احتمال ورود خودروسازان به واردات خودرو

این طرح دارای ابهامات و اشکالات متعددی است. گرچه در طرح مذکور واردات خودرو در مقابل صادرات خودرو، قطعات و نیرومحرکه پیش‌بینی شده که ازجمله محاسن آن محسوب می‌شود اما ایراد و ابهام اساسی این طرح، واردات خودرو بدون انتقال ارز است.

چرا اجازه واردات بدون انتقال ارز به ماشین‌آلات صنعتی، قطعات یدکی و مصرفی صنایع داده نمی‌شود؟ همچنین واردات خودرو بدون انتقال ارز ابهامات و راه‌های فرار زیادی دارد که به بازار ارز کشور لطمه زده و نخستین پیامد آن افزایش نرخ ارز است، چراکه براساس طرح مذکور همه افراد حقیقی و حقوقی می‌توانند به روش‌های غیرقانونی و غیررسمی و خارج از نظارت بانک مرکزی با پرداخت ریال در داخل کشور ارز مورد نیاز برای واردات خودرو را در دیگر کشورها دریافت کرده و در قالب واردات خودرو به کشور بازگردانند.

این امر موجب افزایش تقاضا و افزایش نرخ ارز در بازار غیررسمی شده و با دامن‌زدن به رشد تورم، به سیاست‌های پولی و بانکی و اقتصادی دولت لطمه می‌زند. در واقع این طرح منجر به تولید غیرقانونی ارز، پولشویی و تطهیر پول‌های کثیف می‌شود و بانک مرکزی نمی‌تواند نظارتی بر منشأ ارز واردات خودرو داشته باشد.

در شیوه رسمی انتقال ارز یک شرکت به طرق قانونی کالا را صادر می‌کند. با این صادرات در قبال بانک مرکزی و سازمان امور مالیاتی متعهد به رفع تعهدات ارزی و بازگشت ارز حاصل از صادرات برای تامین نیازهای ارزی کشور است. علاوه بر آن ورود سرمایه‌های خارجی ایرانیان یا اتباع خارجی به کشور با واردات خودرو رؤیایی بیش نیست؛ چراکه این افراد هیچ‌گاه دارایی‌های ارزی خود را تبدیل به ریال نخواهند کرد، چون امکان تبدیل ریال این سرمایه‌گذاری به ارز و بازگشت چنین سرمایه‌های ارزی پس از ورود به ایران وجود ندارد.

واردات خودرو بدون انتقال ارز راه‌های فرار زیادی دارد و ایرانی‌هایی که در خارج از کشور سرمایه ارزی دارند نیز به جای استفاده از آن برای واردات خودرو، قادر به عرضه آن در سامانه سنا و کسب سود لازم هستند. با این شیوه برخی افراد که با روش‌های غیرقانونی مانند قاچاق یا پولشویی موفق به کسب دارایی‌های ارزی شده‌اند، با اجرای این طرح و ایجاد بازار سفته‌بازی و پولشویی این ارز را وارد کشور می‌کنند

آیا این طرح می‌تواند موجب کاهش قیمت خودروهای تولید داخل یا وارداتی شود؟
اگر اشکالات اساسی این طرح رفع شود، می‌تواند بر بازار خودروهای وارداتی تأثیرگذار باشد؛ گرچه تأثیر‌گذاری این طرح بر بازار خودروهای وارداتی نیز بستگی به تعداد و قیمت خودروهای وارداتی دارد. اما طرح واردات خودرو در کاهش قیمت خودروهای پرتیراژ داخلی بی‌تأثیر خواهد بود، چراکه با استانداردهای موجود واردکنندگان نمی‌توانند خودروهای ارزان‌قیمتی را وارد کنند که رقیب این خودروها باشد و قیمت یک خودروی وارداتی با این شیوه حدود 10 تا 12هزار دلار و با احتساب سایر هزینه‌ها بیش از 400 تا 500میلیون تومان خواهد بود که تنها می‌تواند رقیبی برای برخی خودروهای چینی یا مونتاژی کشور باشد. برای ساماندهی بازار خودروهای کم‌تیراژ باید اجازه عرضه آن در حاشیه بازار داده شود تا از عرضه دونرخی و رانت حاصل از شیوه کنونی فروش خودرو جلوگیری شود.

احتمال ورود خودروسازان و قطعه‌سازان به عرصه واردات خودرو چقدر است؟
در شرایطی که خودروسازان به‌دلیل کمبود و گرانی مواداولیه و قطعات و زیاندهی ناشی از قیمت‌گذاری دستوری شورای رقابت با دپوی خودروهای ناقص در خطوط تولید مواجه و از سوی دیگر دارای شبکه گسترده خدمات پس از فروش هستند، احتمال اینکه خودروسازان و قطعه‌سازان با صادرات محصولات‌شان به سمت واردات خودرو سوق داده شوند، بسیار زیاد است. با وجود این باید منتظر بررسی و تغییرات احتمالی این طرح در شورای نگهبان بود؛ گرچه با توجه به اشکالات و ابهامات، تصویب این طرح در شورای نگهبان بعید است.