چند راهکار برای جلوگیری از هدررفت آب

 امروز در سطح جهان، کمتر از ۲.۵ درصد از منابع آب را آب‌های شیرین تشکیل می‌دهند؛ یعنی بیش از ۹۷.۵ درصد از منابع آب موجود روی کره زمین، قابل استفاده برای انسان‌ها نیستند. بخش عمده‌ای از این ۲.۵ درصد نیز کوه‌های یخی مناطق قطب شمال و جنوب هستند و این یعنی کمتر از یک درصد از منابع آب موجود در جهان، آب‌های شیرین هستند که انسان می‌تواند از آن‌ها استفاده کند، بنابراین در ایران آب اهمیت بیش‌تری پیدا می‌کند.همه این موارد در کنار مسائلی مانند رشد شهرنشینی، توسعه صنایع، تغییر سبک زندگی و به‌دنبال آن، افزایش استفاده از منابع محدود آبی‌، باعث شده که مشکل کم‌آبی در کشورمان به چالشی بزرگ تبدیل شود که حل این مشکل، در گرو توجه و دارابودن حس مسئولیت‌پذیری همه ماست. در این میان، بهره‌گیری از راهکارهای فرهنگی در کنار راهکارهای فنی برای مدیریت مصرف آب بسیار اهمیت دارد.

اهمیت این موضوع تا جایی است که به‌عنوان مثال، اگر هر فرد تلاش کند در زمان شست‌وشوی دست و صورت، تنها یک دقیقه از مدت زمان بازبودن شیر آب بکاهد، می‌توان ۳۶ لیتر از مصرف خانواده کاست. این رقم معادل چهار درصد کل خانواده است. هم‌چنین در مدت زمان ۲۰ دقیقه شست‌وشوی ظروف معادل ۱۶۰ بطری یک و نیم لیتری آب مصرف می‌شود، اگر هنگام شستن ظروف و پیش از آبکشی، تنها دو دقیقه شیر آب را ببندیم، در هر بار شست‌وشو، ۱۸ لیتر آب معادل چهار درصد صرفه‌جویی می‌شود.علاوه‌بر این، با هر بار استفاده از فلاش تانک معمولی معادل ۸.۵ بطری یک و نیم لیتری آب تصفیه شده مستقیم به فاضلاب تبدیل می‌شود. قراردادن یک بطری پر از آب داخل مخزن فلاش تانک، مصرف آب هر خانواده را روزانه ۲۵ لیتر معادل سه درصد کاهش می‌دهد. هم‌چنین با ۱۵ دقیقه استحمام، معادل ۱۸۰ بطری یک و نیم لیتری آب مصرف می‌شود.

کاهش مدت زمان استحمام تنها به میزان یک دقیقه، روزانه ۵۲ لیتر معادل هفت درصد مصرف آب را کاهش می‌دهد.جلوگیری از نشست شیرآلات نیز از به هدررفتن ۱۰ لیتر آب در روز جلوگیری می‌کند. رفع نشستی شیرآلات هم می‌تواند پنج درصد مصارف آب خانواده را کاهش دهد.از سوی دیگر، باز بودن شیرآب روشویی برای شستن صورت و یا مسواک زدن به مدت پنج دقیقه، معادل ۴۰ بطری یک و نیم لیتری آب مصرف می‌شود. با بستن شیرآب به مدت پنج دقیقه و استفاده از یک لیوان آب برای مسواک زدن، روزانه ۶۰ لیتر در مصرف آب صرفه‌جویی می‌شود.هم‌چنین باید به این موضوع توجه کرد که ماشین لباسشویی در هر بار شست‌وشو، معادل ۳۰ بطری یک و نیم لیتری مصرف می‌کند؛ به‌منظور کاهش مصرف آب از حداکثر ظرفیت ماشین لباسشویی استفاده کنید. علاوه‌بر این نشست آب از توالت فرنگی یا سیفون، سالانه بیش از ۸۰ هزار لیتر آب را هدر می‌دهد. این مقدار برای سه بار دوش گرفتن در هر روز در طول یکسال کافی است. اگر فلاش تانک دارای نشستی باشد، با افزودن مواد رنگی به آب داخل فلاش تانک می‌توان نشتی آن را شناسایی کرد.

فلاش تانک‌هایی که نشتی دارند، آب را به داخل کاسه توالت هدر می‌دهند. مواد رنگی اضافه شده با آب، ظرف مدت ۳۰ دقیقه از محل نشست پدیدار می‌شود.در همین رابطه، علی کیانی‌راد - کارشناس حوزه آب گفت: در شرایط فعلی، دیگر شعار صرفه‌جویی نمی‌تواند پاسخگوی حل مشکلات آب باشد و لازم است به مساله ارتقاء بهره‌وری بیش از گذشته توجه شود؛ چراکه نمی‌توان بدون توجه به کاربردهای آب و نقش آن در حوزه‌های مختلف، درباره نوع مصرف این مایه حیات صحبت کرد و با توجه به این‌که آب مصارف متعددی دارد و در حوزه‌های مختلفی از جمله کشاورزی، شرب، صنعت و محیط زیست مورد استفاده قرار می‌گیرد، باید در ابتدا به کاربردهای مصرف توجه شود.

وی با تاکید بر این مساله که بدون توجه به مدیریت عرضه و تقاضا، نمی‌توان نتیجه مطلوبی را از مدیریت آب گرفت، گفت: در حوزه آب، با دو واژه صرفه‌جویی و بهره‌وری مواجهیم و شرایط باید به گونه‌ای باشد که سیاست‌گذار به‌جای تشویق صرفه‌جویی در مصرف آب به دنبال ارتقاء بهره‌وری آب در دو حوزه عرضه و تقاضا باشد. اگر مردم را به صرفه‌جویی در مصرف آب تشویق کنیم اما در عمل بهره‌وری پایین باشد و یا این‌که پروژه‌های عملیاتی بدون در نظر گرفتن موضوع ارتقاء بهره‌وری اجرایی شود، قطعا نمی‌توان در مدیریت آب نتیجه مطلوب را دریافت کرد.این کارشناس حوزه آب، با بیان این‌که من به شخصه با موضوع صرفه‌جویی موافق نیستم، اظهار کرد: لازم است در شرایط فعلی در ابتدا در تمام بخش‌های عرضه و تقاضا به موضوع ارتقاء بهره‌وری توجه شود، یعنی در کمترین میزان آب، می‌توان بیش‌ترین نتیجه را حاصل کرد. در شرایط فعلی باید با یک اجماع با هدف افزایش بهره‌وری در حوزه عرضه و تقاضا مساله آب را ساماندهی کنیم، چراکه تنها در این صورت است که می‌توان مشکل آب را برطرف کرد.