خطرات افزایش فشار خون بالای کنترل نشده

رییس گروه تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند گفت: در هنگام غذا خوردن از نمکدان استفاده نکنید و  برچسب‌های تغذیه­‌ای را مطالعه کرده و غذاهایی را انتخاب کنید که مقدار سدیم کمتری دارند.

سیده سمیه اصغری در مورد هرآنچه که باید از بیماری پرفشاری خون بدانید، اظهار کرد: فشار خون در واقع همان نیروی خون است که بر رگ­ها وارد می­ شود.وی با بیان اینکه قلب خون را به درون رگ­ها پمپ می­کند و به این ترتیب خون در تمام بدن حمل می­‌شود، افزود: امروزه فشار خون بالا یکی از مشکلات بهداشتی در جهان محسوب می‌شود.

این کارشناس تغذیه بیان کرد: پرفشاری خون سبب افزایش خطر حملات قلبی، سکته و نارسایی کلیه می‌شود؛ فشار خون بالای کنترل نشده می‌تواند منجر به نابینایی، نامنظمی ضربان قلب و نارسایی قلبی شود.اصغری ادامه داد: خطر این عوارض در صورت وجود عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر مانند دیابت افزایش می‌یابد؛ فشار خون بالا قابل پیشگیری و درمان است.

وی با بیان اینکه با پیشگیری و کنترل فشار خون بالا مرگ و ناتوانی ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی کاهش می‌یابد، تصریح کرد: خطر پیشرفت فشار خون بالا با رعایت نکاتی چون کاهش مصرف نمک، رعایت رژیم غذایی متعادل، پرهیز از مصرف الکل، فعالیت بدنی منظم، ثابت نگه داشتن وزن ایده آل و پرهیز از استعمال دخانیات، کاهش می‌یابد.

اصغری در پاسخ به این سوال که تغذیه چگونه بر فشار خون تأثیر می­گذارد، اظهار کرد: بعضی از غذاها مثل غذاهای حاوی نمک یا سدیم زیاد می­توانند فشار خون را بالا ببرند؛ افزایش وزن بدن باعث بالا رفتن فشار خون می‌شود.
وی بیان کرد: کاهش وزن بدن می­تواند باعث کاهش فشار خون شود و کاهش میزان مصرف چربی می‌تواند از کاهش فشارخون بالا پیشگیری کند.

نمک چگونه باعث افزایش فشار خون می‌شود؟
رییس گروه تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند بیان کرد: وقتی که مقدار زیادی از غذاهای شور و پرنمک خورده باشید، مقدار زیادی سدیم از طریق آن نمک وارد بدن می­شود؛ به دنبال آن بدن مقدار زیادی آب جذب می­کند تا بتواند سدیم اضافی را از خود خارج سازد، این مسأله باعث افزایش فشار خون در بعضی از افراد خواهد شد. بنابراین آب اضافه شده به بدن باعث افزایش فشار بر قلب و رگ­های خونی می­شود.

اصغری ادامه داد: طبق توصیه‌های استاندارد بهتر است که میزان سدیم دریافتی در روز بیشتر از ۲۳۰۰  میلی­گرم یا کمتر از ۵ گرم ( یک قاشق مربا ­خوری) نمک نباشد که متأسفانه اغلب افراد بیشتر از این مقدار در روز سدیم دریافت می‌کنند؛ توصیه شده است که بیماران قلبی، افرادی که فشار خون بالا دارند و همچنین افراد بالای ۵۰ سال روزانه کمتر از ۱۵۰۰ میلی­گرم سدیم که معادل ۳ گرم نمک است، مصرف کنند.

وی در مورد معرفی  غذاهایی که مقدار نمک در آن‌ها زیاد است، افزود: غذاهای فرایند شده و آماده از قبیل همبرگر، سوسیس و کالباس، ماهی دودی و غذاهای کنسروی و پیتزا، انواع پودر سوپ­ آماده، انواع سس ­ها از قبیل کچاپ، سس سویا و سس سالاد، سیب ­زمینی سرخ کرده، چیپس سیب­زمینی، میان­ وعده­ هایی نظیر چوب شور، ذرت بوداده، بادام زمینی و فراورده‌های غلات حجیم شده، انواع ترشی های آماده و شورجات (مثل خیارشور و کلم شور) و پنیرهای پر نمک از جمله این غذاهاست.

اصغری با معرفی مواد غذایی سالم (حاوی نمک بسیار پایین) که باعث بهبود سلامتی و کاهش بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود، اظهار کرد: مصرف روزانه سبزیجات تازه و منجمد بخصوص سبزیجات برگ سبز برای سلامت قلب شما مفید هستند چراکه حاوی مقادیر زیادی فیبر می باشند و همچنین نمک بسیار کمی دارند.(معمولا در هر وعده کم تر از ۰.۰۵ گرم).

وی افزود: باید توجه داشت که مصرف سبزیجات کنسرو شده و انواع سس‌ها به دلیل نمک افزوده زیاد توصیه نمی‌شود؛ می‌توانید سالاد را با سس خانگی(آبلیمو ، ماست ، سبزیجات معطر و روغن زیتون ) طعم دار کرده و میل کنید.اصغری ادامه داد: مصرف سیب زمینی پخته  شده و سیب زمینی شیرین به علت نمک کم و پتاسیم بالا به افراد مبتلا به پرفشاری خون توصیه می‌شود؛ برای خوش طعم کردن سیب زمینی می توان بجای استفاده از نمک، آن را با ادویه جات، یا سس سالسا کم نمک(گوجه فرنگی، پیازچه، سیر، گشنیز، فلفل سبز) طعم دار کرده و میل کنید.


اصغری اظهار کرد: ذرت بو داده و آجیل‌های خام و بی نمک می‌توانند انتخاب‌های مناسبی برای میان وعده باشند؛ از خرید ذرت های بو داده بسته بندی شده پرهیز کنید چراکه به آنها مقادیر زیادی نمک و مواد نگهدارنده افزوده می‌شود (می‌توانید در خانه، با مقداری روغن زیتون، ذرت بو داده سالم و بدون نمک و مواد نگهدارنده تهیه کنید).
وی افزود: میوه‌ها مانند سبزیجات نمک کمی دارند؛ سیب، زرد آلو، گلابی و موز به علت پتاسیم کافی برای سلامت قلب مفید هستند؛ سعی کنید میوه‌ها را جایگزین انواع شیرینی‌ها در برنامه خود کرده و عادت کنید که از شیرینی میوه‌ها لذت ببرید.

رییس گروه تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند گفت: ماست نمک بسیار کمی دارد و توصیه می‌شود از ماست ساده بجای انواع ماست‌های طعم دار استفاده کنید؛ می‌توانید ماست را با تکه‌های میوه طعم دار کرده و میل کنید؛ این میان وعده از بستنی و شربت و شیرینی بسیار سالم تر است.

اصغری ادامه داد: تمام دانه‌ها از جمله لوبیا و عدس نمک کمی دارند؛ دانه‌هایی مانند جو می توانند به کاهش کلسترول خون کمک کنند و خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش دهند؛ باید توجه داشت که اگر نیاز به مصرف لوبیای کنسروی بود از انواع کم نمک آن استفاده شود.وی اظهار کرد: بهتر است در وعده صبحانه از جودوسر و انواع میوه‌ها و آجیل بی نمک استفاده کرد؛ اگر به خاطر نمک کم، نگران بی مزه شدن غذا هستید توصیه می‌شود آن را با پیاز، آبلیمو، فلفل، زردچوبه، سیر، آویشن و سایر ادویه جات سالم طعم دار کنید.

اصغری ادامه داد: برای کنترل فشار خون باید از غذاهای متنوع استفاده کنید؛ به عبارت دیگر روزانه از مواد غذایی موجود در ۵ گروه اصلی غذایی (نان و غلات، میوه ­ها، سبزیجات،‌ شیر و لبنیات، پروتئین­ها) به مقدار توصیه شده مصرف کنید.

برای بهبود طعم غذا به جای نمک، آب نارنج استفاده کنید
وی با بیان اینکه از غذاهای سرشار از فیبر نظیر ( نان سنگک و جو)  ماکارونی سبوس دار، میوه ­ها و سبزیجات تازه استفاده کنید، تصریح کرد: نان­هایی را مصرف کنید که در تهیه آن­ها جوش شیرین به کار نرفته است.اصغری با بیان اینکه مصرف غذاهای کنسروی و غذاهای آماده را که در خارج از منزل تهیه می­‌شوند را محدود کنید، افزود: روزانه از سبزیجات و میوه ­ها به مقدار بیشتری استفاده کنید (حداقل ۵ وعده در روز).

وی با بیان اینکه برای بهبود طعم غذا به جای نمک از انواع سبزی­جات معطر و تازه، سیر، آب­لیمو و آب نارنج استفاده کنید، تصریح کرد: غذاهایی با حداقل چربی ترانس و اشباع را انتخاب کنید؛ از غذاهای سرخ شده، گوشت های پرچرب، کیک ها، کلوچه ها و شیرینی خامه ای که چربی بالا دارند دوری کنید و روغن های گیاهی (کانولا، روغن زیتون و ...) را بجای روغن های حیوانی انتخاب کنید. 

رییس گروه تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند بیان کرد: سوال اینجاست که چگونه می­‌توانم مقدار نمک دریافتی را کاهش دهم؟ هنگام غذا خوردن از نمکدان استفاده نکنید و  برچسب‌های تغذیه­‌ای را مطالعه کرده و غذاهایی را انتخاب کنید که مقدار سدیم کمتری دارند.

اصغری با بیان اینکه مواد غذایی را انتخاب کنید که بدون سدیم هستند یا مقدار سدیم موجود در آن­ها بسیار کم است، تصریح کرد: ادویه­ جاتی را استفاده کنید که در تهیه­ آن­ها از نمک استفاده نشده است؛ پنیرهای سنتی و زیتون‌های شور را ۲۴ ساعت قبل از مصرف در آب خیسانده و در این دوره زمانی، دو بار آب آن را عوض کنید تا نمک آن کاهش یابد.