من متخصصم اما رایگان درمان می‌کنم

انگار رسیده باشد پشت در خانه‌هایمان، در بزند، ما در را باز نکنیم و گوش‌هایمان را بگیریم. حالا وضعیت بسیاری از ما که تا یک ماه پیش حتی فکرش را هم نمی‌کردیم در روزهای اسفندماه به جای خرید عید مجبور شویم به خانه بخزیم و با نگرانی اخبار شیوع یک بیماری همه‌گیر را دنبال کنیم، مثل هم است. دیگر کمتر کسی است که گوشش از انواع توصیه‌ها برای مقابله و پیشگیری با ویروس کرونا پر نباشد. اضطراب ۲۰ روزی است که دستش را در دست کرونا گذاشته و به جان خیلی‌ها افتاده؛ هر روز رقم مرگ و میر بالاتر می‌رود و البته هر از گاهی هم خبر بهبودی مبتلایان نور امیدی به دلهای نگران مردم می‌تاباند.اما در کنار تمام این اخبار بد، آن چیزی که شاید بیشتر مردم را از هر زمانی بیشتر به هم نزدیک کرده، اعلام آمادگی داوطلبانی است که برای کمک به مردم با یکدیگر هم‌بسته شده‌اند. داوطلبانی که حالا می‌خواهند مثل بسیاری از همکارانشان در صف مقدم مقابله با این بیماری در بیمارستان‌ها، در کنار مردم بایستند.چند روزی از شیوع گسترده ویروس کرونا در کشور نگذشته بود که پویش‌هایی از سوی پزشکان داوطلب برای مشاوره و درمان مجازی مردم در فضای مجازی دست به دست شد. پزشکانی که هر روز به تعدادشان افزوده می‌شود و می‌خواهند این بار تخصصشان را رایگان به مردم عرضه کنند. از متخصصان بیماری‌های عفونی گرفته که حالا در این روزها سرشان خیلی شلوغ است تا روانپزشکان، روانشناسان، داروسازان، متخصصان اطفال، داخلی، سونوگرافی، زنان و زایمان و پوست و مو. آن‌ها حالا می‌خواهند بیشتر «مردم» باشند.
نخواستیم مردم و کادر درمانی را تنها بگذاریم
اول ۱۵ نفر بودند حالا شده‌اند نزدیک به ۸۰ نفر. می‌خواستند در این شرایط که استرس ابتلا به کرونا دامن بسیاری از خانواده‌ها را گرفته در کنار مردم باشند و حالا کارشان خوب پیش رفته؛ آن‌ها جمعی از روانپزشکان و روان درمانگران هستند که چند روزی است اطلاعیه‌ای مجازی منتشر و اعلام کرده‌اند در این وضعیت بحرانی می‌خواهند به صورت رایگان به مردم و کادر درمانی بیمارستان‌هایی که با کرونا دست به گریبانند، خدمات رایگان بدهند.
رسول قورخانه‌چی روان درمانگر، باعث و بانی این کار بوده و می‌گوید او و همکارانش نخواسته‌اند مردم را تنها بگذارند؛ «بعد از شیوع کرونا در کشور من و چند تا از دوستانم به این نتیجه رسیدیم که کادر پزشکی الان خیلی در معرض استرس هستند و باید کاری برایشان کرد. همکارهای پرستار و بهیار هم که با من تماس می‌گرفتند خیلی نگران بودند که خود و خانواده‌هایشان به کرونا مبتلا بشوند. من دوستان پزشک هم دارم که خیلی از این شرایط غمگین شده بودند. وقتی با این دوستان حرف می‌زدیم می‌دیدیم که چقدر شرایطشان بهتر شد. بنابراین با همکاران روانشناسم به این نتیجه رسیدیم که برای کاهش عوارض این بیماری و مشکلات کار کوچکی را انجام دهیم.»او می‌گوید از زمانی که او و ۱۵ نفر از همکارانش اعلام آمادگی کرده ‌ند روز به روز به تعداد روانپزشکان و روانشناسان افزوده شده؛ «با اعلامیه ‌ی که من در فضای مجازی منتشر کردم، تقریبا ۸۰ نفر از همکاران پزشک و روانشناس تا الان اعلام آمادگی کرده‌اند تا به صورت رایگان همکاری کنند. افرادی که با تلفن‌های ما تماس می‌گیرند بین پزشکان گروه تقسیم می‌شوند و به حسب نیاز به مراجعان کمک می‌کنند.»

بیایید آرام باشیم
«از زمانی که ما اعلام آمادگی کردیم حدود ۷۱ نفر با ما تماس گرفتند و به آن‌ها مشاوره دادیم.» قورخانه‌چی این‌ها را می‌گوید و اضطراب را عمده‌ترین دلیل مراجعه افراد به داوطلبان این گروه اعلامی می‌کند؛ «بیشتر افرادی که با ما تماس گرفتند کسانی بودند که اضطراب داشتند که آیا این بیماری را دارند یا خیر. اضطراب داشتند که اگر کسی از نزدیکانشان مبتلا بشود باید چه کار کنند. ما وقتی با آن ها صحبت می‌کردیم متوجه شدیم که خیلی از این افراد اضطراب و افسردگی‌های قبل از این بیماری داشتند و حالا با شروع این بیماری، افسردگی واضطراب‌های قبلی‌شان بیدار شده و بیماری را دارند پررنگ جلوه می‌دهند. وقتی توانستیم این موضوعات را برایشان جدا کنیم و مدیریت در مداخله فردی برایشان داشته باشیم، اوضاع برایشان بهتر شد.»او می‌گوید تمام این خدمات تلفنی است اما اگر کسی مبتلا به کرونا شده و یا علائم بیماری را دارد، می‌تواند به اورژانس روانپزشکی و روان‌درمانی مراجعه کند و داروهایی را بگیرد که سطح اضطراب و افسردگیشان کنترل شود؛ «این مراکز عبارتند از: اورژانس بیمارستان روزبه، بیمارستان روانپزشکی رازی، انستیتو روانپزشکی تهران و بیمارستان ایرانیان.»
قورخانه‌چی مردم را به آرامش دعوت می‌کند و می‌گوید آن‌ها باید از خواندن هرگونه اخباری درباره کرونا دست بکشند و به وزارت بهداشت اعتماد کنند؛ «مردم از خانه خارج نشوند و مدام درباره کرونا با اطرافیانمان صحبت نکنیم. بهترین موقع است که اعضای خانواده دور هم جمع بشوند و داستان و شعر بخوانند، فیلم ببینند و مشارکت درون خانوادگی ایجاد کنند. اگر در خانواده فردی دارند که دچار وسواس و افسردگی است، با ما تماس بگیرند تا ما کمکشان کنیم. از رسانه‌ها هم خواهش می‌کنم که با وزارت بهداشت همکاری کنند و مسائل را خیلی عجیب و غریب جلوه ندهند.»
درمانگران باید بدانند که قدرشان را می‌دانیم
امین شاهوردی، روانشناس، یکی دیگر از اعضای داوطلب گروه روانپزشکان و روان درمانگران است. او هم اضطراب و استرس را مهمترین مشکل روانی این روزهای مردم می‌داند و  می‌گوید: «به نظر می‌رسد که خطری به موازات ویروس کرونا در حال تحریک مردم است و آن اضطراب ناشی از این بیماری است. این اضطراب‌ها تاثیر مستقیمی روی سیستم ایمنی افراد دارد. ویروس کرونا دو ورژن دارد؛ یکی از این ورژن‌ها ورژنی است که اگر بدن افراد تاب و توان داشته باشد می‌توانند از ویروس رهایی بیابند. ولی اگر سیستم ایمنی نتواند وظیفه خودش را به خوبی انجام دهد با عوارض حادتری روبرو می‌شویم.»«خواستیم در کنار مردم و کادر درمانی بیمارستان‌ها باشیم» شاهوردی این را می‌گوید در این وضعیت شیوع کرونا، تصمیم او و بعضی دیگر از همکارانش این بوده که سهمی از وضعیت درمانی کشورمان داشته باشند؛ «ما می‌خواهیم به کادر پزشکی که در خط مقدم مبارزه با بیماری هستند، کمک کنیم و بتوانیم از مبتلایان هم اضطراب را دور کنیم. من خودم تا کنون با ۱۹ نفر مراجعه کننده که با من تماس گرفته‌اند صحبت کرده‌ام و مشاوره روانی داده‌ام.»

عصبانیت و استرس دو عارضه‌ای هستند که به قول شاهوردی این روزها بین مردم شیوع دارد؛ «قسمتی از مراجعه‌کنندگان دچار عصبانیت بودند و فکر می‌کردند مورد توجه قرار نگرفته‌اند. فکر می‌کردند این وسط قربانی شده‌اند و می‌گفتند اگر شهری قرنطینه و اطلاع‌رسانی می‌شد، عده زیادی مبتلا نمی‌شدند. من هم به این افراد گفتم به هر حال اتفاقی است که افتاده و الان باید ببینیم چکار می‌شود کرد. اینکه بخواهیم همه تقصیرها را بر گردن مسوولان بیندازیم به ما کمکی نمی‌کند. الان باید ببینیم خودمان چکار می‌توانیم بکنیم. درست است که ما باید نگران این بیماری باشیم اما وقتی به آن مبتلا شدیم، باید بدانیم که درصد کشندگی این بیماری آنقدر زیاد نیست. نگرانی و عصبانیت کادر پزشکی و پرستاری از کمبود امکانات است و همه باید با آن‌ها همدل باشیم. خانواده‌هایشان نگرانشان هستند و الان وقت نقد کردنشان نیست. قطعا آن‌ها اضطراب بیشتری دارند و ما هم باید متفاوت‌تر از مردم به آن‌ها مشاوره روانی بدهیم.»او توصیه‌ای هم برای مسوولان وزارت بهداشت برای کم کردن بار روانی مردم در این وضعیت دارد؛ «من توصیه می‌کنم که وزارت بهداشت تیمی برای روان کاوی در بیمارستان‌هایی که برای درمان کرونا معرفی شده، مستقر کند. ما موضوعی در حوزه روانشناسی داریم به اسم بیماران روان-تنی. یعنی آن قدر روان قدرت زیادی دارد که به تنمان هم آسیب بزند. حالا ما پدیده‌ای روبرو هستیم که بدن را ضعیف می‌کند و اگر اضطراب زیاد باشد، تن افراد هم قدرت تاب‌آوری کمتری دارد. بنابراین مشاوره دادن روانی در این وضعیت بسیار می‌تواند به مردم کمک کند. کادر درمانی بیمارستان‌ها همین که بدانند که مردم کنارشان هستند و کارشان دیده می‌شود بسیار می‌تواند به روحیه آن‌ها کمک کند. آن‌ها باید بدانند که تنها نیستند.»
می‌خواهم باری از دوش کادرهای درمانی بردارم
اما این فقط روانشناسان نیستند که این روزها دست به دست یکدیگر داده‌اند تا به مردم خدمات رایگان بدهند. چند روزی است پویشی به نام «تخصص من رایگان» راه افتاده که در جهت کاهش مراجعه مردم به مراکز بهداشتی درمانی، به آن‌ها مشاوره رایگان می‌دهند و حتی برایشان دارو هم تجویز می‌کنند. پویشی که حالا هر روز به تعداد اعضایش افزوده می‌شود.مونا شایگان، متخصص پوست مو و زیبایی یکی از پزشکانی است که به این پویش پیوسته؛ او  می‌گوید می‌خواسته در کنار پزشکان و پرستارانی باشد که حالا در صف اول درمان بیماران کرونایی هستند؛ «با توجه به شرایطی که الان با آن روبه رو هستیم، همکاران من در بیمارستان‌ها به صورت شبانه‌روزی در حال خدمت‌رسانی به بیماران هستند، من هم به عنوان فردی از این خانواده بزرگ لازم دانستم که کمکی هر چند کوچک انجام دهم تا بار کمتری  به دوش درمانگاه‌ها و بیمارستان‌ها گذاشته شود.»او هم مانند بسیاری از همکارانش از مردم می‌خواهد در خانه بمانند اما اگر نیاز به کمک درمانی پیدا کردند می‌توانند با او و دیگر پزشکانی که در پویش «تخصص من رایگان» شرکت کرده‌اند، تماس بگیرند و مشاوره دریافت کنند؛ «این روزها از مردم تقاضا می‌شود که در خانه بمانند و به خصوص به علت کم کردن ازدحام و کم کردن ریسک انتقال بیماری در مطب‌ها و بیمارستان از مردم خواسته شده که در موارد غیر اورژانسی مراجعه نداشته باشند اما نمی‌شود توقع داشت در این مدت کسی بیمار نشود یا دغدغه سلامتی نداشته باشد. اگر بتوانیم با این پویش حتی به صورت مقطعی و جزئی از دغدغه‌ها کم کنیم و باعث شویم به علت مشکلاتی که حداقل الان اهمیت چندانی ندارند مردم به مراکز درمانی مراجعه نکنند، فکر می‌کنم کمک بزرگی کرده ایم.»

در این شرایط به پول فکر نمی‌کنم
شایگان از ۵ روز گذشته که به این پویش پیوسته تقریبا ۳۰ مراجعه کننده  مجازی داشته؛ او مشاوره مجازی را در این شرایط بهترین کار می‌داند اما می‌گوید اگر بعضی از پزشکان مراجعه کننده حضوری دارند بهتر است که شرایط ویزیت را به خوبی فراهم کنند؛ «عده‌ای از پزشکان که در بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها حضور فعال دارند  و بقیه پزشکان هم می‌توانند در شرایط محافظت شده و بهداشتی تعداد مشخصی بیمار ا در مطب‌هایشان ویزیت کنند. کسانی هم که مطب ندارند یا فعلا جهت کم کردن شیوع بیماری صلاح نمی‌دانند که بیمار غیر اورژانسی ویزیت کنند، می‌توانند به صورت انلاین یا تلفنی ویزیت کوتاهی داشته باشند و استرس بیمار را کاهش دهند تا در زمان مناسب بیمارها مراجعه کنند.»این پزشک پوست و مو می‌گوید تمام خدماتی که او به بیماران می‌دهد رایگان است و در این وضعیت به مسائل اقتصادی فکر نمی‌کند؛ «دغدغه همه افراد جامعه گذر کردن از این بحران است، و کسی به مسائل اقتصادی فکر نمی‌کند. بیماران به من در اینستاگرام دایرکت می‌دهند و مشکلشان را مطرح می‌کنند و اگر ضایعه ای داشته باشند عکس هم می‌فرستند. من بعد از گرفتن شرح حال مختصر از بیماران، اگر بیماری فعلی نیاز به دارو داشته باشد که به آن‌ها می‌گویم چه دارویی استفاده کنند و اگر مشکل مهمی نباشد که از آن‌ها می‌خواهم استرس نداشته باشند و انشالله اوضاع که بهتر شد مراجعه حضوری به مراکز درمان داشته باشند. تا الان خداروشکر مورد اورژانسی که نیاز فوری به بیمارستان داشته باشد مشاهده نکردم.»
خواستم من هم در صف مقدم درمان باشم
او یک روز داشته در توییتر چرخی می‌زده که با پویش «تخصص من رایگان» آشنا شده و تصمیم گرفته با پیوستن به این پویش سهمی در مداوای مردم داشته باشد. شقایق برزگر، داروساز است و  می‌گوید می‌خواهد در کنار دیگر پزشکان به داد مردمی برسد که حالا در وضعیت خوبی نیستند؛ «من از طریق توییتر اولین بار هشتگ تخصص من رایگان را دیدم، پیگیری کردم، پیج اینستاگرامشان را پیدا کردم، با ادمین صفحه صحبت کردم و ایشان هم بعد از دیدن مدارک من و احراز هویت،  من را برای مشاوره دادن به عزیزانی که سوال دارند، معرفی کردند. من هم خواستم با پیوستن به این پویش در صف مقدم مقابله با این بیماری باشم.»برزگر هم به مردم توصیه می‌کند در خانه بمانند و گوششان شنوای هر نوع اطلاعاتی درباره کرونا نباشد؛ «با توجه به اینکه این ویروس کاملا جدید و ناشناخته ‌است و بصورت رسمی هیچ درمانی به جز پروتکل‌های درمان بیمارستانی برای آن در دست نیست، بهترین کار دعوت مردم به ارامش و اطلاع‌رسانی کردن به شیوه صحیح است. طی مدت شیوع بیماری، بسیاری از افراد اطلاعات کاملا نامعتبر و غیر علمی دادند، فیلم‌ها و حتی مصاحبه‌هایی پخش شد در فضای مجازی که نه تنها کمک کننده نیست بلکه ممکن است باعث اسیب به افراد بشود.»«خیلی‌ها به دنبال سودجویی بودند و به اسم پزشک تولیدات خودشان را پروموت کردند، یا محصولات غیر بهداشتی وارد بازار کردند.» این دکتر داروساز این موضوعات را آسیب‌زننده به مردم می‌داند و می‌گوید مهمترین کاری که در این برهه باید شود اطلاع‌رسانی درست و دعوت به ارامش است؛ «چه بهتر که یک مرجع قابل اعتماد وجود داشته باشد از همکاران پزشک و داروساز که به صورت مجازی به مردم پاسخگو باشند. تا هم مردم بتوانند قرنطینه را حفظ کنند، هم به سوالاتشان جواب داده شود و از نگرانی در بیایند.»برزگر مردم را از خوردن هر نوع دارو و ویتامینی برای پیشگیری کرونا برحذر می‌دارد؛ «هیچ دارویی جهت پیشگیری وجود ندارد. مردم مولتی ویتامین‌های روزانه‌شان را مصرف کنند. تمام مکمل‌هایی را که از قبل پزشکشان برایشان تجویز کرده به همان شکل ادامه بدهند. هیچ دارویی حتی مکمل‌ها را سر خود مصرف نکنند. به منابع غیر معتبر و هر فیلم یا فایل صوتی‌ای که فرد اعلام می‌کند پزشک است اعتماد نکنند.»
او می‌گوید از دو روز پیش که به این پویش پیوسته، ۶۰ مراجعه کننده مجازی داشته که بیشترشان درباره کرونا و داروهایی که بهتر است مصرف کنند سوال پرسیده‌اند.