حال تاکید کرد باید از کپی آثار نقاشی بر روی فرش‌های ماشینی جلوگیری شود.او در همین راستا ادامه داد: هنرجویان در دوران آموزش، بارها آثار هنرمندان مورد علاقه خود و یا برخی از استادان نقاشی را برای تمرین کپی می‌کنند. در واقع در هنرستان درسی به‌ نام «کپی کردن» یا «کپی درست» که بخشی از آموزش است، وجود دارد؛ بنابراین نمی‌توان جلوی این کار را با این فرضیه که هنرجو در حال سو استفاده کردن است، گرفت؛ چراکه بخشی از آموزش و تمرین آن فرد است، مگر اینکه بخواهد اثر را با امضای تقلبی ارائه کند.

شکیبا افزود: کپی آثار نقاشی در زمان کمال الملک هم مرسوم بوده است. حتی در ایتالیا نیز این کار را می‌کنند ولی با این تفاوت که اثر را امضا نمی‌کنند به همین دلیل نیز اثر به نام آنها ثبت نخواهد شد.او تصریح کرد: تا زمانی که اثر امضا نشود و یا کپی کار با امضای هنرمند اصلی صورت بگیرد، مشکلی برای کپی کردن وجود ندارد. ولی زمانی که اثر به اسم شخصی که کار را کپی کرده امضا شود و یا از امضای اصلی برای ارائه کار تقلبی استفاده شود، مشکل به‌وجود خواهد آمد.شکیبا با بیان اینکه تشخیص کپی بودن آثار هنری ایرانی راحت است، گفت: بارها در حراجی‌ها شاهد ارائه آثار کپی بوده‌ام ولی گاهی اوقات برگزارکنندگان حراجی‌ها در کپی شدن آثار نقش داشته‌اند؛ چراکه قصد داشتند با جا زدن یک کار کپی به‌ جای اثر اصلی آن را به ثروتمندان بفروشند. به‌نظر من و بنابر اتفاقاتی که تا به‌ حال شاهد آن بوده‌ایم کپی آثار هنری اصولا توسط یک فرد اتفاق نمی‌افتد؛ زیرا برگزار کننده‌های حراجی‌ها باید قبل از ارائه کار آن را تأیید کنند.وی درباره نحوه تشخیص کپی بودن آثار هنری و همچنین تقلب در ارائه آن‌ها گفت: اگر نقاش اصلی در دسترس و در قید حیات باشد، کپی بودن کار را اعلام می‌کند ولی نمی‌توانند از این اتفاق شکایت کند، چراکه اتفاق خاصی پس از شکایت نخواهد افتاد.

شکیبا ادامه داد: در ایران ابزار مناسب برای تشخیص کپی بودن آثار هنری وجود ندارد، ولی با این حال موزه «هنرهای معاصر» اعلام کرده ابزار لازم برای این کار را دارد اما من بعید می‌دانم اینگونه باشد. گویا در موزه «ملی ملک» نیز ابزار لازم برای تشخیص کپی بودن آثار هنری را دارند ولی با این وجود متخصصی که کار با این ابزار را بلد باشد نداریم.این هنرمند همچنین درباره فعالیت‌هایش گفت: من دائم در حال نقاشی هستم. برخی از آثارم برگرفته از شاهنامه و اشعار مولوی هستند. در گذشته نیز طی یک دوره طولانی کتاب‌هایی از نقاشی‌هایم با موضوع شاهنامه، مثنوی معنوی و ... با همکاری انتشارات گویا منتشر کرده‌ام.شکیبا درباره برنامه آینده کاری خود بیان کرد: ۱۳ آبان قرار است نمایشگاه «مروری بر آثار شکیبا دیروز امروز فردا» را در خانه فرهنگ و هنر گویا برگزار کنیم و همچنین امکان دارد یک نمایشگاه هم با همکاری انجمن دوستی ایران و فرانسه برپا کنیم.او در پایان ضمن بیان اینکه کار عکاسی هم می‌کند ولی عکس‌هایش با کارهای عکاسان دیگر متفاوت است، گفت: عکس‌هایم بیشتر شبیه نقاشی هستند. به‌ همین دلیل تا زمانی که مخاطب از عکس‌ بودن تصاویر اطلاع نداشته باشد، گمان می‌کند که در حال نگاه کردن به یک نقاشی است.