گروه جامعه: از بیشتر از 40 بلایای طبیعی شناخته شده در جهان، 33 تا 35 مورد در ایران رخ میدهد و این یعنی در کشور بلاخیزی زندگی میکنیم که هر روز باید منتظر باشیم یا زلزله چند ریشتری سقف و ستون خانهها را خراب کند و یا سیل ساختمانها را با یک حرکت از جا بکند و با خود ببرد.رانش زمین، صاعقه، طوفان و ... نیز هر سال در گوشه و کنار کشور رخ میدهد و کمتر سالی در ایران را پشت سر میگذاریم که یک فاجعه طبیعی در آن به ثبت نرسیده باشد.از زلزلههای مخرب و کشنده تاریخی مانند زلزله 7.4 ریشتری سال 1369 رودبار و منجیل با حدود 40 هزار کشته، زلزله 6.6 ریشتری سال 1382 بم با 30 تا 50 هزار کشته، زلزله سال 1341 بوئین زهرا با 20هزار و در نهایت زلزله 7.3 ریشتری آبان سال 1396 در سرپل ذهاب که بگذریم، ماجرای سیل نیز تقریبا عادی شده و با هر باران خبری از سیل مهیب در یک گوشه از کشور داریم، سیل دروازه قرآن اصفهان، سیل گلستان و سیلهای مداوم خوزستان و لرستان.هنوز کسی نوروز 1398 را فراموش نکرده که خانه و وسایل مردم پلدختر مثل یک برگ سبک روی آب جابجا میشد و همین چند هفته قبل نیز ماجرای سیل در خوزستان دوباره تکرار شد.
همه اینها نشان میدهد درست در لحظاتی که راحت در خانه آرامیدهایم و انتظار هیچ رویدادی را نداریم ممکن است 33 حادثه طبیعی در انتظار ما باشد و فاصله بین آسایش و بیخانمانی ما چند ثانیه بیشتر طول نکشد.
مشابه این حوادث کم وبیش در سراسر دنیا رخ میدهد، اما میزان پیامدهای آن متفاوت است. برای مثال در کشوری مانند ژاپن با زلزلههای نزدیک به هفت ریشتر که همه ما فیلمهای آن را دیدهایم، منازل مردم مثل گهواره تکان میخورد و دوباره آرام میشود. نه ساختمانی فرو میریزد و نه مردم برای چندین ماه چادرنشین میشوند، اما در ایران شرایط کمی متفاوت است و حتی گاهی با زلزلههای شش ریشتری هم مردم آواره کوچه و خیابان میشوند.
درباره حوادث طبیعی مهمترین نکته که حتی پیشرفتهترین کشورهای دنیا هم به آن دست پیدا نکردند، تعیین زمان و مکان دقیق بروز حادثه است، چه برای زلزله، سیل و ... .تمرکز کشورهایی که کمتر از این بلایا آسیب میبیینند در پیشگیری، مقاوم سازی و کاهش پیامدها است، در ایران نیز بعد از زلزله مرگبار 5 دی ماه بم در سال 1382 این روز را در تقویم ایران به عنوان روز "ایمنی در برابر زلزله و کاهش اثرات بلایای طبیعی" نامگذاری کردند تا بتوانیم کم کم خود را برای چنین رویدادهایی آماده کنیم.به عقیده بسیاری، کارهای خوبی هم در این مدت انجام شده اما هنوز تا شرایط ایدهآل فاصله زیادی داریم.مدیرکل مدیریت بحران استان کرمانشاه معتقد است، مقاوم سازی و تقویت فرهنگ بیمه دو راهکار اساسی برای کاهش پیامدهای بلایای طبیعی است.جلیل بالایی در گفت و گو با خبرنگار ایسنا با اشاره به نامگذاری 5 دی ماه به عنوان روز امینی در برابر زلزله و کاهش اثرات بلایای طبیعی در کشور، افزود: این روز پس از زلزله سال 1382 بم نامگذاری شد تا بابی باشد که از حوادث و بلای طبیعی که در کشور رخ داده تجربه کسب کنیم.وی با بیان اینکه از آن زمان تاکنون اقدامات خوبی در کشور انجام شده، ادامه داد: تصویب آییننامه 2800 زلزله برای ساخت و سازها یکی از مهمترین این موارد بود که به افزایش ایمنی ساختمانها کمک کرد.مدیرکل مدیریت بحران استان کرمانشاه تدوین قانون جامع مدیریت بحران کشور که در این سالها انجام شد را نیز گامی دیگر برای کاهش اثرات مخاطرات طبیعی در کشور دانست و عنوان کرد: بر اساس این قانون تمام دستگاهها وظیفه و مسئولیت مشخصی بر عهده دارند و مسئولیت کار فقط بر عهده بخش خاصی نیست.
بالایی نکته دیگری که در قانون جدید مدیریت بحران کشور بر آن تاکید شده را مشارکت مردم و جامعه محوری مقابله با بلایای طبیعی دانست و افزود: بر این اساس افراد باید از روشهای مختلف برای کاهش خطر و آسیب مالی املاک و داشتههای خود پای کار بیایند.وی اصلیترین راهکاری که میتواند خسارتهالی مالی را برای مردم کمک کند توجه به بیمه دانست و یادآور شد: اگرچه فرهنگ بیمه کردن املاک و دارایی تا حدودی بین مردم جا افتاده، اما هنوز تا شرایط استاندارد فاصله زیادی داریم.مدیرکل مدیریت بحران استان کرمانشاه معتقد است، نتیجه مثبت بیمه بودن ساختمانهای مردم را در زلزله ازگله دیدیم و افرادی که منزل خود را بیمه کرده بودند در زمان کوتاهی بخش زیادی از خسارت وارد شده را دریافت کردند.بالایی توجه به مقاوم سازی ساختمانها را نیز اصل دیگری دانست که باید مورد توجه قرار بگیرد و ادامه داد: خوشبختانه اکنون تسهیلات خوبی برای مقاوم سای منازل خصوصا بعد از زلزله و سیلهای اخیر در نظر گرفته شده که مردم میتوانند به خوبی از آن برای ایمن کردن منازل خود استفاده کنند.وی نمونه بارز این مقاوم سازی را مربوط به بازسازی منازل بعد از زلزله 7.3 ریشتری ازگله کرمانشاه دانست و خاطرنشان کرد: در جریان این زلزله بیش از 50 هزار واحد جدید و مقاوم ساخته شده و 80 هزار واحد مسکونی نیز ایمن سازی شدند.بالایی ادامه داد: بسیاری از این منازل امتحان مقاوم بودن خود را در پس لرزههای بیش از شش ریشتری که در این مدت داشتیم و هرکدام به خودی خود یک زلزله بزرگ بود، پس دادند و هیچ آسیبی به آنها وارد نشد.وی تاکید کرد: ادامه این روند نه تنها درکرمانشاه بلکه در سراسر کشور میتواند به کاهش قابل توجه خسارت و پیامدهای بلایای طبیعی کمک کند.
مدیرکل مدیریت بحران استان کرمانشاه معتقد است، وقتی که آمار تلفات و ویرانیهای زلزلههای اخیر مانند زلزله سال 1396 ازگله را با زلزلههای مشابه در سالیان قبل مانند زلزله بم و ... مقایسه میکنیم با کاهش قابل توجهی مواجه میشویم که نشان میدهد اقدامات خوبی آغاز شده، اما هنوز تا رسیده به نقطه مطلوب فاصله زیادی داریم.بالایی در پاسخ به این پرسش که چرا با وجود بلاخیز بودن ایران تفاوت زیادی بین کشور ما و کشورهای پیشرفته مانند ژاپن در ساخت و سازها و ... وجود دارد، یادآور شد: در ایران زلزلههای مهیب معمولا دوره تناوب چندین ساله دارد، برای مثال در 50 سال اخیر پنج زلزله بزرگ در کشور به ثبت رسیده اما در کشوری مانند ژاپن گاهی این لرزههای شدید روزانه رخ میدهد و از همین رو آنها اقدامات جدیتری انجام دادهاند.وی با بیان اینک تناوب و فاصله زمانی زیاد باعث شده حساسیت مردم، جامعه و حتی گاهی مسئولین نسبت به بلایای طبیعی کمی کمتر باشد، یادآور شد: البته راه خوبی را در کشور آغاز کردهایم که پیامدهای مثبت آن در سالهای آینده بیشتر خود را نشان خواهد داد.