بحران کرونا و تلنگری به زندگی انسان‌ها

گروه فرهنگی: مهوش شیخ‌الاسلامی، از اهالی فرهنگ و هنر ایران‌زمین و چهره شناخته‌شده سینمای مستند است. او که همچون بسیاری دیگر از مردم، این روزها را به خاطر همه‌گیری کرونا در خانه سپری می‌کند، دوست دارد مستندی درباره روزگار کرونایی مردم بسازد.این بانوی مستندساز که معتقد است در سال‌های آینده شاهد تولید آثار زیادی درباره همه‌گیری کرونا خواهیم بود، تأکید می‌کند که در حال حاضر ما ابعاد نزدیک این بحران را می‌بینیم، ولی بعدها و با اتمام همه‌گیری کرونا خواهیم دید که چه فاجعه‌ای به وقوع پیوست و چه تغییراتی در زندگی بشر ایجاد کرد.او که خود در اندیشه ساخت مستندی درباره این بحران است، در گفت‌وگویی با ایسنا یادآور می‌شود که در این مستند می‌خواهد از زاویه‌ای دیگر به بحران کرونا بپردازد و بی‌تفاوتی بخشی از جامعه ایران به همه‌گیری کرونا و بی‌توجهی به توصیه‌های بهداشتی را به تصویر بکشد و ریشه‌یابی کند؛ کاری که قطعاً مستلزم صرف زمان و مطالعات و بررسی‌های گسترده‌ای است.شیخ‌الاسلامی می‌گوید: یک ایده به ذهنم رسید که مستندی درباره همه‌گیری کرونا بسازم، اما این مستند را راجع به مردم می‌سازم؛ مردمی که هر روز بی‌توجه و بی‌تفاوت از کنار خطر مرگ عبور می‌کنند. در این دوران هر روز اخباری از ابتلا و مرگ‌ومیر انسان‌هایی بر اثر ابتلا به بیماری کووید۱۹ شنیدیم و در حوالی خود افرادی را دیدیم که جانشان را از دست دادند. البته من مدت‌هاست از خانه بیرون نمی‌روم، اما هر زمانی که برای کار ضروری به بیرون از خانه می‌روم می‌بینیم که چقدر برخی از مردم ما نسبت به این بیماری بی‌تفاوت رفتار می‌کنند، گویی اصلاً چنین بیماری و بلایی در کشور ما وجود ندارد! از آن‌طرف صحنه‌های دردناک از دست دادن عزیزان، دست‌وپنجه نرمکردن بیماران با مرگ در بیمارستان‌ها و فشارهای بی‌امان کادر درمان را می‌بینیم و پزشکان و پرستارانی که عاجزانه از مردم می‌خواهند که به فکر سلامت خود و عزیزانشان باشند.

او ادامه می‌دهد: این موضوع که بخشی از مردم جامعه ما نسبت به خطر کرونا بی‌توجه هستند ابعاد گسترده‌ای دارد، اما قطعاً این بی‌توجهی از جایی نشأت می‌گیرد که باید ریشه‌یابی و کارشناسی شود. این بی‌تفاوتی گویا با زندگی ما عجین شده، درحالی‌که در بحران کرونا بازتاب همین بی‌توجهی و بی‌تفاوتی افراد به خودشان و افراد دیگر جامعه برمی‌گردد. فکر می‌کنم بخشی از این بی‌تفاوتی و سرپیچی از رعایت توصیه‌های بهداشتی که در این شرایط برای حفظ سلامتی خود مردم است، ریشه تاریخی دارد که باید به سراغ این ریشه‌ها رفت تا به علل اصلی دست پیدا کرد.این مستندساز که انگیزه و علاقه زیادی برای ساخت این مستند دارد، تأکید می‌کند که ساخت چنین مستندی نیاز به تحقیقات وسیع دارد و نمی‌توان بدون تحقیق و کار کارشناسی دقیق و اصولی سراغ ساخت آن رفت.او اضافه می‌کند: می‌خواهم مستند عمیقی بسازم درباره اینکه چرا به اینجا رسیدیم و چه عواملی باعث آن شده است؟ این کار حداقل یکی دو سال زمان می‌خواهد و این‌طور نیست که بخواهم صرفاً به خاطر جشنواره‌ها، هرچه زودتر سراغ این سوژه بروم.شیخ‌الاسلامی با بیان اینکه جایی که موضوع سلامت مردم مطرح است، باید به تبلیغات گسترده و آموزش توجه داشت، می‌افزاید: آموزش مهم‌ترین راهکاری است که در این شرایط می‌تواند به مردم ما کمک کند، این درحالی‌است که به‌عناوین‌ مختلف و از رسانه‌های مختلف می‌توان به مردم آموزش داد و تشریح کرد که چه اتفاقی در حال افتادن است، البته تاکنون آموزش‌هایی داده‌شده، ولی قطعاً کافی نبوده و باید بیش از پیش مستمر و متنوع باشد.او این را هم یادآور می‌شود که ناهماهنگی در عرصه آموزش و فرهنگ‌سازی در کشور ما زیاد است تا جایی که هر کسی برای خودش سازی می‌زند، اما هیچ‌وقت همه دست‌اندرکاران این بخش نمی‌نشینند و برای کمک به مردم با یکدیگر همفکری و همکاری کنند.

مشکلات معیشتی مردم اما از چشم این مستندساز باسابقه پنهان نمانده و می‌گوید: وقتی وضعیت معیشت مردم به خطر بیفتد به مرحله‌ای می‌رسند که بی‌تفاوت و بی‌انگیزه می‌شوند و موضوع سلامت دیگر اولویت زندگی آن‌ها نیست. بااین‌حال اگر بتوانم این مستند را بسازم به مردم می‌گویم به فکر خودشان باشند، چون هیچ‌چیز ارزشمندتر از جان آن‌ها نیست.این بانوی مستندساز اظهار امیدواری می‌کند که کرونا هرچه زودتر دست از سر ما و همه جوامع درگیر با این بیماری بردارد و ادامه می‌دهد: قطعاً زمانی که این بحران به پایان برسد و در سال‌های آینده شاهد تولید آثار زیادی راجع به بحران کرونا خواهیم بود. در حال حاضر ابعاد نزدیک این بحران را می‌بینیم ولی این‌قدر ابعاد پنهانی دارد که بعدها مشخص می‌شود چه فاجعه‌ای به وقوع پیوست و چه تغییراتی اتفاق افتاد...او با بیان اینکه در پساکرونا خواهیم دید که کرونا چطور دنیا را زیرورو کرد و بر اخلاق و فرهنگ و همه بخش‌های زندگی انسان تأثیر گذاشت، تصریح می‌کند: البته بخشی از این تأثیرات مثبت خواهد بود و نمی‌توان تنها به جنبه‌های منفی بحران نگاه کرد. به نظرم انسان‌ها در این دوران یک مقدار به خودشان آمدند و به‌عنوان یک انسان به راهی که تاکنون رفته‌اند و اینکه در ادامه راه چطور باید زندگی کنند نگاهی دوباره انداختند و خیلی چیزهای دیگر که بعدها بیشتر درباره آن گفته و شنیده خواهد شد.شیخ‌الاسلامی با بیان اینکه دگرگونی‌هایی در بحران کرونا اتفاق افتاد ولی به نظرم لازم بود که یک‌بار به خودمان برگردیم، اگرچه از دست دادن جان‌های عزیزان در این دوران ضایعه‌ای جبران‌ناپذیر است، ولی همین موضوع هم می‌تواند بر زاویه دید انسان‌ها تأثیر بگذارد و آن‌ها را تکان دهد.این فیلم‌ساز ایرانی می‌گوید: من هم باید بخوانم، ببینم و بنویسم تا بتوانم بگویم آیا بحران کرونا تلنگری به انسان‌های اطراف ما زده است یا خیر؟ اگرچه امیدوارم یک تلنگر بزرگ به افرادی زده باشد که نسبت به اطراف خود بی‌توجه هستند.او با بیان اینکه اگر این مستند ساخته شود پیام اصلی آن انسانیت خواهد بود، خاطر نشان می‌کند: باید این بحران به پایان برسد تا بتوانیم به اجتماع برگردیم و از نزدیک ببینیم چه تحولات و دگرگونی‌هایی در دوستان و آشنایان و همشهریان و هم‌وطنانمان رخ‌داده است.