قیمت دلار به ۳۲ هزار تومان می‌رسد؟

گروه اقتصادی: دلار در بازار آزاد اوج گرفته و در آخرین معاملات هفته گذشته به ۲۸ هزارتومان رسید. این درحالی است که یکی از وعده‌های ابراهیم رئیسی پایین آمدن نرخ دلار و تقویت ارزش پول ملی بود. آیا تصمیم دولت رییسی در روزو‌هایی که خبری از برجام نیست، گرانی نرخ ارز است؟

دلار در هفته‌ای که گذست به بالاترین نرخ خود در ۲۹۵ روز گذشته رسید. بانک مرکزی ایران روز پنجشنبه نیز در ادامه روندی صعودی که از روزهای نخست هفته پیش آغاز شده بود، نرخ رسمی عرضه دلار آمریکا را در صرافی‌های تحت نظارت خود ۱۰۷ تومان دیگر بالا برد و به ۲۷ هزار و ۳۳۷ تومان رساند. بدین ترتیب افزایش نرخ رسمی فروش دلار آمریکا طی ۵ روز کاری هفته گذشته به بیش از 27 هزار و ۴۱۵ تومان رسید.

در مقابل، سیر افزایش قیمت دلار در بازار آزاد تهران هم ادامه یافت و با ثبت نرخ ۲۸ هزار تومان، اوج خود را در ۲۹۵ روز گذشته تکرار کرد. همزمان هر یورو نیز در بازار آزاد تهران ۳۳ هزار تومان معامله شد که ۸۷۹.۶ تومان بالاتر از نرخ رسمی اعلام شده توسط بانک مرکزی ایران بود.

همچنین با وجود کاهش ۵ دلاری نرخ جهانی هر اونس طلا، قیمت هر قطعه تمام سکه طلا در بازار تهران روز پنجشنبه تحت تاثیر رشد نرخ ارز با ۱۸ هزار تومان افزایش به ۱۲ میلیون تومان رسید. همچنین قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار هم به بالای یک میلیون و ۱۷۵ هزار تومان رفت.

چرا قیمت دلار افزایش پیدا کرد؟
آن چنان که از بازار ارز پیداست، این بازار روی چندان خوشی به دولت جدید نشان نداده؛ گواه آن هم این است که نرخ دلار که چند هفته‌ای در کانال ۲۵ و ۲۶ هزارتومان می‌چرخید، در اولین روز تشکیل کابینه دولت رییسی و رای اعتماد به وزار به ۲۸ هزار تومان رسید و با انتخاب محسن رضایی به عنوان مشاور اقتصادی رییس جمهور اوج گیری روند ارز تکمیل شد. رضایی در جریان رقابت‌های انتخاباتی خود وعده داده بود که در صورت پیروزی، پول ایران را پس از دلار و یورو قوی‌ترین پول منطقه می‌کند. با این وجود، یک روز پس از صدور حکم او، افت نرخ برابری ریال ایران اوج گرفت.

مسئولان علت رشد متوالی قیمت دلار را اعلام نکرده‌اند، اما خزانه‌داری کل کشور اخیرا گزارش داد که در بهار سال جاری تنها «سه درصد» از درآمد‌های نفتی محقق شده است.نفت مهمترین منبع تامین ارز کشور در دوران قبل از تحریم‌ها بود و سالانه ۶۰ میلیارد دلار ارزآوری داشت. بر اساس قانون بودجه، دولت حسن روحانی برای سال جاری ۳۳.۵ میلیارد دلار صادرات نفت در نظر گرفته بود که ۱۹ میلیارد دلار آن سهم بودجه عمومی بود، اما تنها سه درصد رقم پیش‌بینی شده برای بهار امسال محقق شده است.

محمد حسینی نماینده ادوار مجلس و مشاور کمیسیون برنامه و بودجه نیز هفته گذشته اعلام کرد میزان تحقق بودجه نفتی در پنج ماهه ابتدای سال جاری تنها «هشت درصد» بوده است. به‌گفته وی، بر اساس قانون بودجه ۱۴۰۰، بایستی در پنج ماه ابتدایی سال جاری ۱۵۰ هزار میلیارد تومان درآمد‌های نفتی وصول می‌شد، اما تنها ۲۳ هزار میلیارد تومان درآمد از این محل به دست آمده است.

از سوی دیگر احیای برجام و به دنبال آن آزادسازی ارز‌های بلوکه‌شده و فروش نفت که ابراهیم رییسی روی آن حساب باز کرده بود، فعلا متوقف است و با توجه به اتفاقات سیاسی مانند حضور طالبان در افغانستان و نگاه غرب به دولت رییسی آینده برجام در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. پس فعلا خبری از سرازیری ارز‌های جدید به اقتصاد ایران نیست. از آن سو دولت برای دخل و خرج امسال با همان کسری بودجه‌ای طرف است که حسن روحانی بود.

ابراهیم رئیسی قادر به کاهش قیمت دلار است؟
بانک مرکزی می‌تواند با استفاده از منابع ارزی خود مقدار عرضه دلار متشکل را تا حدی کنترل کند و از این طریق نوسان قیمت دلار را تعدیل کند، اما موضوع این است که بانک مرکزی دولت ابراهیم رییسی مانند دولت قبل ارز چندانی در دست ندارد که وارد بازار کرده و از این محل باعث پایین آمدن نرخ دلار شود. حتی اگر این امکان را هم داشته باشد فعلا انتخاب دولت رییسی نیست.

چراکه به نظر می‌رسد دولت رییسی هم برای پوشش کسری بودجه نیاز به حفظ منابع ارزی و پایین نیامدن ارزش ریالی آن‌ها دارد. پس پایین آمدن نرخ ارز نمی‌تواند کمکی به جبران کسری بودجه کند. راه دیگری هم که رئیسی برای جبران منابع انتخاب کرده اوج‌گیری شاخص بورس است تا از این محل درآمدی برای حقوقی‌های دولتی و همچنین خود دولت کسب کند.

روز‌های ابتدایی پاییز سال گذشته بود که نرخ دلار به ۳۲ هزار تومان رسید و کارشناسان پیش بینی می‌کنند امسال هم در همین مدت مشابه همین نرخ تکرار شود و چه بسا حتی زودتر اتفاق بیفتد.در سال جاری، بسیاری از معامله‌گران به امید به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته‌ای خرید‌های خود را به تعویق انداختند ولی با افزایش سرعت نقدینگی و رشد پایه پولی و انتظارات تورمی، خرید‌های ارزی در بازار ارز دلار و سایر بازار‌ها بیشتر شد؛ بنابراین معامله گران بزرگ بازار ارز این روز‌ها مشغول جمع آوری ارز‌های کف بازار هستند و از آن سو سرمایه‌گذاران خُرد هم به هوای آنکه می‌توانند سود کنند، ارز‌های خود را که با نرخ‌های کمتر خریده‌اند حالا با نرخ ۲۸ هزارتومان می‌فروشند. هرچند تعداد آن‌ها کم است و در حال حاضر بازار ارز با مشکل عرضه مواجه است، چون تقاضا از آن پیشی گرفته است. سرمایه گذاران خرد هم در انتظار نرخ‌های بالاتر ارز برای فروش آن هستند.