گروه جامعه: کمبود روزافزون داروهای حیاتی نظیر انسولین برای بیماران دیابتی در شرایط کنونی کرونایی، چالشهای جدی را برای افکار عمومی ایجاد کرده و نگرانیهای زیادی در میان مبتلایان به دیابت و خانوادههای آنها به وجود آورده است.جاوید صفایی، فوق تخصص داروسازی و از فعالین حوزه توزیع داروخانهای دارو با اشاره به روند تهیه و توزیع دارو در کشور اظهار داشت: ارزهای تخصیص یافته برای تهیه داروهای آماده از سوی بانک مرکزی در اختیار وزارت بهداشت قرار گرفته و این مسئله در کنار نقل و انتقال پول با تاخیر قابل ملاحظهای صورت میگیرد. در این بین، اینکه موضوع دقیقا چه بوده، مشخص نیست. ولی امر واضح اینکه پولی برای این مسئله با توجه به شرایط کشور وجود نداشته و در صورت وجود نیز، انتقال آن با مشکلات جدی انجام میگیرد.در این میان، بانک مسئله را به تحریمها مرتبط دانسته و طرف مقابل نیز، آن را به بحران کرونا ربط میدهد. در صورتی که همه این بهانهها، تکراری بوده و به هر حال، چه کرونا و چه تحریم اگر باشد یا خیر، مردم باید زندگی خود را داشته باشند.
اینکه، آیا ارزهای تخصیص یافته برای تهیه دارو و اقلام اولیه دارویی، جملگی به دارو تبدیل و در بازار عرضه میشود یا خیر، باید گفت که نسبت به سایر اصناف، تیم نظارتی وزارتخانهها و سایر دست اندرکاران حوزه نظارتی به شکل قابل توجهی، قویتر عمل میکنند.شرکتهای واردکننده دارو تا پیش از این، وقتی درخواست کمبود دارویی از سوی وزارت بهداشت را دریافت میکردند، نسبت به واردات اقدام میکردند. منتها با این شکل که ۱۰۰بسته کارسازی کرده و ۱۰۰۰بسته واردات انجام میدادند. ۱۰۰ بسته در سیستم دولتی ثبت شده و در اختیاز حوزه توزیع قرار میگرفت و مابقی از سوی خود شرکتها پخش میشد.
انسولین داخلی، کیفیت مشابه خارجی را ندارد
اکنون هم در بازار عنوان شده که داروی انسلین خارجی از کیفیت بهتری نسبت به نمونه ایرانی برخوردار بوده و هیچکس هم، نمیتواند منکر آن باشد. اما با این وجود، وقتی دارویی به داروخانه میرسد، همه آزمایشات و میزان تاثیرگذاری را پشت سر گذاشته و نمیتوان گفت که حداقل کیفیت را نداشته است. با این حال به صراحت میتوان گفت که این داروها، حداکثر کیفیت داروهای خارجی را ندارند.در حال حاضر، شرکت سیناژن نمونه انسولین داخلی را تولید کرده و در داروخانهها نیز موجود است. در میان خارجیها نیز نمونه جدیدی تولید شده و در همین هفته رونمایی و به بازار عرضه خواهد شد. چند شرکت داخلی هم به صورت محدود، توزیع انسلین را در داخل انجام میدهند و باید در یک جمله گفت که توزیع انسولین در داخل کم است. به این معنی که اصلا به میزان کافی ندارند که توزیع کنند.ضمن اینکه، انسولین به همه داروخانهها داده نمیشود. تعداد زیادی از آن به داروخانههای دولتی رفته و تعداد بسیار کمی نیز به داروخانههای منتخب ارسال خواهد شد. در این بین، داروخانههای منتخب به توزیع و فروش آزاد این دارو متهم میشوند و این در حالی است که تنها دو بسته به هر داروخانه منتخب تخصیص پیدا کرده و کلا، ارزش ریالی بالغ بر 150هزارتومان را دربرمیگیرد که اصلا، رقمی نیست که بخواهیم آزاد بفروشیم یا به هر شکل دیگر.درخصوص قاچاق این دارو نیز، مسائلی مطرح میشود که ریشه قدیمی دارد. شما تا به حال، سراغ داشتید که مثلا، استامینوفن، قاچاق شود؟ چرا که اساساً وفور دارو، بحث قاچاق آن را از میان خواهد برد. من دیدم که شرکت پخش، داروی حیاتی را برای توزیع آورده و بلافاصله فردی با نسخه برای دریافت دارو مراجعه کرده است. به این شکل که سیستمی وجود دارد که از زمانبندی توزیع شرکتهای پخش مطلع بوده و اقدام میکند.بهترین راه قاچاق انسولین و همه داروها این است که این اقلام را با ارز آزاد وارد کنند تا رقمی بالغ بر 2 میلیون تومان قیمت برای آن در نظر گرفته شود. در این بین، قدرت خرید مردم میماند که از یک سو باید این داروها، مشمول بیمه شده و بیشتر هزینه را شرکتهای بیمهای متقبل شوند. البته در این بین، شرکتهای بیمه نیز از بیمه کردن این اقلام دارویی سرباز زده و مشکلات جدی را در تهیه دارو برای بیماران ایجاد میکنند.
قاچاقچیان داخلی دارو، انسولین را با دفترچههای اجارهای دریافت میکنند
در حال حاضر، برخی افراد که در میان حوزه توزیع دارو به جایزهبگیر معروف هستند با استفاده از دفترچههای اجارهای افراد غیربیمار و با گرفتن تائید از برخی از پزشکانی که با انها در ارتباط هستند، داروها را تهیه کرده و به شکل آزاد در بازار و سایر داروخانهها عرضه میکنند. از یک سو نیز، مثلا انسلین 3500تومانی را که با دفترچه قابل تهیه بوده به قیمت مثلا، 40هزارتومان به برخی داروخانههای میفروشند و به همین جهت شاهد فروش انسولین در تعدادی از داروخانهها تا قیمت 70هزارتومان هم هستیم.این تهیه دارو از سوی افراد جایزهبگیر، حتی از جلوی خودروهای توزیع دارو نیز انجام میشود. این افراد، همواره راههایی را در نظر دارند تا دارو را با بیمه دریافت کرده و مجددا آن را در سیکل فروش به قیمت دلخواه خود قرار دهند. امری که تحت عنوان قاچاق داخلی از آن یاد میشود.
عرضه دارو و واردات آن تا رسیدن به داروخانه به شکل واضحی کم است. این تعدادی هم که به داروخانهها میرسد، برخی جایزهبگیرها، آن را با بیمه افراد غیربیمار دریافت کرده و مجددا وارد چرخه فروش میکنند. این ورود دارو به شکل مجدد در چرخه فروش از آنجا که شامل بیمه نشده، موجب بالا رفتن قیمت دارو در بازار قاچاق داخلی یا بازار سیاه میشود.
قاچاق داخلی دارو همیشه از داروخانههای سازمانی آغاز شده
قاچاق داخلی دارو، همیشه از داروخانههای سازمانی شروع شده است. وقتی فرد جایزهبگیر به داروخانههای منتخب برای تهیه انسلین مراجعه کند به جهت اینکه، تنها دو بسته در اختیار این داروخانه بوده و حساسیت زیادی نیز توسط متصدیان داروخانه صورت میگیرد، صرفهای برای این فرد نخواهد داشت. در حالی که با زد و بند به راحتی به شکل کارتنی از داروخانههای سازمانی دارو را دریافت کرده و آن را به شکلی که گفته شد به فروش میرساند.