چهارراه‌ استانبول و خیابان حافظ زیر سایه سیاست

گروه اقتصادی: نتیجه انتخابات ‌آمریکا هر چه که باشد، تاثیرات روانی آن بر بازارهای داخلی و حتی بین‌المللی غیرقابل انکار خواهد بود. این را از نوساناتی که در هفته‌های گذشته در چهارراه‌استانبول، خیابان حافظ، سبزه‌میدان یا سایر بازارهای مهم پایتخت مشاهده شد، به خوبی می‌توان فهمید.در حالی قیمت دلار در صرافی‌های ملی و بازار آزاد در دو روز ابتدایی هفته گذشته نزولی بود که در سومین روز هفته قیمت این ارز با کمی افزایش پا به کانال قیمتی جدید گذاشت و بعد از سپری کردن ساعت‌های پرنوسان، در نهایت با قیمت 29هزار تومان روی میز معامله رفت. روز دوشنبه در واکنش به افزایش شانس ترامپ، فروشنده زیادی در بازار پیدا نمی‌شد و قیمت دلار معاملات خود را بالای سطح ۲۸هزار و ۵۰۰تومانی آغاز کرد که نزدیک به هزار تومان بالاتر از روز یکشنبه بود. در ادامه روز دوشنبه، اسکناس ‌آمریکایی به کانال ۲۹هزار تومان رفت و روی عدد ۲۹ هزار و ۲۰۰ تومان به کار خود پایان داد. این قیمت هزار و ۵۰۰ تومان بیشتر از روز دوم هفته بود و موجب شد که این ارز بار دیگر به مرز مهم ۳۰ هزار تومانی نزدیک شود.رشد قیمت دلار در بازار سکه هم اثرگذار شد و این فلز گرانبها در روز دوشنبه توانست وارد کانال ۱۴میلیون تومانی شود. در سومین روز هفته، سکه امامی یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان افزایش یافت و به بهای ۱۴میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسید. این رشد از آن جهت قابل توجه‌تر به چشم می‌آمد و نوسان سنگین بازار را نشان می‌داد که فلز گرانبهای داخلی روز دوشنبه به کانال ۱۲میلیون تومانی رفته بود. در این میان، عده‌ای از فعالان هم باور داشتند سکه‌بازان بیشتر از معامله‌گران دلار به برد ترامپ امیدوار شدند؛ چراکه میزان رشد سکه بسیار بیشتر از دلار بود. در روزی که اسکناس ‌آمریکایی حدودا شش درصد افزایش یافته بود، سکه بالای 9درصد رشد پیدا کرد.

آخرین وضعیت این ارز در اواخر هفته گذشته، یعنی درست در روزهایی که به باور بسیاری از فعالان این بازارها تحت تاثیر وقایع سیاسی قرار گرفته بود، دلار و سکه وارد فاز صعودی شدند و گفته می‌شد که این افزایش قیمت‌ها تحت تاثیر برنده انتخابات ‌آمریکا صورت گرفت. خلاصه این‌که هر بار که نتیجه شمارش آرا به نفع یکی از نامزدهای انتخاباتی پیش می‌رفت، قیمت ارزهای بین‌المللی و حتی سکه‌ها نیز تحت تاثیر قرار می‌گرفت؛ به‌طوری‌که وقتی در آخرین روزهای هفته گذشته، گمانه‌زنی‌هایی درباره روی کار آمدن حزب دموکرات مطرح می‌شد، بازار با فاز کاهشی و در مقابل هر گونه احتمالی درباره روی کار آمدن دوباره دونالد ترامپ، سیگنال افزایشی را به بازار مخابره می‌کرد.فعالان ارز و سکه درست در شرایطی که دیگر نیازی به پیگیری اخبار انتخاباتی ایالات متحده ‌آمریکا نداشتند و تنها با نگاهی به جهت حرکت ارز و سکه می‌توانستند نتیجه شمارش آرا را حدس بزنند، در حالی به کار خود پایان دادند که در روزهای آخر هفته خبر رسید که عملکرد ترامپ در برخی از نظرسنجی‌ها بهبود پیدا کرده و در کنار این، گفته‌های ترامپ در روزهای آخر چنین سیگنالی را به معامله‌گران بازار داخلی مخابره کرد که او به‌راحتی از قدرت کنار نخواهد رفت و در صورتی که فاصله‌اش با بایدن زیاد نباشد، از اهرم‌های قانونی جهت تلاش برای پیروزی خود سوءاستفاده هم خواهد کرد.

اما خبرهای دیگری دوباره احتمال روی کار آمدن جو بایدن را تقویت کرد و در فضایی که قیمت دلار تحت تاثیر پیروزی احتمالی بایدن قرار گرفت، کانال‌های قیمتی را یک به یک از دست می‌داد و حتی به مرز ۲۶هزار تومانی هم رسید. هر چه که بود فعالان بازار و حتی تحلیل‌گران از این وضعیت به عنوان انتظارات روانی یاد کردند که در روزهای آینده و با قطعی شدن نتیجه انتخابات نیز می‌توان افسار بازارها را به دست بگیرد. اگرچه این پیش‌بینی‌ها در حالی مطرح شد که چشم‌انداز نرخ ارز وابستگی عمیقی نیز به بودجه سال 1400 دارد. کمتر از یک ماه دیگر تا موعد تقدیم لایحه بودجه سال آینده باقی مانده و برخی از خبرهای درگوشی اما تایید نشده، از قیمت دلار 25هزار تومانی در این بودجه حکایت می‌کند که در تعیین قیمت نهایی دلار تاثیر قابل‌توجهی را دارد و این موضوع جدای از نتیجه انتخابات در تعیین قیمت‌ها تاثیرگذار خواهد بود.در چنین شرایطی بسیاری از تحلیل‌گران بر این باورند که ادامه روند کاهشی دلار بستگی به کاهش فشار تحریم‌ها و بهبود تنش‌ها میان دو کشور دارد، یعنی در صورتی که مسیر پیش‌رونده باشد، دلار، سکه و در نتیجه قیمت بسیاری از کالاهای اساسی، با شیب ملایمی کاهش می‌یابد. این در حالی است که گفته می‌شود هر اتفاقی که به معنای بن‌بست در روابط باشد، سیگنال منفی به بازار مخابره کرده و قیمت‌ها بصورت شارپی افزایش خواهد یافت. اگرچه این داستان درباره طلا و سکه کمی متفاوت است و
با کاهش فشار تحریم‌ها، کمتر کسی به عنوان کالای امن به سمت سرمایه‌گذاری در این بازار حرکت خواهد کرد، از سوی دیگر قیمت طلا و سکه در مقابل وابسته به انس جهانی نیز است.

چهارشنبه هفته گذشته بود که قیمت هر انس طلا نزدیک به ۱۷دلار کاهش یافت. این در حالی بود که قیمت انس در روزهای قبل افزایشی بود و تحت تاثیر فضای انتخابات به کانال۱۸۰۰ بازگشت. هفته گذشته بود که تحلیل‌گران با قوی‌تر شدن احتمال روی کار آمدن بایدن، که با تقویت امیدها برای تصویب بسته نجات اقتصادی در کنگره همراه بود، باور داشتند که این خبرها قیمت انس را به شدت افزایش داده، این در حالی بود که وقتی گمانه‌زنی‌ها برای روی کار آمدن ترامپ مطرح شد، قیمت انس رو به کاهش رفت. بنابراین به نظر می‌رسد که برای برآورد قیمت طلا و سکه در داخل، از یک طرف باید کاهش قیمت سکه و طلا را که ناشی از انتظار بهبود شرایط است، مدنظر قرار داد و از سوی دیگر، تغییرات انس جهانی در پی تصویب یا عدم تصویب کمک مالی را در نظر گرفت.

بازار سرمایه به کدام سو می‌رود؟
بسیاری از بازارها برای انتخاب شدن یا انتخاب نشدن فرد خاصی در انتخابات ‌آمریکا خود را آماده کرده‌اند. البته برخی از بازارها در این مدت بیکار ننشسته و نتایج انتخابات را نیز پیش‌بینی کرده و به استقبال بازار مورد نظر خود رفته‌اند. هفته گذشته در حالی در بسیاری از روزهای هفته شاخص کل بورس لباس قرمز رنگی به تن داشت که روز چهارشنبه، رشد هر چند ناچیزی رنگ این بازار را بالاخره سبز کرد. آن‌طور که گزارش فارس نشان می‌دهد، حدود سه ماه پیش در زمانی که هیچ یک از تحلیل‌گران فکر ریزش بازار سرمایه را نمی‌کردند، بورس ایران به دلیل اختلافات در دولت، تصمیمات اشتباه سازمان بورس و رفتار شرکت‌های حقوقی دچار اصلاح شد. این مسئله تا هم اکنون ادامه داشته و روزهای محدودی بورس لباس سبز بر تن کرده است. اما طی این مدت بازار سرمایه بیشتر خود را طرفدار نامزد دموکرات انتخابات ریاست جمهوری ‌آمریکا نشان داده است.نحوه عملکرد سهامداران در این بازار به گونه‌ای بوده است که آنها به آینده برجام و از سرگیری مذاکرات با 5+1 خوش‌بین بوده و قرار گرفتن در صف‌های فروش نشان از این نحوه تفکر عده زیادی از سهامداران دارد. این‌که کدام‌یک از کاندیداهای ریاست جمهوری ‌آمریکا رای می‌آورند، تفاوت چندانی برای بورس در ایران نمی‌کند. ریزش عمیقی که در ماه‌های گذشته رخ داد، بازار سرمایه ایران را محکوم به رشد کرده است. سایر بازارهای مالی و کالایی موازی بازار سرمایه در ماه‌های گذشته متناسب با قیمت ارز و نرخ تورم در کشور رشد خود را داشته اند. بورس در چند ماه گذشته با اصلاح جدی مواجه شده است و این ‌مسئله برخی نمادها را با ریزش 70درصدی که داشتند در حال حاضر بسیار ارزنده برای خرید کرده است. اما در همین شرایط نیز برخی از این نمادها به دلیل تبلیغات منفی که در فضای مجازی ایجاد شده است، هنوز در صف فروش قفل بوده و شرکت‌های حقوقی که سهامدار اصلی آنها نیز هستند، حرکت جدی برای حمایت از سهم انجام می‌دهند.

این‌که برخی رشد شاخص بورس را منوط به رای آوردن فلان کاندیدا در ‌آمریکا می‌کنند، بیشتر شبیه یک شوخی برای افراد حاضر در بازار سرمایه است. در حال حاضر افرادی که در ماه‌های گذشته دچار زیان شده‌اند، برای جبران ضرر باید سهامداری کنند و از نگاه کوتاه‌مدت به بورس خودداری کنند. تاثیر مثبت یا منفی انتخابات ‌آمریکا بر بورس بر خلاف آنچه در فضای مجازی گفته می‌شود، مانند سایر بازارها نبوده و اولین واکنش بازار سرمایه به این ‌مسئله نشان می‌دهد که رای آوردن هر فردی در ‌آمریکا برای بازار سرمایه مثبت ارزیابی می‌شود. چه بایدن رئیس جمهور ‌آمریکا شود و چه ترامپ، بازار سرمایه ایران هم به سرعت و هم با یک تاخیر زمانی روند مثبت و صعودی خود را آغاز خواهد کرد.