تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۷/۰۹ ساعت ۲۲:۰۷
کد مطلب : ۱۸۸۹۴۷
روایت‌های دو نشریه پالیتیکو و نیویورکر
چگونه توافق ایران و آمریکا به نتیجه نهایی نرسید؟
گروه سیاسی: نشریه پالیتیکو امروز سه‌شنبه در گزارشی به نقل از برخی مقامات فرانسوی گزارش داد که حسن روحانی و دونالد ترامپ هفته گذشته در نیویورک بر سر توافق چهار بندی ارائه شده توسط مکرون برای برقراری مذاکرات میان ایران و آمریکا به توافق رسیده بودند.
با اینکه ایران و آمریکا بر سر انجام مذاکرات توافق کرده بودند اما اصرار روحانی برای برداشته شدن تحریم‌های آمریکایی علیه ایران باعث شد تا دیداری میان مقامات دو کشور انجام نگیرد. در این سند آمده بود که ایران باید بپذیرد که "هرگز به سلاح هسته‌ای دست نخواهد یافت"، "به تمام تعهدات هسته‌ای خود عمل می‌کند" و "بر سر چهارچوب بلندمدت فعالیت‌های هسته‌ای خود مذاکره کند". این سند همچنین از ایران می‌خواست تا از "ستیزه‌جویی خود دست بکشد و از طریق گفت‌وگو صلح و ثبات را در منطقه حفظ کند."
منابع فرانسوی می‌گویند که در متن این سند اشاره‌ای به برنامه موشک‌های بالیستیک ایران نشده بود. در این سند چهاربندی همچنین از آمریکا خواسته شده بود "تمام تحریم‌های اعمال شده علیه ایران از سال ۲۰۱۷ را بردارد و ایران بتواند آزادانه به فروش نفت خود بپردازد". یک منبع فرانسوی گفت که رئیس‌جمهور فرانسه ابتدا این سند را روز سه‌شنبه هفته گذشته به دونالد ترامپ ارائه کرده و پس از موافقت ترامپ با این سند، آن را به دست حسن روحانی رسانده است. وی در این خصوص مدعی شد: وی (روحانی) با اساس این سند موافقت کرد و از مکرون بابت اشاره صریح به لغو تحریمها تشکر کرد اما وی می‌خواست که دونالد ترامپ پیش از ورود به مذاکرات، تمامی تحریمها را ملغی کند. به گفته یک منبع دیگر مکرون برای کاهش تنش‌ها و برقراری مذاکرات، تماسی تلفنی میان روحانی و ترامپ را ترتیب داد اما روحانی هیچگاه به این تماس تلفنی رضایت نداد.
دو روز پیش هم رابین رایت، نویسنده نشریه آمریکایی "نیویورکر"، در گزارشی نوشت: عصر سه‌شنبه ۲۴ سپتامبر (دوم مهر) امانوئل ماکرون، رییس‌جمهور فرانسه، می‌خواست با حسن روحانی همتای ایرانی خود در هتل "میلنیوم هیلتون" که روبه‌روی خیابان مقر سازمان ملل در نیویورک واقع شده، دیدار کند. ماکرون در نظر داشت که یک گفت‌و‌گوی تلفنی سه نفره با حسن روحانی [رییس‌جمهور ایران] و رییس‌جمهور [دونالد] ترامپ برقرار کند. یک تیم متخصصان فنی وارد هتل شدند تا برای ساعت ۲۱:۳۰ دقیقه یک خط تماس امن در اتاق ملاقات روحانی ایجاد کنند.
مأموریت ماکرون در نیویورک این بود که از ترامپ و روحانی در رابطه با طرح ۴بندی (فرانسه) برای شروع دیپلماسی و اجتناب از یک جنگ دیگر در خاورمیانه یک توافق شفاهی را تضمین کند. ماکرون امید داشت که این تماس تلفنی زمینه را برای اولین دیدار بین یک رییس‌جمهور آمریکا و یک رییس‌جمهور ایران از زمان انقلاب ۱۹۷۹ هموار کند. طرح ۴بندی ماکرون، درخواست ترامپ برای بسط مفاد مرکزی و مسائل مهم توافق ۲۰۱۵ هسته‌ای (برجام) را پوشش می‌دهد. ایران متعهد به محدودیت‌های دائمی بر روی برنامه هسته‌ای خودش می‌شود.
این طرح همچنین به درخواست ایران برای رفع تحریم‌هایی که سال گذشته آمریکا دوباره بر این کشور اعمال شدند، هم می‌پردازد و تهران قادر خواهد شد که صادرات نفتش را از سر بگیرد. فراتر از این موضوعات، این طرح نقاط تنش‌زای منطقه‌ای را هم شامل می‌شود: ایران برای پایان دادن به جنگ پنج ساله در یمن کمک خواهد کرد و درباره امنیت و آزادی دریانوردی در سراسر خلیج فارس تعهد می‌دهد.
ترامپ مکرر در رابطه با علاقه خود برای دیدار با رهبران ایرانی سیگنال نشان داده است. او در جریان نشست‌های مجمع عمومی سال ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ از طریق فرانسه پیغام‌هایی محرمانه ارسال کرد و خواستار ملاقات با روحانی شده بود. ایرانی‌ها اما اعتمادی به ترامپ ندارند. چهار روز قبل از حضور ترامپ در نیویورک (برای نشست مجمع عمومی)، دولت او دور تازه‌ای از تحریمها علیه ایران اعمال و این بار بانک مرکزی ایران را هدف قرار داده بود. در پایان روز سه‌شنبه (دوم مهرماه) روحانی در حالتی نبود که باور کند، ترامپ اولین گام را برخواهد داشت و درباره برداشتن تحریمها قولی بدهد. وقتی ماکرون وارد (هتل) شد، روحانی پیشتر به اتاق خوابش رفته بود.
ظریف (وزیر خارجه ایران) بعدا به من گفت که "این فقط یک بازی بود که ما را بدون ارائه تضمین‌هایی درباره اقدامات ترامپ، به یک دیدار بکشانند". به گفته منابع مطلع، تماس از طرف خط ترامپ ساعت ۹:۳۰ دقیقه انجام شد. ماکرون گوشی را برداشت؛ اما روحانی هرگز از اتاقش بیرون نیامد. یک دیپلمات فرانسوی هم به نیویورکر گفت: "ما در چندماه گذشته در حال کار بوده‌ایم و در نیویورک تلاش کردیم که ایران و آمریکا در ازای کاهش تحریمها تعهدات جدیدی بپذیرند. ما اقداماتی فنی برای یک تماس تلفنی انجام دادیم؛ اما چنین تماسی انجام نشد". البته شاید دیپلماسی هرگز نمیرد. مقام‌های فرانسوی به من گفتند که ماکرون به تلاش برای اجرای طرحش ادامه خواهد داد.
با اینکه ایران و آمریکا بر سر انجام مذاکرات توافق کرده بودند اما اصرار روحانی برای برداشته شدن تحریم‌های آمریکایی علیه ایران باعث شد تا دیداری میان مقامات دو کشور انجام نگیرد. در این سند آمده بود که ایران باید بپذیرد که "هرگز به سلاح هسته‌ای دست نخواهد یافت"، "به تمام تعهدات هسته‌ای خود عمل می‌کند" و "بر سر چهارچوب بلندمدت فعالیت‌های هسته‌ای خود مذاکره کند". این سند همچنین از ایران می‌خواست تا از "ستیزه‌جویی خود دست بکشد و از طریق گفت‌وگو صلح و ثبات را در منطقه حفظ کند."
منابع فرانسوی می‌گویند که در متن این سند اشاره‌ای به برنامه موشک‌های بالیستیک ایران نشده بود. در این سند چهاربندی همچنین از آمریکا خواسته شده بود "تمام تحریم‌های اعمال شده علیه ایران از سال ۲۰۱۷ را بردارد و ایران بتواند آزادانه به فروش نفت خود بپردازد". یک منبع فرانسوی گفت که رئیس‌جمهور فرانسه ابتدا این سند را روز سه‌شنبه هفته گذشته به دونالد ترامپ ارائه کرده و پس از موافقت ترامپ با این سند، آن را به دست حسن روحانی رسانده است. وی در این خصوص مدعی شد: وی (روحانی) با اساس این سند موافقت کرد و از مکرون بابت اشاره صریح به لغو تحریمها تشکر کرد اما وی می‌خواست که دونالد ترامپ پیش از ورود به مذاکرات، تمامی تحریمها را ملغی کند. به گفته یک منبع دیگر مکرون برای کاهش تنش‌ها و برقراری مذاکرات، تماسی تلفنی میان روحانی و ترامپ را ترتیب داد اما روحانی هیچگاه به این تماس تلفنی رضایت نداد.
دو روز پیش هم رابین رایت، نویسنده نشریه آمریکایی "نیویورکر"، در گزارشی نوشت: عصر سه‌شنبه ۲۴ سپتامبر (دوم مهر) امانوئل ماکرون، رییس‌جمهور فرانسه، می‌خواست با حسن روحانی همتای ایرانی خود در هتل "میلنیوم هیلتون" که روبه‌روی خیابان مقر سازمان ملل در نیویورک واقع شده، دیدار کند. ماکرون در نظر داشت که یک گفت‌و‌گوی تلفنی سه نفره با حسن روحانی [رییس‌جمهور ایران] و رییس‌جمهور [دونالد] ترامپ برقرار کند. یک تیم متخصصان فنی وارد هتل شدند تا برای ساعت ۲۱:۳۰ دقیقه یک خط تماس امن در اتاق ملاقات روحانی ایجاد کنند.
مأموریت ماکرون در نیویورک این بود که از ترامپ و روحانی در رابطه با طرح ۴بندی (فرانسه) برای شروع دیپلماسی و اجتناب از یک جنگ دیگر در خاورمیانه یک توافق شفاهی را تضمین کند. ماکرون امید داشت که این تماس تلفنی زمینه را برای اولین دیدار بین یک رییس‌جمهور آمریکا و یک رییس‌جمهور ایران از زمان انقلاب ۱۹۷۹ هموار کند. طرح ۴بندی ماکرون، درخواست ترامپ برای بسط مفاد مرکزی و مسائل مهم توافق ۲۰۱۵ هسته‌ای (برجام) را پوشش می‌دهد. ایران متعهد به محدودیت‌های دائمی بر روی برنامه هسته‌ای خودش می‌شود.
این طرح همچنین به درخواست ایران برای رفع تحریم‌هایی که سال گذشته آمریکا دوباره بر این کشور اعمال شدند، هم می‌پردازد و تهران قادر خواهد شد که صادرات نفتش را از سر بگیرد. فراتر از این موضوعات، این طرح نقاط تنش‌زای منطقه‌ای را هم شامل می‌شود: ایران برای پایان دادن به جنگ پنج ساله در یمن کمک خواهد کرد و درباره امنیت و آزادی دریانوردی در سراسر خلیج فارس تعهد می‌دهد.
ترامپ مکرر در رابطه با علاقه خود برای دیدار با رهبران ایرانی سیگنال نشان داده است. او در جریان نشست‌های مجمع عمومی سال ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ از طریق فرانسه پیغام‌هایی محرمانه ارسال کرد و خواستار ملاقات با روحانی شده بود. ایرانی‌ها اما اعتمادی به ترامپ ندارند. چهار روز قبل از حضور ترامپ در نیویورک (برای نشست مجمع عمومی)، دولت او دور تازه‌ای از تحریمها علیه ایران اعمال و این بار بانک مرکزی ایران را هدف قرار داده بود. در پایان روز سه‌شنبه (دوم مهرماه) روحانی در حالتی نبود که باور کند، ترامپ اولین گام را برخواهد داشت و درباره برداشتن تحریمها قولی بدهد. وقتی ماکرون وارد (هتل) شد، روحانی پیشتر به اتاق خوابش رفته بود.
ظریف (وزیر خارجه ایران) بعدا به من گفت که "این فقط یک بازی بود که ما را بدون ارائه تضمین‌هایی درباره اقدامات ترامپ، به یک دیدار بکشانند". به گفته منابع مطلع، تماس از طرف خط ترامپ ساعت ۹:۳۰ دقیقه انجام شد. ماکرون گوشی را برداشت؛ اما روحانی هرگز از اتاقش بیرون نیامد. یک دیپلمات فرانسوی هم به نیویورکر گفت: "ما در چندماه گذشته در حال کار بوده‌ایم و در نیویورک تلاش کردیم که ایران و آمریکا در ازای کاهش تحریمها تعهدات جدیدی بپذیرند. ما اقداماتی فنی برای یک تماس تلفنی انجام دادیم؛ اما چنین تماسی انجام نشد". البته شاید دیپلماسی هرگز نمیرد. مقام‌های فرانسوی به من گفتند که ماکرون به تلاش برای اجرای طرحش ادامه خواهد داد.
