گروه جامعه: بیش از ۱۸ ماه از شیوع ویروس کرونا در سراسر جهان میگذرد؛ در این زمان مقامات بهداشتی و سازمانهای مربوطه اطلاعاتی در مورد تشخیص علائم بیماری کووید -۱۹ در اختیار مردم قرار دادهاند، اما همانطور که ویروس جهش پیدا میکند رایجترین علائم مربوط به آن نیز تغییر پیدا میکند.این روزها ویروس ویرانگر کووید 19 در شکل و فرم جدید خود و با جهشهایی که داشته است با نام دلتا به گردش در آمده و بسیاری از کشورها از جمله ایران را درنوردیده است.اکنون کرونا در ایران در هر 2 ثانیه یک نفر را بیمار کرده و هر 4 دقیقه یک هموطن مان جان خود را از دست می دهد.همچنین 336 شهر کشور در وضعیت قرمز قرار دارند.
به طوری که اکنون غالب کشور با این نوع ویروس درگیر است؛ ویروسی که به گفته متخصصان امر سرعت انتقال بسیار زیادتری نسبت به واریانتهای قبلی خود دارد؛در این میان، وجود پرسشهای مختلف و متنوع در خصوص ویژگیهای این نوع کووید 19 و ابهامات مربوط به آن افراد مختلف را باسئولات مختلفی روبرو کرده است.
1)کرونای دلتا چیست؟ نحوه نام گذاری انواع ویروس کرونا
ویروس کرونا از زمان شیوع جهشهای زیادی داشته و در همین راستا گونههای جدیدی از آن مشاهده میشوند. این روزها بحث کرونای دلتا در ایران و جهان مطرح است و مردم زیادی به دنبال اطلاع از تغییرات این ویروس هستند. متاسفانه این گونه نسبت به نوع اولیه آن، قدرت سرایت بیشتری دارد و باید پروتکلهای بهداشتی را بیشتر رعایت کنیم.
2) نحوه نامگذاری کرونا چگونه است؟
ویروسها بیماریهای مختلفی را ایجاد میکنند؛ اما معمولا هم نام یکدیگر نیستند و اغلب نامهای مختلفی دارند؛ به عنوان مثال HIV ویروسی است که باعث ایدز میشود. مردم اغلب نام بیماری را میدانند، اما نام ویروس عامل آن را نمیدانند. فرایندها و اهداف مختلفی برای نام گذاری ویروسها و بیماریها وجود دارند.ویروسها بر اساس ساختار ژنتیکیشان نام گذاری میشوند تا روند تولید آزمایشهای تشخیصی، واکسنها و داروها را تسهیل کنند. ویروسشناسان این کار را انجام میدهند؛ بنابراین ویروسها توسط کمیته بینالمللی طبقهبندی ویروسها (ICTV) نام گذاری میشوند.
بیماریها نام گذاری میشوند تا بتوان در مورد پیشگیری از بیماری، شیوع، انتقال، شدت و درمان آنها بحث کرد.
در مورد ویروس کرونا هم دقیقا همینطور است. در ۱۱ فوریه سال ۲۰۲۰ «سندرم حاد تنفسی کرونا ویروس ۲ (SARS-CoV-2)» را به عنوان نام ویروس جدیدی اعلام کردند. این نام به این دلیل انتخاب شده است که این ویروس از نظر ژنتیکی به ویروس کرونا سارس SARS که در سال ۲۰۰۳ شیوع پیدا کرد، مربوط میشود.
اما در عین اینکه این دو ویروس به هم مرتبط هستند، ولی کاملا با هم تفاوت دارند. در همین راستا جهت تحقیق، تشخیص و درمان راحتتر از این به بعد جهشهای مختلف را با نام جدیدی نام گذاری میکنند.در مورد کرونای دلتا نیز این موضوع صدق میکند. در حال حاضر ۴ گونه جهش یافته به نامهای آلفا، بتا، گاما و دلتا وجود دارند و گونه دلتا بسیار بحثبرانگیز شده است. این نام گذاریها بر اساس الفبای یونانی هستند.
به گفته بسیاری از کارشناسان این ویروس مُسریترین ویروس بیست سال اخیر است و به همین دلیل به سرعت میتواند از فرد مبتلا به اطرافیان و خانواده منتقل می شود.سرایت پذیری سویه دلتا نسبت به سویه آلفا حداقل 50 درصد بیشتر شده است. از آنجا که سویه آلفا نیز نسبت به سویه اولیه پاندمی 50 درصد سرایت پذیری بالاتری داشته است؛ لذا سویه دلتا نسبت به سویه اوایل اپیدمی ۱۰۰ درصد مسری تر شده است که عدد بسیار بالایی است.به عبارت بهتر هر فرد مبتلا به سویه دلتا میتواند بطور متوسط ۶ و حتی تا ۸ یا ۹ نفر را آلوده کند که سرایت پذیری معادل ویروس آبله مرغان است.در حالی که سوش اولیه سرایت پذیری معادل سرماخوردگی نشان میداد و بطور متوسط می توانست ۲-۳ نفر را آلوده کند.
3) شدت بیماری کرونای دلتا چه میزان است؟
در مورد اینکه آیا بیماری ایجاد شده از واریانت دلتا شدیدتر باشد یا خیر اطلاعات کمی در دسترس است؛ اما نتایج مطالعاتی در اسکاتلند، انگلیس و کانادا نشان دهنده افزایش میزان بستری در مورد سویه دلتا بوده است.
4)چطور کرونای دلتا تشخیص داده میشود؟
طبق هشدار سازمان های جهانی احتمال بالاتر بودن پاسخ منفی کاذبِ تستهای PCR روتین با واریانتهای جدید وجود دارد، اما میزان آن مشخص نشده است. به هر حال تا 30 درصد احتمال تست منفی کاذب وجود دارد و تکنیک نمونه گیری، شرایط فرد و زمان نمونه گیری میتواند این احتمال را بیشتر کند.بنابراین تست منفی رد کننده ابتلا به کووید نیست و باید برای تشخیص، علائم فرد را در اولویت قرار داد؛لذا خواهشمند است به محض مشاهده علایم فوق الذکر در خود یا اعضای خانواده به مدیریت واحد اطلاع داده و جهت ارزیابی علائم به پزشک مراجعه کنید.
5) سیر بیماری کرونای دلتا چگونه بوده است؟
بر اساس نتایج یک مطالعه انجام شده در چین سرعت تکثیر بالای این سویه علاوه بر افزایش سرعت انتقال به سایرین، دوره کمون (نهفتگی) را نیز کاهش داده است و از متوسط ۶ روز به ۴ روز رسانده است؛ به عبارت دیگر فرد بدنبال مواجهه زودتر علامتدار خواهد شد.همچنین، نتایج یک مطالعه انجام شده در سنگاپور نشان داده است که طول دوره عفونت زایی سویه دلتا (مدت زمانی که ویروس لود بالا را در فرد مبتلا حفظ کرده و میتواند منجر به سرایت شود) نسبت به ویروس اولیه افزایش داشته است.اگرچه تا زمان انتشار این اطلاعیه تغییری در توصیههای رسمی مربوط به طول قرنطینه اعمال نشده است، احتمال افزایش دوره قرنطینه در افراد مبتلا وجود دارد که در صورت تغییر متعاقبا اعلام خواهد شد.
6) کدام دسته از افراد در معرض خطرقرار دارند؟
به نظر میرسد این سویه، افراد زیر 50 سال و کودکان را ۲.۵ برابر بیشتر درگیر میکند. علت این موضوع هنوز مشخص نشده که آیا به خاطر واکسیناسیون و ایجاد ایمنی در جمعیت سالمند بوده یا به علت حساسیت بیشتر جمعیت زیر 50 سال نسبت به سویه دلتاست.
7) منبع شیوع کرونای دلتا کجاست؟
کرونای دلتا یک گونه از ویروس است که برای اولین بار در هند و در طی یک موج عفونت شدید در ماه اردیبهشت و خرداد شناسایی شد. این گونه در برخی از مناطق هند به سرعت رشد کرد، و نشانههایی از مقاومت نسبی در برابر واکسنها را نشان داد.پس از مدتی کوتاه در سطح جهان شیوع پیدا کرد، و این شیوع تمامی برنامهها را تغییر داد. مثلا انگلستان تازه در حال واکسیناسیون سریع و کنترل بیماری بود، که این گونه در آنجا هم مشکلاتی را ایجاد کرد.کشورهای دیگر پس از مشاهده افزایش سریع و حیرت انگیز نسخه دلتا، سعی کردند که زودتر به مردم واکسن بزنند.
کشورهایی که دسترسی گستردهای به واکسنها دارند، مانند کشورهای آمریکای شمالی و اروپایی، امیدوارند که بتوانند ظهور اجتنابناپذیر دلتا را کاهش دهند. اما برخی از دانشمندان نگرانند در کشورهایی که ذخایر واکسن زیادی ندارند؛ به ویژه در آفریقا، ویروس بسیار مخرب باشد.محققان هنوز مطمئن نیستند که چرا نوع دلتا در مقایسه با دیگر گونهها قدرت انتقال بیشتری دارد. آنها فکر میکنند که تغییر در بخش پروتئینی ویروس، ممکن است ورود به سلولهای انسانی را آسان کند.
یک مطالعه اولیه دیگر نشان میدهد که جهش در نوع دلتا، شاید باعث شده است تا ویروس به محض اتصال خیلی راحتتر به سلولهای انسانی بچسبد؛ در نتیجه وقتی دلتا کرونا بتواند به راحتی با سلولهای شما ترکیب شود، میتواند تعداد بیشتری از آنها را آلوده کرده و بر سیستم ایمنی بدن غلبه کند. دلتا حدود ۶۰ درصد قابل انتقالتر از نوع آلفا است که در اواخر سال ۲۰۲۰ در انگلستان شناسایی شددر واقع این گونه میتواند از مدلهای قبلی ویروس نیز جهش پیدا کند.در حال حاضر بیشتر کشورها نگران هستندو پیشبینی میکنند که کرونا دلتا در ماههای آینده به نوع اصلی کرونا تبدیل شود.
این بیماری شدیدا قابل انتقال است و همچنان شیوع خواهد داشت؛مگر اینکه میزان واکسیناسیون به اندازه کافی بالا باشد.به نظر میرسد این گونه افراد جوان را بیشتر تحت تاثیر قرار میدهد. مطالعات صورت گرفته در انگلستان نشان داده است که کودکان و بزرگسالان زیر ۵۰ سال، ۲.۵ برابر بیشتر در معرض ابتلا هستند.شواهد اولیه حاکی از آن است که افراد آلوده به دلتا حدود دو برابر بیشتر از افراد آلوده به آلفا در بیمارستان به سر میبرند. با اینکه گونه دلتا جدید است، اما دانشمندان جهان اطلاعات خوبی در مورد نحوه رفتار آن دارند.
8
) علائم ویروس کرونای دلتا چیست؟
طبق نتایج، علائم ویروس کرونای دلتا شدیدتر هستند و احتمال بستری شدن در بیمارستان تقریبا دو برابر گونه آلفا است. به علاوه پزشکان در چین میگویند، افراد مبتلا به کرونای دلتا نسبت به مبتلایان قبلی، بیمارتر هستند و به نظر میرسد که وضعیت آنها خیلی زودتر رو به وخامت میرود.طبق تحقیقات علائم اصلی کرونای دلتا در حال تغییر هستند؛ یعنی هرچه بیماری بیشتر گسترش مییابد، این نشانهها نیز تغییر میکنند.علائم اصلی گزارش شده شامل موارد زیر هستند:
سردرد
گلو درد
آبریزش بینی
تب
سرفه
9
)تاثیر واکسن بر کرونای دلتا چه مقدار است؟
سردرد، گلو درد، آبریزش بینی و تب چهار نشانه مهم کرونای دلتاست.متاسفانه واریانت دلتا نسبت به واکسنها تقریبا مقاوم است؛ خصوصا در افرادی که فقط یک دز دریافت کردهاند.اولین و مهم ترین راه جلوگیری از ابتلا به کرونای دلتا، همچنان واکسیناسیون عمومی است. گزارشها نشان میدهند که اکثر واکسنهای معتبر دنیا، بین ۷۹ درصد تا ۸۸ درصد از مبتلایان حفاظت میکنند؛ به علاوه، همچنان باید به رعایت پروتکلهای بهداشتی و فاصلهگذاریها ادامه داد.یک مطالعه اولیه دیگر نشان میدهد که جهش در نوع دلتا، شاید باعث شده است تا ویروس به محض اتصال خیلی راحتتر به سلولهای انسانی بچسبد؛ در نتیجه وقتی دلتا کرونا بتواند به راحتی با سلولهای شما ترکیب شود، میتواند تعداد بیشتری از آنها را آلوده کرده و بر سیستم ایمنی بدن غلبه کند.
10)پیش بینی آینده کرونای دلتا چگونه است؟
مدلسازان بیماریهای عفونی نشان میدهند که چگونه یک نوع مانند کرونای دلتا میتواند کووید ۱۹ را شدیدتر کند. طبق نظر آنها وقتی یک گونه انتقالپذیرتر مثل دلتا به وجود میآید، احتمالا باید اواخر تابستان یا اوایل پاییز سال میلادی، شاهد تجدید حیات بیماری باشیم؛ حتی جدیدترین مدل نشان میدهد که یک نوع دلتا مانند که ۶۰ درصد قابل انتقالتر از آلفا است، شاید در واکسیناسیون هم تغییراتی را ایجاد کند.
11) وضعیت کرونای دلتا در ایران چگونه است؟
طبق گزارشها سرتاسر کشور در معرض کرونای دلتا قرار دارد و پیک پنجم شکل گرفته است. تعداد بیماران سرپایی و بستریها به شکل چشمگیری افزایش یافته است. این ویروس ابتدا از بخشهای جنوبی و جنوب شرقی وارد کشور شد و در حال حاضر شهرهای جنوبی در وضعیت سختتری قرار دارند.همانطور که اشاره کردیم، بهترین راه پیشگیری واکسیناسیون است. اگر تمام دنیا سریعتر واکسینه شوند، ویروس فرصت کمتری برای تغییر دارد.
امیدواریم که در ماههای آینده نتایج مختلفی در رابطه با اثربخشی اکثر واکسنها منتشر شوند و مردم بیشتری ایمن شوند. تا آن زمان ما به عنوان شهروند باید همچنان فاصله اجتماعی را رعایت کنیم، ماسک بزنیم و هر طور که شده از شیوع بیشتر ویروس جلوگیری کنیم.تفاوت این ویروس با ویروس انگلیسی، برزیلی، آفریقایی و… در این است که در همه این ویروس ها فقط یک جهش باعث شده بود که ویروس جدید به وجود بیاید، اما در نوع دلتا، چندین جهش در چندین قسمت مختلف از ژن ها صورت گرفته که باعث شده عفونت زایی بسیار بیشتری داشته باشد.
برخی از علائم این ویروس با علائم کرونای آلفا (کرونایی که در سال گذشته مشاهده شد) شباهت دارد، اما در کروناویروس دلتا علائم غالبی که گزارش شده سردرد، گلودرد و آبریزش بینی است، یعنی بیشتر شبیه علائم سرماخوردگیِ خیلی شدید است ولی در کرونای آلفا علائم غالب تب، سرفه، بدن درد و از دست دادن بویایی بوده است.
تفاوت دیگری که این ویروس با ویروس های آلفا دارد این است که این ویروس سن پایین تر را هم درگیر میکند؛ موارد بسیار زیادی در کودکان و نوجوانان دیده شده و همین موضوع باعث شده است که سن ابتلا کاهش یابد؛ بنابراین باید توجه داشته باشیم که کودکان مهم ترین منبع انتقال ویروس هستند.
متخصصان معتقدند که بروز بیماری کووید -۱۹ به عوامل ویروسی و شرایط میزبان بستگی دارد؛ عوامل ویروسی شامل مواردی مانند سرعت تکثیر، روشهای انتقال و غیره میشود که با تکامل ویروس تغییر میکنند.
عوامل میزبان تحت تأثیر سن، جنسیت، داروها، رژیم غذایی، ورزش، سلامتی و استرس است بنابراین زمانی که در مورد علائم و نشانههای ابتلای ویروس صحبت میکنیم به موارد شایع آن اشاره میکنیم. برای نمونه افراد مسن ممکن است علائم متفاوتی را نسبت به افراد جوان تجربه کنند.