یک بام و دو هوای کشت چغندرقند

گروه اقتصادی:چغندرقند یکی از محصولات کشاورزی است که کشت آن در گلستان با اما و اگرهای زیادی مواجه است برخی از مسئولان معتقدند کشت پائیزه چغندر قند در نواحی شمالی گلستان موجب حاصلخیزی و شخم بیولوژیکی خاک می‌شود اما عده دیگری از مدیران نظری مخالف این موضوع دارند و چغندرقند را محصول آب بر تعریف کرده و آن را با شرایط جوی این منطقه متناسب نمی‌دانند.

بر اساس نتایج بیش از نیم قرن مطالعه و تحقیق توسط موسسه تحقیقات چغندرقند در مناطق مختلف کشور، نشان داده که در کوتاه مدت توسعه کشت پاییزه چغندرقند در استان خوزستان و در میان مدت در بخش‌هایی از استان ایلام، مناطق جنوبی استان فارس، مناطق گرم کرمانشاه و گلستان می‌تواند مهم‌ترین راهکار برای جبران کاهش سطح زیر کشت بهاره و تامین بخش عمده شکر موردنیاز کشور قلمداد شود.

به باور متخصصین، زراعت پاییزه چغندرقند در اقلیم خشک در مقایسه با کشت بهاره میزان آب کمتری مصرف نموده و می‌تواند گزینه مناسبی برای بهره‌گیری از بارندگی‌های پاییزه و زمستانه و مقابله با بحران کمبود آب باشد.
به اعتقاد این کارشناسان، مهمترین شاخص‌های اولویت و برتری کشت پاییزه چغندرقند نسبت به کشت بهاره، استفاده از نزولات آسمانی در طول دوره رشد، عملکرد بیشتر، آفات و بیماری و به خصوص نیاز آبی کمتر است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گلستان در این رابطه مصرف آب چغندر قند در گلستان را بین شش تا هشت هزار متر مکعب می‌داند و می‌گوید: در استان بیشتر آب چغندرقند از آب باران تامین می‌شود.

محمدرضا عباسی می‌افزاید: پیک مصرف و زمان کم آبی در گلستان از آغاز تابستان شروع می‌شود که دیگر چغندر قند برداشت شده است و نیاز به آب ندارد.وی تنها راه اصلاح شوری خاک مناطق استان را کشت چغندرقند می‌داند و می‌افزاید: چغندرقند جزو گیاهان نمک دوست است بر این اساس نواحی شمالی استان این پتانسیل وجود دارد تا این محصول در آن کشت شود.به گفته وی، کشت پائیزه چغندرقند نه تنها آسیبی برای خاک و آب منطقه ندارد بلکه باعث شخم بیولوژیک خاک می‌شود.

عباسی ضمن تاکید بر اشتغال و درآمدزایی چغندرقند، می‌افزاید: چغندرقند گیاهی است که تقریباً شخم بیولوژیک انجام می‌دهد زیرا ریشه ۴۰ سانتیمتری آن می‌تواند سخت لایه‌های خاک را بشکند.وی با بیان این نکته که چغندرقند جزو گیاهان وجینی هست، ادامه می‌دهد: این گیاه می‌تواند علف‌های هرز را کنترل کند و در طول سال حدود ۲۰ تن کود سبز به خاک بازگرداند.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گلستان معتقد است: ظرفیت استان برای کشت چغندرقند حداکثر ۱۰ هزار هکتار است اما در حال حاضر حدود سه هزار هکتار آن چغندرقند کشت می‌شود.وی به ایجاد صنایع تبدیلی برای رونق اقتصاد استان و جلوگیری از خام فروشی این محصول تاکید می‌کند و می‌گوید: با ایجاد صنایع تبدیلی ضمن بهره‌مندی از چغندرقند، باقیمانده آن هم به مصرف خوراک دام می‌رسد.به گفته عباسی، هر هکتار چغندرقند ۲۰ تن علوفه تولید می‌کند که این غذای مناسبی برای دام‌های سبک و سنگین پرواری است.

وی بابیان این نکته که تفاله چغندر قند نقش زیادی در تامین پروتئین مورد نیاز دام دارد، می‌افزاید: توسعه کشت این محصول می‌تواند با تامین علوفه در جیره غذای دام به صنعت دامداری گلستان کمک کند.رئیس اداره پنبه و دانه‌های روغنی جهاد کشاورزی استان چغندر قند را دارای مزایای فیزیولوژیک برای تقویت اراضی کشاورزی می‌داند و می‌گوید: تناوب کشت چغندر قند با محصولات دیگری مانند گندم و کلزا باعث می‌شود بسیاری از علف‌های هرز از بین برود همچنین باعث افزایش مواد مغذی خاک می‌شود.

علی موسی‌خانی می‌افزاید: عملکرد مطلوب و اقتصادی چغندرقند هشتاد تن در هر هکتار است اما کشت چغندر قند در گلستان بین ۵۰ تا ۶۰ تن در هکتار است.به رغم توضیح مدیر سازمان جهاد کشاورزی و مطالعات انجام شده توسط موسسه تحقیقات چغندرقند کشور، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان معتقد است: میزان مصرف آب در کشت چغندر از برنج هم بیشتر است.سید محسن حسینی در گفتگو با خبرنگار بازار می‌افزاید: کشت این محصول در استان کم آبی مانند گلستان توصیه نمی‌شود.

وی با اشاره به اینکه گلستان شرایط خشکسالی را می‌گذارند، ادامه می‌دهد: در آمار ۴۶ سال اخیر استان، ۱۳ سال خشکسالی داشته‌ایم، برای همین بهترین راهکار در استان برای کنترل این بحران سازگاری با کم آبی و مدیریت مصرف است.مدیرعامل شرکت آب منطقه گلستان می‌افزاید: از آنجایی حدود ۸۸ درصد منابع آب استحصال شده استان در بخش کشاورزی به مصرف می‌رسد باید برای سال‌های خشکسالی بر اساس الگوی کشت آبی، تولید محصولات کشاورزی را در استان داشته باشیم.

وی با بیان این نکته که الگوی کشت آبی استان در سال‌های قبل به تصویب شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان رسیده، می‌گوید: در این الگو میزان کشت بر اساس گندم ۱۰۰ هزار هکتار، سویا ۵۰ هزار هکتار، باغ ۴۰ هزار هکتار، پنبه ۳۰ هزار هکتار و برنج ۱۵ هزار هکتار در نظر گرفته شده است.مدیرعامل شرکت آب منطقه گلستان ادامه می‌دهد: البته برخی کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان معتقدند چغندر کشت شده در زمستان، آب زیادی مصرف نمی‌کند اما کشت بهاره آن مصرف آب بسیاری دارد و به صلاح استان نیست.با توجه به تاثیرگذاری کشت چغندرقند در اقتصاد منطقه و رونقی که صنایع تبدیلی حاصل از کشت گسترده این محصول می‌تواند در اشتغال و اقتصاد استان ایجاد کند به نظر می‌رسد دستگاه‌های متولی درباره این موضوع باید به اشتراک نظر برسند و تصمیم نهایی خود را به کشاورزان استان اعلام کنند.