تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۱۱ ساعت ۱۱:۱۹
کد مطلب : ۱۹۷۶۸۳
واكنش‌ها به خنده روحانی در مورد افغانستان
گروه سیاسی: بازتاب خندههای اخیر حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران که در مورد مقایسه نظام الکترونیکی افغانستان و ایران بر لب‌های او نقش بست، پس از طی مرحله نیت‌خوانی عمومی و ارائه تفسیرهای رسمی متناقض، وارد مرحله مقایسه دستاوردهای عملی دولت‌های دو کشور توسط کاربران شبکه‌های اجتماعی به ویژه کاربران افغان شد، دستاوردهایی که گاه برای ایرانی‌ها بدل به یک رویا یا آرزوی دور از دسترس شده است.
به گزارش یورونیوز، حسن روحانی روز دوشنبه ۷ بهمن گفت: «این انتخابات را الکترونیکی کنیم بابا. افغانستان هم این کار را کرد (همراه با خنده رئیس جمهوری و حاضران در این سخنرانی) بیاییم این کار را بکنیم، این چیزی نیست که.» برخی کاربران ایرانی و افغان با همرسان کردن این بخش از گفته‌های رئیس جمهوری ایران در شبکه‌های اجتماعی، او را در مظان اتهام «تحقیر» همسایه شرقی قرار دادند اما علیرضا معزی، معاون اطلاع رسانی دفتر رئیس جمهوری ایران با ارايه تفسیر رسمی از آن چه او «طعنه» روحانی توصیف کرد، خندههای او را حاوی نوعی خود انتقادی دانست.
اما شاه‌حسین مرتضوی، مشاور ارشد رئیس جمهوری افغانستان با انتشار متنی در صفحه فیسبوک خود خطاب به رئیس جمهوری ایران گفت: «به ما طعنه نزنید، از ما بیاموزید.» او سپس مواردی از «تسامح و تساهل سیاسی» دولت افغانستان را که به گفته او با هدف تحقق «ارزش‌های دموكراسی، آزادی بيان، حقوق بشر و كرامت انسانی» صورت گرفته، برشمرد. در مقابل حسام‌الدین آشنا، مشاور ارشد رئیس جمهوری ایران با انتشار توئیتی در مقام دلجویی از همتای افغان خود برآمد و مخاطب حانی را مسئولان ایرانی تعبیر کرد!
همزمان برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی چه در قالب نظرات واکنش‌های مقام‌های رسمی دو دولت و یا با انتشار نوشته‌های مستقل، شواهد خود را از تبعیض اعمال شده توسط دولت ایران علیه مهاجران افغان نوشته‌اند. آنها به مواردی همچون حق تحصیل رایگان، پوشش بیمه تامین اجتماعی، اعطای اقامت دائم، صدور شناسنامه برای کودکان دارای مادر ایرانی و پدر افغان و ارائه آسان مجوز قانونی کار اشاره کردند که اکثر مهاجران قانونی در کشورهای خارجی برخوردارند ولی افغان‌ها در ایران از آنها محروم بوده‌اند. البته مقام‌های دولت ایران پیشتر در توضیح چرایی این شیوه برخورد با مهاجران افغانستان ادعا کرده‌اند که آن چه به عنوان تبعیض دولتی علیه مهاجران عنوان می‌شود تنها شامل مهاجران غیرقانونی بوده است. معضل مازاد عرضه نیروی کار در بازار ایران و تحمیل شرایط دشوار اقتصادی در سال‌های جنگ و تحریم نیز به عنوان دلایلی عنوان شده که دولت ایران را از حمایت مالی و اقتصادی کافی از مهاجران پرشمار افغان ناتوان ساخته است.
چرا پناهجویان ایرانی به افغانستان درخواست پناهندگی می‌دهند؟
اما واکنش‌های عمومی به خندههای سه روز پیش حسن روحانی از روز چهارشنبه وارد مرحله جدیدی شده است. طی دو روز گذشته تعدادی از فعالان فضای مجازی با به راه انداختن موجی جدید، به مقایسه دستاوردهای نظام نوپای دموکراتیک افغانستان با حکومت ۴۰ ساله ایران پرداخته‌اند. افغانستان طی ۴۰ سال جنگ داخلی، ۱۵ سال پیش یعنی در سال ۲۰۰۴ میلادی موفق به برگزاری نخستین انتخابات ریاست جمهوری شد. ادامه فعالیت این دموکراسی نوپا در شرایطی است که دولت قانونی افغانستان ۵۳ درصد خاک این کشور را در اختیار دارد و درگیر جنگی مداوم با شورشیان طالبان است. با وجود سطح بالای ناامنی برای غیرنظامیان افغانستانی، منتقدان خندههای طعنه‌آمیز علیه مردم و دولت افغانستان معتقدند که آنها طی دوره کوتاهی دستاوردهای قابل اعتنایی به دست آورده‌اند که گاه برای دولت ایران همچنان دور از دسترس است.
به عنوان نمونه یک فعال فضای مجازی به فهرستی از آزادی‌های سیاسی و اجتماعی در افغانستان اشاره کرده که جملگی از مطالبات اصلی گروه‌های سیاسی، فعالان حقوق بشری و روزنامه‌نگاران ایرانی از دولت‌ها بوده است. او نوشته است:
افغانستان انتخابات الکترونیک دارد
افغانستان انتخابات ازاد دارد
افغانستان ازادی پوشش دارد
افغانستان ازادی بیان و ازادی بعد از بیان دارد
افغانستان وزیر زن دارد
افغانستان ورود زنان به استادیوم دارد
افغانستان تلوزیونهای مستقل دارد
افغانستان روزنامه و خبرنگار ازاد دارد
کاربر دیگری موضوع مبارزه با فساد در ایران را موضوع توییت خود قرار داده و به وجود تشکیلات مبارزه با فساد در افغانستان مباهات کرده و نوشته است: «جناب پرزیدنت که کشور همسایه رو مسخره میکنی عارضم خدمتتون که افغانستان به جز "انتخابات الکترونیک" یک وبسایت مبارزه با فساد هم داره که اموال مسئولین را با جزئیات اعلام کرده است. شما و مسئولین حاضرید ثروتتون رو اعلام کنید ؟!»
عضو دیگری از شبکه توییتر با نام نازنین نیز به تفاوت شرایط اقتصادی دو کشور اشاره کرده و روند رشد اقتصادی افغانستان و رشد ارزش برابری پول ملی این کشور در برابر ریال ایران را حایز توجه دانسته است. البته نرخ رسمی برابری مورد اشاره این کاربر در بازار آزاد تهران طی معاملات روز پنج‌شنبه به ۱۷۹۰ ریال رسید.
در همین حال کاربر دیگری به نام بوسهل زوزنی شکوائیه (یخگلگی) خود از آقای روحانی در یك رشته توییت چنین نوشته است:
«مه هم یکمک یخگلگی کنم:
به #روحانی بگویید:ما در افغانستان وقتی در بانک حساب باز میکنیم,کارت ATM ما همان مستر کارت است که میتوانیم با آن هر جای دنیا از حساب خود پول برداریم.بماند که از تمام خودپردازهامیتوانیم هم دلار و هم پول رایج مملکت دریافت کنیم.ما حجاب اجباری نداریم.
ما در افغانستان خواننده زن داریم.خواننده مرد داریم.خوانندگان زن ما در کنار خوانندگان مرد ما بعنوان داور مسابقات خوانندگی(ستاره افغان) در تلویزیون با نهایت عزت و شکوه ظاهر می شوند. خوانندگان زن ما مثل خوانندگان مرو در فضای باز اجرا دارند.خوانندگی و رقص در افغانستان جرم نیست.
در افغانستان هیچکس به کفش پاره همسایه خود نمیخندد.در افغانستان هیچ رئیس جمهوری به خودش اجازه نمیدهد به ملتی توهین کند.وقتی ایران هنوز برای رای گیری از صندوق مقوایی کاغذ پیچ استفاده میکرد, افغانستان از صندوقهای استاندرد و مهر و لاک شده استفاده کرد.
ما برای ورود به استدادیوم محدودیت جنسیتی نداریم. ما هم آزادی بیان داریم و هم آزادی پس از بیان. در افغانستان داشتن ماهواره جرم نیست و مردم در حصر خبری نیستند. در افغانستان فیسبوک, توئیتر, تلگرام, یوتیوب و غیره فیلتر نیست و عموم مردم به آن دسترسی دارند. ادامه دارد
تلویزیون ما در قرق یک عده خاص نیست, ما تلویزیون آزاد, خبرنگار آزاد و روزنانه های آزاد داریم. ما سانسور خبری, سانسور محتوایی, خودسانسوری نداریم. ما در افغانستان برای انتخابات ریاست جمهوری محدودیت جنسیتی نداریم و زنها هم مجازند کاندید ریاست جمهوری باشند. ادامه دارد.»
منتقد دیگری نیز نبود فیلترینگ رسمی در افغانستان را نقطه پررنگ مزیت نظام حکومتی این کشور نسبت به ایران دیده و به طور تلویحی مسدود بودن بسیاری از سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی پرمخاطب در ایران از جمله فیسبوک و توییتر را نقد کرده است. پویا که خود را فعال اقتصادی معرفی کرده با انتشار توییتی مدعی است که به خاطر دشواری‌های ناشی از تحریم‌های مالی آمریکا علیه ایران برای برخی فعالان اقتصادی ایرانی اخذ تابعیت، شناسنامه و پاسپورت افغانستان جذاب شده است. همزمان با اعلام برخی نارضایتی‌ها نسبت به وجود سانسور دولتی در ایران، پیشتر مجیب مهرداد، سخنگوی وقت وزارت معارف (آموزش و پرورش) افغانستان نیز در گفتگو با یورونیوز گفته بود: «در افغانستان سانسور فرهنگی نداریم.»
البته در مواجهه با توجه قابل توجه برخی کاربران فضای مجازی به دستاوردهای ۱۵ ساله افغانستان، مخاطبانی نیز این سوال را مطرح کردند که با وجود این همه دستاورد و مزیت چرا مهاجران افغانستان هنوز از بازگشت به کشور خود امتناع می‌کنند. سوالی که با پاسخ‌هایی مشابه این جمله مواجه شده که متاسفانه ناامنی گسترده در افغانستان و ادامه جنگ ۴۰ ساله در این کشور، حق حیات انسان‌ها را همچنان تهدید می‌کند و تا فراگیری کامل دموکراسی در این کشور راهی طولانی باقیست.
به گزارش یورونیوز، حسن روحانی روز دوشنبه ۷ بهمن گفت: «این انتخابات را الکترونیکی کنیم بابا. افغانستان هم این کار را کرد (همراه با خنده رئیس جمهوری و حاضران در این سخنرانی) بیاییم این کار را بکنیم، این چیزی نیست که.» برخی کاربران ایرانی و افغان با همرسان کردن این بخش از گفته‌های رئیس جمهوری ایران در شبکه‌های اجتماعی، او را در مظان اتهام «تحقیر» همسایه شرقی قرار دادند اما علیرضا معزی، معاون اطلاع رسانی دفتر رئیس جمهوری ایران با ارايه تفسیر رسمی از آن چه او «طعنه» روحانی توصیف کرد، خندههای او را حاوی نوعی خود انتقادی دانست.
اما شاه‌حسین مرتضوی، مشاور ارشد رئیس جمهوری افغانستان با انتشار متنی در صفحه فیسبوک خود خطاب به رئیس جمهوری ایران گفت: «به ما طعنه نزنید، از ما بیاموزید.» او سپس مواردی از «تسامح و تساهل سیاسی» دولت افغانستان را که به گفته او با هدف تحقق «ارزش‌های دموكراسی، آزادی بيان، حقوق بشر و كرامت انسانی» صورت گرفته، برشمرد. در مقابل حسام‌الدین آشنا، مشاور ارشد رئیس جمهوری ایران با انتشار توئیتی در مقام دلجویی از همتای افغان خود برآمد و مخاطب حانی را مسئولان ایرانی تعبیر کرد!
همزمان برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی چه در قالب نظرات واکنش‌های مقام‌های رسمی دو دولت و یا با انتشار نوشته‌های مستقل، شواهد خود را از تبعیض اعمال شده توسط دولت ایران علیه مهاجران افغان نوشته‌اند. آنها به مواردی همچون حق تحصیل رایگان، پوشش بیمه تامین اجتماعی، اعطای اقامت دائم، صدور شناسنامه برای کودکان دارای مادر ایرانی و پدر افغان و ارائه آسان مجوز قانونی کار اشاره کردند که اکثر مهاجران قانونی در کشورهای خارجی برخوردارند ولی افغان‌ها در ایران از آنها محروم بوده‌اند. البته مقام‌های دولت ایران پیشتر در توضیح چرایی این شیوه برخورد با مهاجران افغانستان ادعا کرده‌اند که آن چه به عنوان تبعیض دولتی علیه مهاجران عنوان می‌شود تنها شامل مهاجران غیرقانونی بوده است. معضل مازاد عرضه نیروی کار در بازار ایران و تحمیل شرایط دشوار اقتصادی در سال‌های جنگ و تحریم نیز به عنوان دلایلی عنوان شده که دولت ایران را از حمایت مالی و اقتصادی کافی از مهاجران پرشمار افغان ناتوان ساخته است.
چرا پناهجویان ایرانی به افغانستان درخواست پناهندگی می‌دهند؟
اما واکنش‌های عمومی به خندههای سه روز پیش حسن روحانی از روز چهارشنبه وارد مرحله جدیدی شده است. طی دو روز گذشته تعدادی از فعالان فضای مجازی با به راه انداختن موجی جدید، به مقایسه دستاوردهای نظام نوپای دموکراتیک افغانستان با حکومت ۴۰ ساله ایران پرداخته‌اند. افغانستان طی ۴۰ سال جنگ داخلی، ۱۵ سال پیش یعنی در سال ۲۰۰۴ میلادی موفق به برگزاری نخستین انتخابات ریاست جمهوری شد. ادامه فعالیت این دموکراسی نوپا در شرایطی است که دولت قانونی افغانستان ۵۳ درصد خاک این کشور را در اختیار دارد و درگیر جنگی مداوم با شورشیان طالبان است. با وجود سطح بالای ناامنی برای غیرنظامیان افغانستانی، منتقدان خندههای طعنه‌آمیز علیه مردم و دولت افغانستان معتقدند که آنها طی دوره کوتاهی دستاوردهای قابل اعتنایی به دست آورده‌اند که گاه برای دولت ایران همچنان دور از دسترس است.
به عنوان نمونه یک فعال فضای مجازی به فهرستی از آزادی‌های سیاسی و اجتماعی در افغانستان اشاره کرده که جملگی از مطالبات اصلی گروه‌های سیاسی، فعالان حقوق بشری و روزنامه‌نگاران ایرانی از دولت‌ها بوده است. او نوشته است:
افغانستان انتخابات الکترونیک دارد
افغانستان انتخابات ازاد دارد
افغانستان ازادی پوشش دارد
افغانستان ازادی بیان و ازادی بعد از بیان دارد
افغانستان وزیر زن دارد
افغانستان ورود زنان به استادیوم دارد
افغانستان تلوزیونهای مستقل دارد
افغانستان روزنامه و خبرنگار ازاد دارد
کاربر دیگری موضوع مبارزه با فساد در ایران را موضوع توییت خود قرار داده و به وجود تشکیلات مبارزه با فساد در افغانستان مباهات کرده و نوشته است: «جناب پرزیدنت که کشور همسایه رو مسخره میکنی عارضم خدمتتون که افغانستان به جز "انتخابات الکترونیک" یک وبسایت مبارزه با فساد هم داره که اموال مسئولین را با جزئیات اعلام کرده است. شما و مسئولین حاضرید ثروتتون رو اعلام کنید ؟!»
عضو دیگری از شبکه توییتر با نام نازنین نیز به تفاوت شرایط اقتصادی دو کشور اشاره کرده و روند رشد اقتصادی افغانستان و رشد ارزش برابری پول ملی این کشور در برابر ریال ایران را حایز توجه دانسته است. البته نرخ رسمی برابری مورد اشاره این کاربر در بازار آزاد تهران طی معاملات روز پنج‌شنبه به ۱۷۹۰ ریال رسید.
در همین حال کاربر دیگری به نام بوسهل زوزنی شکوائیه (یخگلگی) خود از آقای روحانی در یك رشته توییت چنین نوشته است:
«مه هم یکمک یخگلگی کنم:
به #روحانی بگویید:ما در افغانستان وقتی در بانک حساب باز میکنیم,کارت ATM ما همان مستر کارت است که میتوانیم با آن هر جای دنیا از حساب خود پول برداریم.بماند که از تمام خودپردازهامیتوانیم هم دلار و هم پول رایج مملکت دریافت کنیم.ما حجاب اجباری نداریم.
ما در افغانستان خواننده زن داریم.خواننده مرد داریم.خوانندگان زن ما در کنار خوانندگان مرد ما بعنوان داور مسابقات خوانندگی(ستاره افغان) در تلویزیون با نهایت عزت و شکوه ظاهر می شوند. خوانندگان زن ما مثل خوانندگان مرو در فضای باز اجرا دارند.خوانندگی و رقص در افغانستان جرم نیست.
در افغانستان هیچکس به کفش پاره همسایه خود نمیخندد.در افغانستان هیچ رئیس جمهوری به خودش اجازه نمیدهد به ملتی توهین کند.وقتی ایران هنوز برای رای گیری از صندوق مقوایی کاغذ پیچ استفاده میکرد, افغانستان از صندوقهای استاندرد و مهر و لاک شده استفاده کرد.
ما برای ورود به استدادیوم محدودیت جنسیتی نداریم. ما هم آزادی بیان داریم و هم آزادی پس از بیان. در افغانستان داشتن ماهواره جرم نیست و مردم در حصر خبری نیستند. در افغانستان فیسبوک, توئیتر, تلگرام, یوتیوب و غیره فیلتر نیست و عموم مردم به آن دسترسی دارند. ادامه دارد
تلویزیون ما در قرق یک عده خاص نیست, ما تلویزیون آزاد, خبرنگار آزاد و روزنانه های آزاد داریم. ما سانسور خبری, سانسور محتوایی, خودسانسوری نداریم. ما در افغانستان برای انتخابات ریاست جمهوری محدودیت جنسیتی نداریم و زنها هم مجازند کاندید ریاست جمهوری باشند. ادامه دارد.»
منتقد دیگری نیز نبود فیلترینگ رسمی در افغانستان را نقطه پررنگ مزیت نظام حکومتی این کشور نسبت به ایران دیده و به طور تلویحی مسدود بودن بسیاری از سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی پرمخاطب در ایران از جمله فیسبوک و توییتر را نقد کرده است. پویا که خود را فعال اقتصادی معرفی کرده با انتشار توییتی مدعی است که به خاطر دشواری‌های ناشی از تحریم‌های مالی آمریکا علیه ایران برای برخی فعالان اقتصادی ایرانی اخذ تابعیت، شناسنامه و پاسپورت افغانستان جذاب شده است. همزمان با اعلام برخی نارضایتی‌ها نسبت به وجود سانسور دولتی در ایران، پیشتر مجیب مهرداد، سخنگوی وقت وزارت معارف (آموزش و پرورش) افغانستان نیز در گفتگو با یورونیوز گفته بود: «در افغانستان سانسور فرهنگی نداریم.»
البته در مواجهه با توجه قابل توجه برخی کاربران فضای مجازی به دستاوردهای ۱۵ ساله افغانستان، مخاطبانی نیز این سوال را مطرح کردند که با وجود این همه دستاورد و مزیت چرا مهاجران افغانستان هنوز از بازگشت به کشور خود امتناع می‌کنند. سوالی که با پاسخ‌هایی مشابه این جمله مواجه شده که متاسفانه ناامنی گسترده در افغانستان و ادامه جنگ ۴۰ ساله در این کشور، حق حیات انسان‌ها را همچنان تهدید می‌کند و تا فراگیری کامل دموکراسی در این کشور راهی طولانی باقیست.
