سردرگمی‌ مقابل اظهارات متفاوت؛ آیا کرونا از افراد بدون علائم منتقل می‌شود؟

گروه علمی: دو سوال بین متخصصان و مردم ماه‌هاست که مطرح می‌شود و بسیاری می‌خواهند یک نتیجه قطعی در این زمینه بیان شود. سوال‌ها این است: آیا افرادی که احساس بیماری نمی‌کنند می‌توانند ویروس کرونا را منتقل کنند؟ و اگر پاسخ مثبت است آیا استفاده از ماسک می‌تواند از ما در این مورد محافظت کند؟
به‌نظر می‌رسد سازمان جهانی بهداشت در این زمینه به قطعیت نرسیده است و نظرات متفاوتی در این سازمان وجود دارد چراکه در هفته اخیر این مواضع متفاوت در بین متخصصان سازمان جهانی بهداشت مشاهده شده است. کارشناسان می‌گویند سردرگمی و پیام‌های مختلف می‌تواند کنترل همه‌گیری را دشوارتر کند.

ایوو ولاک، استاد علوم رفتاری در دانشگاه وارویک معتقد است: «اگر پیام‌هایتان گیج کننده باشند یا در مورد اینکه چرا مخاطبتان باید کاری را انجام دهد مانند استفاده از ماسک، قانع کننده نباشند، دیگران شما را نادیده می‌گیرند.» سازمان جهانی بهداشت پس از شروع همه‌گیری بیماری کووید-۱۹، استفاده از ماسک را توصیه نمی‌کرد و بر این موضع خود ماه‌ها پافشاری داشت در حالیکه در بسیاری از کشورها استفاده از ماسک توصیه می‌شد. با این حال سازمان جهانی بهداشت هفته گذشته بالاخره نظرش تغییر کرد و توصیه‌های جدیدی در استفاده از ماسک ارائه داد. این سازمان به افراد بالای ۶۰ سال و افرادی که بیماری خاصی دارند توصیه کرده است، اگر نمی‌توانند فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت کنند، از ماسک پارچه‌ای استفاده کنند. مقام‌های سازمان جهانی بهداشت در استدلال خود برای استفاده از ماسک بین قشر توصیه شده آورده‌اند که احتمال دارد بیماری از طریق افرادی که نشانه‌های بیماری کووید-۱۹ را ندارند منتقل شود.

اما ماریا ون کرکوف، رئیس بخش بیماری‌های اضطراری سازمان جهانی بهداشت و کارشناس ارشد فنی کووید-۱۹، در سخنانی دیگر درباره احتمال انتقال بیماری از طریق افرادی که علائم بیماری را ندارند، گفت: «به نظر می‌رسد که انتقال بیماری از طریق افرادی که علائم بالینی ندارند، نادر باشد.» وی هفته گذشته تاکید کرده بود که کشورها باید تمرکز خود را روی پیدا کردن و قرنطینه مبتلایان داری نشانه‌های بیماری قرار دهند.
با این وجود بسیاری از محققان دیگر از این گفته شگفت‌زده شده‌اند و می‌گویند شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد افراد می‌توانند قبل از بروز علائم بیماری ناقل آن باشند. 

کیت نیل، متخصص بیماری‌های عفونی در دانشگاه ناتینگهام در این باره گفت: «از این نظر شگفت‌زده شده‌ام چراکه به طور واضح افرادی بوده‌اند که پیش از شروع علائم، عفونت را منتقل کرده‌اند.» جزئیات چگونگی شیوع ویروس جدید کرونا در شرایط مختلف هنوز مشخص نشده است و متخصصان در حال تکمیل تحقیقات خود هستند با این حال سوال‌هایی در این زمینه مطرح است که به برخی از آنها سازمان جهانی بهداشت پاسخ داده و به برخی از آنها متخصصان، گرچه تناقض‌هایی در این زمینه وجود دارد.

آیا افرادی که احساس بیماری نمی‌کنند می‌توانند عفونت را منتشر کنند؟
نمی‌دانیم. سازمان جهانی بهداشت ماه‌ها تاکید دارد که اکثر قریب به اتفاق موارد شیوع ویروس کرونا از طریق افرادی است که دارای علائمی مانند تب و سرفه هستند و تصور نمی‌شود انتقال از طریق افرادی که نشانه‌های بیماری را ندارند صورت گیرد. مایک رایان، رئیس بخش فوریت‌های سازمان جهانی بهداشت در موضع دیگری گفته است: «افراد دارای علائم بیماری و افراد بدون نشانه‌های بیماری بخشی از چرخه انتقال هستند.» وی با این حال تاکید کرد که هنوز مشخص نیست که هر کدام از این گروه افراد چه میزان در گسترش بیماری تاثیر داشته‌اند.

آیا استفاده از ماسک تاثیرگذار است؟
شاید. استفاده از ماسک شما را در مقابل بیماری ایمن نمی‌کند. چراکه یکی از راه‌های انتقال از طریق چشم‌ها است، اما کارشناسان حوزه بهداشت فکر می‌کنند ماسک ممکن است به عنوان یک مانع جسمی مانع انتشار ناآگاهانه بیماری شود. کووید-۱۹ از طریق قطرات تنفسی پخش می‌شود بنابراین استفاده از ماسک مانع از رسیدن این نوع قطرات حاوی ویروس به دیگر قطرات می‌شود. تصور می‌شود ویروس بیشتر از طریق سرفه یا عطسه فرد بیمار منتقل شود. مایک رایان در این باره مواد دیگری را هم اضافه می‌کند و می‌گوید حتی آواز خواندن یا فریاد زدن نیز می‌تواند ویروس را از طریق افرادی که هنوز علائمی مشخص ندارند، منتقل کند.

چرا اطمینانی وجود ندارد؟
این موضوعی پیچیده است مخصوصا که ویروس در اواخر ماه دسامبر شناسایی شد. برخی از دانشمندان می‌گویند که تمایز سازمان جهانی بهداشت بین افرادی که واقعا بدون علائم هستند (مبتلا به کووید-۱۹ هستند اما هرگز علائم را نشان نمی‌دهند) و افرادی که علائم را در مرحله نخست نشان نمی‌دهد و اما به تدریج نشانه‌های بیماری ظاهر می‌شد بخشی از مشکل است. در حالیکه احتمالا افراد بدون علائم (افرادیکه هیچگاه نشانه‌های بیماری را بروز نمی‌دهند و تنها با آزمایش پادتن مشخص می‌شود به کووید-۱۹ مبتلا شده بودند) مسئول شیوع ویروس نیستند اما تحقیقات متعددی نشان می‌دهد افراد دسته دوم قبل از بیمار شدن این بیماری را پخش می‌کنند و برخی از کارشناسان می‌گویند که تشخیص و متوقف کردن این نوع انتقال برای مهار همه‌گیری بسیار مهم است.

آیا اظهارات سازمان جهانی بهداشت گمراه کننده است؟
گرچه نتایج شماری از مطالعات نشان می‌دهد که افراد می‌توانند ویروس را قبل از بروز علائم منتقل کنند اما سازمان جهانی بهداشت نظر دیگری دارد. بابک جاوید، پزشک بیماری‌های عفونی بیمارستان دانشگاه کمبریج می‌گوید که بسیاری از متخصصان پس از مطالعه تحقیقات منتشر شده قانع شده‌اند و تصور می‌شود که سازمان جهانی بهداشت باید طبق داده‌هایش توضیح دهد چرا معتقد است انتقال بیماری در افراد بدون علائم نادر است. جاوید تاکید دارد که سازمان جهانی بهداشت یک سازمان مهم است اما این متخصص می‌گوید، این سازمان اظهارات زیادی داشته است که گمراه‌کننده بوده‌اند. با این حال مایک رایان از متخصصان سازمان جهانی بهداشت می‌گوید که این سازمان متعهد به صداقت و شفافیت است و از بحث علمی استفاده می‌کند.