لیر ترکیه با افزایش ۵۰ درصدی جان گرفت

گروه اقتصادی: لیر ترکیه با حمایتی که از میلیاردها دلار مداخله دولت در بازار ارزی و قول اردوغان برای جبران ضرر بعضی سپرده های لیر برخوردار شد بیش از ۵۰ درصد افزایش یافت و بزرگترین رشد هفتگی تاریخی را تجربه کرد. پس از چهار روز صعود متوالی، لیر ترکیه سه درصد در برابر دلار آمریکا افت کرد و نرخ برابری آن به ۱۱.۸ لیر رسید. این ارز روز دوشنبه به رکورد تاریخی اندک ۱۸.۴ لیر در برابر هر دلار آمریکا سقوط کرده بود که تحت تاثیر کاهش نرخ‌های بهره و نگرانی‌ها نسبت به تاثیر تورمی آن روی داد. اما اواخر روز دوشنبه رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه برنامه ای را رونمایی کرد که تحت آن خزانه داری و بانک مرکزی ضرر سپرده‌های لیر را در برابر ارزهای خارجی جبران می کنند و این وعده باعث بزرگترین افزایش روزانه لیر شد.

نورالدین نباتی، وزیر دارایی ترکیه اعلام کرد این برنامه ضد دلاری باعث شد مردم ترکیه ۹۰۰ میلیون دلار را به لیر تبدیل کنند.اما آمار دیده بان بانکی (BDDK) نشان داد پس از انباشت سنگین دلار در هفته گذشته، سپرده گذاران روز سه شنبه ۱۶۳.۷ میلیارد دلار ارز خارجی داشتند که در واقع نسبت به دوشنبه و جمعه که مجموع ارز خارجی در دست مردم ۱۶۳.۸ میلیارد دلار بود، تغییری نداشت.

به گفته معامله گران و اقتصاددانان، در عوض لیر حمایت بزرگی از فروش مستقیم دلار توسط بعضی بانکهای دولتی که تحت حمایت بانک مرکزی انجام گرفت، پیدا کرد.طبق محاسبه سه بانکدار، در سه روز نخست هفته ذخایر خارجی بانک مرکزی ترکیه به میزان ۸.۵ میلیارد دلار کاهش پیدا کرد. کاهش این ذخایر در دسامبر به حدود ۱۸ میلیارد دلار بالغ شد.

پس از گزارش رویترز درباره پیشرفت مذاکرات ترکیه با جمهوری آذربایجان و امارات متحده عربی درباره سواپ ارزی، سحاب کاوچیوغلو، رییس بانک مرکزی ترکیه گفت: بانک مرکزی ممکن است دو توافق سواپ ارزی ظرف دو هفته آینده امضا کند.

رویترز به نقل از چهار منبع آگاه از جمله یک مقام ارشد دولتی روز پنج شنبه گزارش کرده بودند بانکهای دولتی اوایل هفته پس از رونمایی برنامه اردوغان، میزان زیادی دلار فروخته بودند.بانک مرکزی ترکیه اوایل ماه میلادی جاری مداخله در بازار از طریق فروش دلار را اعلام کرده بود اما هفته گذشته چنین اعلامی نداشت.

وزیر دارایی ترکیه در مصاحبه ای که روز پنج شنبه با شبکه ان تی وی داشت گفت: ترکیه از همه ابزارهایی که در اختیار دارد به شکل مثبتی استفاده می کند.ذخایر خارجی بانک مرکزی ترکیه تا ۱۷ دسامبر به ۱۲.۲ میلیارد دلار در مقایسه با ۲۱.۲ میلیارد دلار در هفته پیش از آن سقوط کرده بود که سطح مشابه در ماه مه بود و مداخلات ارزی را منعکس کرد.

هاکام کارا، اقتصاددان ارشد سابق بانک مرکزی ترکیه در توییتر اعلام کرد فروش ارز خارجی بانک مرکزی  ماه میلادی جاری به ۱۷ تا ۲۰ میلیارد دلار بالغ شد که شامل سه میلیارد دلار در روز چهارشنبه بود اما مشخص نیست این ارز چگونه مصرف شده است.در سالهای ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ بانک مرکزی از طریق سواپهای ارزی، از فروش ۱۲۸ میلیارد دلار توسط بانکهای دولتی برای تثبیت ارزش لیر حمایت کرد و باعث تقلیل ذخایر ارزی خارجی شد و انتقاد شدید اپوزیسیون سیاسی را برانگیخت.

بر اساس گزارش رویترز، بانک مرکزی ترکیه تحت فشار اردوغان، نرخ بهره خود را از سپتامبر ۵۰۰ واحد کاهش داده و به ۱۴ درصد رسانده است در حالی که نرخ تورم به بیش از ۲۱ درصد رسیده است. قیمتها سال آینده به دلیل افت ارزش لیر افزایش بیشتری پیدا می کنند و نرخ تورم از ۳۰ درصد عبور می کند.