ایران در آستانه مهار پیک سوم کرونا

گروه جامعه: کمتر از ۲‌ماه به یک‌سالگی شیوع ویروس کرونا در ایران مانده. ۳۱۲روز است که کشور در بحران شیوع ویروس به سر می‌برد و با رسیدن خبرهایی درباره تولید و خرید واکسن ضدکرونا، روزنه‌های امیدی برای نزدیک شدن به پایان این پاندمی بزرگ دیده می‌شود. آمار شیوع کرونا در ایران اما تاکنون روند عجیب و پیچیده‌ای را طی کرده است. بیش از ۱۰‌ماه از آغاز شیوع می‌گذرد و براساس آنچه وزارت بهداشت اعلام کرده، این ویروس تاکنون ۵۴هزار و ۵۷۴نفر را قربانی و یک‌میلیون و ۱۹۴هزار و ۹۶۳نفر را مبتلا کرده است. براساس این آمار، هم‌اکنون ۵هزار و ۲۷۳نفر در وضعیت وخیم بیماری به سرمی‌برند که متاسفانه ممکن است برخی از آنها در روزهای آینده به فهرست جان‌باختگان اضافه شوند. کشور در ماه‌های گذشته شرایط سختی را از سر گذرانده که اوج آن در ۳ماهه پاییز بوده است. همین موضوع سبب شد تا از ابتدای آذر، محدودیت‌های سختگیرانه‌ای برای مدیریت شیوع ویروس اعمال شود؛ محدودیت‌هایی که با منع تردد شبانه و سفرهای برون‌شهری، محدودیت حضور کارمندان و توقف فعالیت بخش بزرگی از اصناف همراه شد. حالا ۳۷روز از اعمال این محدودیت‌ها می‌گذرد و آمار روزانه فوت و ابتلا، حکایت از مدیریت کرونا در یک‌ماه گذشته دارد.۳۷روز پیش یعنی اول آذرماه، تعداد فوتی‌های روزانه ۴۳۱نفر و مبتلایان ۱۲هزار و ۹۳۱نفر بود و روز گذشته وزارت بهداشت خبر از فوت ۱۳۴نفر و ابتلای ۵هزار و ۷۶۰نفر داد. با تمام شدن آذر، نام ۹هزار و ۷۲۹نفر در لیست فوتی‌ها و ۳۳۰هزار و ۷نفر در گروه مبتلایان کرونا قرار گرفت. از ابتدای شیوع کرونا تاکنون، بالاترین میزان فوت و ابتلای ناشی از کرونا در ۳ماه پاییز ثبت شد؛ به‌طوری‌که در این مدت، ۲۹هزار و ۱۴۷نفر جانشان را از دست دادند و ۷۳۲هزار و ۸۵۳نفر هم مبتلا شدند. بالاترین میزان فوت در این ۳ماه مربوط می‌شود به ۲۶ آبان، با ۴۸۶فوتی. 

نگاهی به ۳‌ماه قبل از پاییز هم حکایت افسارگسیختگی ویروس در کشور را روایت می‌کند؛ هر چند که آمار فوتی‌های تابستان در بالاترین میزان به ۲۲۱نفر رسید که در دوم مرداد ثبت شد. آمار ابتلای روزانه هم از عدد ۳هزار و ۸۰۰نفر بالاتر نرفت این درحالی بود که در پاییز آمار ابتلای روزانه در هفتم آذر، به بالای ۱۴هزار نفر رسید. 
به استناد آمارهای رسمی، مجموع فوتی‌های تابستان ۱۴هزار و ۹۷۱نفر است که به گفته مسئولان نظام سلامت و پژوهشگران آمار این عدد را باید ۲ونیم برابر کرد. در ۳ماهه بهار هم ۸هزار و ۱۳۹نفر جانشان را از دست دادند. سهم فروردین ۳هزار و ۸۳۴نفر، اردیبهشت ۲هزار و ۴۴نفر و خرداد ۲هزار و ۲۶۱نفر بود. اما نگاهی به آمارهای شیوع کرونا در کشور نشان می‌دهد وضعیتی که از ابتدای دی، دیده می‌شود شباهت بسیار زیادی به شرایط شیوع در ماه‌های اول هر فصل دارد؛ یعنی فروردین، تیر و مهر. نخستین روز دی با ۱۹۱فوتی شروع شد. در پنجمین روز به ۱۳۲نفر و روز گذشته به ۱۳۴فوتی رسید. در فروردین‌ماه هم شرایط مشابهی دیده شد. نخستین روز فروردین با ۱۴۹فوتی شروع شد. در پنجمین روز به ۱۲۲فوتی و در پایان این‌ماه به ۸۷فوتی رسید. تیر هم شرایط مشابهی را تجربه کرد. ۱۱۶فوتی در نخستین روز، ۱۶۳فوتی در میانه‌ماه و در نهایت با روند صعودی در مرگ‌ومیر، در پایان این ماه ۲۲۹مورد فوت ثبت شد.در مهر هم وضعیت فروردین و تیر تکرار شد با این تفاوت که در پایان این ماه، میزان فوتی‌ها نسبت به اول ماه، دوبرابر شد. مهر با ۱۷۸فوتی شروع شد و در پایان به ۳۱۲نفر رسید. 

از مقایسه این ۳ماه یعنی فروردین، تیر و مهر با شرایط دی‌، اینگونه به‌نظر می‌رسد که ماه‌های اول هر فصل از الگوی شیوع نسبتاً مشابهی پیروی می‌کنند. همین مسئله ۲احتمال را ایجاد می‌کند؛ یک اینکه مانند فروردین روند نزولی تا پایان‌ماه طی شود یا مانند تیر و مهر، در پایان ماه، آمارها افزایش قابل‌توجهی پیدا کند. این موضوع را هم نباید فراموش کرد که از ابتدای شیوع کرونا در کشور، این دومین باری است که محدودیت‌های سختگیرانه برای مدیریت شیوع، اعمال می‌شود؛ یعنی شرایطی که از ابتدای آذرماه حاکم است شبیه‌تر به وضعیت شیوع در فروردین است؛ چراکه در نخستین‌ماه از سال همزمان با تعطیلات ۲هفته‌ای نوروز، شرایط شبه قرنطینه اعمال شده بود، اما با برداشتن محدودیت‌ها، روند صعودی شیوع کرونا در سومین‌ماه از سال و ادامه آن در تابستان، شرایط وخیم‌تری را رقم زد. حالا مشخص نیست با توقف اعمال محدودیت‌ها چه تغییراتی در آمارها دیده شود.پیش از این حمید سوری، اپیدمیولوژیست گفته بود که با رسیدن آمار فوتی‌ها به ۱۱۰نفر در روز، می‌توان ادعا کرد که شیوع کرونا در کشور مدیریت و درواقع مهار شده است. روز جمعه پنجم دی، پس از ۱۰۳روز، تعداد فوتی‌های کرونا به کمترین میزان آن یعنی ۱۳۲نفر رسید. با ثبت فوت ۱۳۴نفر در روز گذشته می‌توان گفت تنها ۲۴نفر با آمار مدیریت کرونا فاصله است. روند نزولی آمارها سبب شد تا ستاد ملی مقابله با کرونا، برای سومین‌بار پیاپی، اعمال محدودیت‌های تردد و فعالیت اصناف را تمدید کند. علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا، روز گذشته اعلام کرد که دستورالعمل ممنوعیت تردد از ساعت ۹شب تا ۴صبح در شهرهای با وضعیت زرد هم اجرا خواهد شد؛ چراکه در نخستین مرحله از اعمال محدودیت‌ها، ممنوعیت تردد شبانه تنها شامل شهرهای قرمز می‌شد و بعد به نارنجی و حالا هم به زرد تعمیم یافته است. براساس آنچه وزارت بهداشت اعلام کرده، روند شیوع در ۳۰استان کشور نزولی است؛ جز استان مازندران. حالا روی نقشه کرونا، وضعیت قرمزی در کشور دیده نمی‌شود. ۳۳۰شهر در وضعیت زرد و ۱۰۸شهر در وضعیت نارنجی قرار دارند. به گفته رئیسی، شهرهای نارنجی هم در حال حرکت به سمت وضعیت زرد هستند. بنا بر اعلام او، با اعمال این محدودیت‌ها، میزان بستری‌های روزانه بیش از ۴۰درصد و مرگ‌ومیر بیش از ۵۰درصد کاهش داشته است. به گفته او، تصمیمات اخیر به این منجر شد که ۷هزار و ۵۰۰مرگ کمتر رخ دهد؛ درحالی‌که اگر روند قبلی ادامه پیدا می‌کرد، شمار بستری‌ها به ۵۰هزار مورد می‌رسید.