تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۲/۰۵ ساعت ۱۷:۰۱
کد مطلب : ۲۱۲۱۸۶
تنش 41ساله ایران و آمریکا،به جنگ منتهی می‌شود
گروه سیاسی: تنش 41 ساله میان ایران و ایالات متحده به اوج خود رسیده و طرفین در حال خط و نشان کشیدن برای یکدیگر می‌باشند. این در حالی است که برخی کارشناسان معتقدند: بالا رفتن سطح تنش‌ها عامدانه نیست و ممکن است یک تصادف ساده، تنش‌ها را به حد خارج از کنترل برساند. در مقابل عده‌ای دیگر از تحلیلگران ورود طرفین به یک جنگ مستقیم و یا واسطه‌ای را مساله‌ای بسیار بدیهی می‌دانند.
در پی اظهارات اخیر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر اینکه «به نیروی دریایی ایالات متحده دستور داده‌ام به قایق‌های نظامی ایرانی که قصد مزاحمت برای کشتی‌های ما در دریا دارند، شلیک و آنها را نابود کنند»، مقامات سیاسی و نظامی ایران به آن واکنش نشان دادند و روز گذشته سردار حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران گفت: «دستور داده‌ام هر شناور آمریکایی که امنیت ما را تهدید کرد هدف قرار گیرد». این اظهارات، گمانه‌زنی‌ها در خصوص بالا گرفتن تنش احتمالی میان ایران و آمریکا را تقویت کرده است.
در همین زمینه احمد زیدآبادی در یادداشتی با عنوان «صلح مسلح!» نوشت: در هنگامۀ تمرکز جامعۀ جهانی بر چگونگی مقابله با شیوع ویروس کرونا، آمریکا و ایران یکدیگر را به مقابلۀ نظامی با طرفِ "مزاحم" تهدید می‌کنند. هر دو کشور به یک اندازه مدعی‌اند که نوع گشت‌زنی نیروهای آنها در خلیج فارس عادی و طبیعی است، اما طرف مقابل، به شیوه‌ای تحریک‌آمیز و خطرناک و غیرحرفه ای وارد حوزۀ عملیات عادی و قانونی آنها می‌شود و برای‌شان ایجاد مزاحمت می‌کند. از این رو، ترامپ از توصیۀ خود به ناوهای جنگی آمریکا برای هدف قرار دادن نیروهای به زعم او "مزاحم" ایران در خلیج فارس خبر داده و در مقابل، فرماندها سپاه پاسداران نیز تأکید کرده‌اند که هر اقدام آمریکا با پاسخ شدیدترِ ایران روبرو خواهد شد. جامعۀ جهانی اما دیگر مانند سابق به این نوع تهدیدهای متقابل، واکنش نشان نمی‌دهد. این بی‌تفاوتی می‌تواند ناشی از دو مسئله باشد. اول اینکه با توجه به خطر شیوع کرونا، کسی خطر بروز جنگ را جدی نمی‌گیرد و دوم اینکه، ایران و آمریکا در سال های اخیر، نشان داده‌اند که هیچکدام خواهان رویارویی نظامی با یکدیگر نیستند و پس از اوجگیری هر تشنجی، بلافاصله در صدد کنترل اوضاع برمی‌آیند. به نظرم این بار هم ماجرا به همان شیوۀ قبل پیش خواهد رفت و دو طرف خواهند کوشید تا از اقدامی که طرف مقابل را تا سرحد عصبانیت کامل تحریک کند، اجتناب ورزند. با این همه، اقدامات تصادفی و اتفاقی همچنان می‌تواند خطرساز باشد. جنگ‌ها همیشه عامدانه و با برنامه‌ریزی قبلی رخ نمی‌دهند. هنگامی که بین دو یا چند کشور شرایط "صلح مسلح" حاکم باشد، خطای غیرعمدی یک نیروی رده پایین هم می‌تواند به برافروختن شعلۀ آتش جنگ کمک کند. برای پیشگیری از وقوع حوادث اتفاقی، طبعاً نوعی تماس و هماهنگی رسمی یا غیررسمی بین نیروهای نظامی حاضر در خلیج فارس ضروری است، اما طرف ایرانی ظاهراً می‌پندارد که برقراری هرگونه خط تماسی در این باره، می‌تواند قبح برقراری رابطه با آمریکا را بشکند و به سود حامیان عادی‌سازی رابطه با واشنگتن تمام شود. شاید تهدیدهای متقابل این روزها، به برقراری خط تماس بین دو طرف کمک کند و مانع از وقوع درگیری ناخواسته شود. اگر این اتفاق نیفتد، حتی به رغم شرایط کرونایی حاکم بر جهان، خطر رویارویی نظامی ایران و آمریکا در خلیج فارس به طور تصادفی منتفی نیست.
شورای امنیت ملی آمریکا: هیچ‌کس نباید برای حکومت ایران احساس تاسف کند
در همین حال، شورای امنیت ملی آمریکا در حساب کاربری خود در توئیتر به اقدام اخیر سپاه پاسداران در پرتاب ماهواره نظامی واکنش نشان داده است. این نهاد که بخشی از تشکیلات دفتر ریاست‌جمهوری آمریکا است با اشاره به بحران کرونا نوشته «در حالی که مردم از کووید-۱۹ در رنج هستند و می‌میرند، حکومت ایران از هدر دادن منابع و پول احساس سربلندی می‌کند». شورای امنیت ملی کاخ سفید در ادامه افزود: «هیچ‌کس نباید برای حکومت ایران احساس تاسف بکند. ایران نباید اجازه داشته باشد به توسعه موشک‌های بالیستیک قاره‌پیما بپردازد. و به همین دلیل است که این حکومت زیر تحریم است». سپاه پاسداران در سوم فروردین ماه اعلام کرد یک ماهواره را با موفقیت در مدار زمین قرار داده است. این ماهواره نور معرفی شده که سپاه می‌گوید نظامی‌ست و با موشک قاصد پرتاب شده است. پرتاب ماهواره و ماهواره‌برها در کشورهایی مانند ایران یا کره شمالی معمولا از سوی ایالات متحده و هم‌پیمانانش به‌عنوان آزمایشی در مسیری توسعه موشک‌های دوربرد یا قاره‌پیما تلقی می‌شود.
رئیس‌جمهوری آمریکا روز چهارشنبه در جریان کنفرانس خبری خود در واکنش به اقدام سپاه گفته «خیلی از نزدیک ایران را زیر نظر داریم، از خودشان در مورد ایران بیشتر می‌دانیم». از سوی دیگر اما دولت روسیه گفته اقدام جمهوری اسلامی قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل را نقض نکرده است. مقام‌های آمریکایی، هم‌راستا با شورای امنیت ملی کاخ سفید اخیرا با اشاره به این آزمایش تازه موضوع درخواست‌ها برای رفع تحریم‌ها علیه ایران در روند شیوع ویروس کرونا را به میان کشیده‌اند. برای نمونه مورگان اورتگاس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، گفته: «همان زمان که اصرار دارند لطفا به ما اعتماد کنید و تحریم‌ها را بردارید، درست همان زمان هم موشک پرتاب می‌کند». پیش‌تر هم وزیر خارجه آمریکا در توضیح مخالفت با وام پنج میلیارد دلاری صندوق بین‌المللی پول به ایران گفته بود پول نقد در جنگ‌های نیابتی به کار گرفته خواهد شد.
در پی اظهارات اخیر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر اینکه «به نیروی دریایی ایالات متحده دستور داده‌ام به قایق‌های نظامی ایرانی که قصد مزاحمت برای کشتی‌های ما در دریا دارند، شلیک و آنها را نابود کنند»، مقامات سیاسی و نظامی ایران به آن واکنش نشان دادند و روز گذشته سردار حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران گفت: «دستور داده‌ام هر شناور آمریکایی که امنیت ما را تهدید کرد هدف قرار گیرد». این اظهارات، گمانه‌زنی‌ها در خصوص بالا گرفتن تنش احتمالی میان ایران و آمریکا را تقویت کرده است.
در همین زمینه احمد زیدآبادی در یادداشتی با عنوان «صلح مسلح!» نوشت: در هنگامۀ تمرکز جامعۀ جهانی بر چگونگی مقابله با شیوع ویروس کرونا، آمریکا و ایران یکدیگر را به مقابلۀ نظامی با طرفِ "مزاحم" تهدید می‌کنند. هر دو کشور به یک اندازه مدعی‌اند که نوع گشت‌زنی نیروهای آنها در خلیج فارس عادی و طبیعی است، اما طرف مقابل، به شیوه‌ای تحریک‌آمیز و خطرناک و غیرحرفه ای وارد حوزۀ عملیات عادی و قانونی آنها می‌شود و برای‌شان ایجاد مزاحمت می‌کند. از این رو، ترامپ از توصیۀ خود به ناوهای جنگی آمریکا برای هدف قرار دادن نیروهای به زعم او "مزاحم" ایران در خلیج فارس خبر داده و در مقابل، فرماندها سپاه پاسداران نیز تأکید کرده‌اند که هر اقدام آمریکا با پاسخ شدیدترِ ایران روبرو خواهد شد. جامعۀ جهانی اما دیگر مانند سابق به این نوع تهدیدهای متقابل، واکنش نشان نمی‌دهد. این بی‌تفاوتی می‌تواند ناشی از دو مسئله باشد. اول اینکه با توجه به خطر شیوع کرونا، کسی خطر بروز جنگ را جدی نمی‌گیرد و دوم اینکه، ایران و آمریکا در سال های اخیر، نشان داده‌اند که هیچکدام خواهان رویارویی نظامی با یکدیگر نیستند و پس از اوجگیری هر تشنجی، بلافاصله در صدد کنترل اوضاع برمی‌آیند. به نظرم این بار هم ماجرا به همان شیوۀ قبل پیش خواهد رفت و دو طرف خواهند کوشید تا از اقدامی که طرف مقابل را تا سرحد عصبانیت کامل تحریک کند، اجتناب ورزند. با این همه، اقدامات تصادفی و اتفاقی همچنان می‌تواند خطرساز باشد. جنگ‌ها همیشه عامدانه و با برنامه‌ریزی قبلی رخ نمی‌دهند. هنگامی که بین دو یا چند کشور شرایط "صلح مسلح" حاکم باشد، خطای غیرعمدی یک نیروی رده پایین هم می‌تواند به برافروختن شعلۀ آتش جنگ کمک کند. برای پیشگیری از وقوع حوادث اتفاقی، طبعاً نوعی تماس و هماهنگی رسمی یا غیررسمی بین نیروهای نظامی حاضر در خلیج فارس ضروری است، اما طرف ایرانی ظاهراً می‌پندارد که برقراری هرگونه خط تماسی در این باره، می‌تواند قبح برقراری رابطه با آمریکا را بشکند و به سود حامیان عادی‌سازی رابطه با واشنگتن تمام شود. شاید تهدیدهای متقابل این روزها، به برقراری خط تماس بین دو طرف کمک کند و مانع از وقوع درگیری ناخواسته شود. اگر این اتفاق نیفتد، حتی به رغم شرایط کرونایی حاکم بر جهان، خطر رویارویی نظامی ایران و آمریکا در خلیج فارس به طور تصادفی منتفی نیست.
شورای امنیت ملی آمریکا: هیچ‌کس نباید برای حکومت ایران احساس تاسف کند
در همین حال، شورای امنیت ملی آمریکا در حساب کاربری خود در توئیتر به اقدام اخیر سپاه پاسداران در پرتاب ماهواره نظامی واکنش نشان داده است. این نهاد که بخشی از تشکیلات دفتر ریاست‌جمهوری آمریکا است با اشاره به بحران کرونا نوشته «در حالی که مردم از کووید-۱۹ در رنج هستند و می‌میرند، حکومت ایران از هدر دادن منابع و پول احساس سربلندی می‌کند». شورای امنیت ملی کاخ سفید در ادامه افزود: «هیچ‌کس نباید برای حکومت ایران احساس تاسف بکند. ایران نباید اجازه داشته باشد به توسعه موشک‌های بالیستیک قاره‌پیما بپردازد. و به همین دلیل است که این حکومت زیر تحریم است». سپاه پاسداران در سوم فروردین ماه اعلام کرد یک ماهواره را با موفقیت در مدار زمین قرار داده است. این ماهواره نور معرفی شده که سپاه می‌گوید نظامی‌ست و با موشک قاصد پرتاب شده است. پرتاب ماهواره و ماهواره‌برها در کشورهایی مانند ایران یا کره شمالی معمولا از سوی ایالات متحده و هم‌پیمانانش به‌عنوان آزمایشی در مسیری توسعه موشک‌های دوربرد یا قاره‌پیما تلقی می‌شود.
رئیس‌جمهوری آمریکا روز چهارشنبه در جریان کنفرانس خبری خود در واکنش به اقدام سپاه گفته «خیلی از نزدیک ایران را زیر نظر داریم، از خودشان در مورد ایران بیشتر می‌دانیم». از سوی دیگر اما دولت روسیه گفته اقدام جمهوری اسلامی قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل را نقض نکرده است. مقام‌های آمریکایی، هم‌راستا با شورای امنیت ملی کاخ سفید اخیرا با اشاره به این آزمایش تازه موضوع درخواست‌ها برای رفع تحریم‌ها علیه ایران در روند شیوع ویروس کرونا را به میان کشیده‌اند. برای نمونه مورگان اورتگاس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، گفته: «همان زمان که اصرار دارند لطفا به ما اعتماد کنید و تحریم‌ها را بردارید، درست همان زمان هم موشک پرتاب می‌کند». پیش‌تر هم وزیر خارجه آمریکا در توضیح مخالفت با وام پنج میلیارد دلاری صندوق بین‌المللی پول به ایران گفته بود پول نقد در جنگ‌های نیابتی به کار گرفته خواهد شد.
