فرار مغزها را زیاد سخت نگیریم!

گروه جامعه: با وجود اینکه امسال به نام سال دانش‌بیان نام‌گذاری شده‌است، اما به‌نظر می‌رسد که کسب‌وکارهای نوآور و استارتاپ‌ها با موانع و محدودیت‌های زیادی دست و پنجه نرم ‌می‌کنند. موانعی مانند طرح صیانت که به گفته یک نماینده مجس این طرح تا پایان سال جمع‌بندی می‌شود.استارتاپ‌ها به عقیده کارشناسان در این دوره تحریم‌های سخت و شرایط اقتصادی نامناسب، می‌توانند نقش بی‌بدیلی در تامین و رفع نیازهای کشور داشته‌باشند. علاوه ‌بر این می‌توانند در حوزه‌های مختلف، برای کشور درآمدزایی کنند.

با وجود این، چقدر به کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و نوآور در کشور اهمیت داده‌ شده و نهادهای قانون‌گذار برای تداوم پیشرفت آن‌ها اقدامات موثر انجام می‌دهند؟محسن زنگه، نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس  از به نتیجه رسیدن طرح صیانت تا پایان سال خبر داد و درباره تاثیر کسب‌وکارها در اقتصاد توضیح داد.

«اعتماد سرمایه‌گذارن به کسب‌وکارهای دانش‌بنیان باید اتفاق بیفتد»
_افزایش چند برابری کسب‌و‌کارها و استارتاپ‌ها طی چند سال اخیر، چه خروجی را برای اقتصاد کشور در پی داشته است؟
«در اینجا دو موضوع وجود دارد. نخست اینکه شرکت‌های تولیدی باید به شرکت‌های دانش بنیان اعتماد کنند. زیرا این شرکت‌ها نوآور ریسک بالایی دارند. در واقع خروجی آن‌ها جزو محصولاتی است که بالاترین ریسک را دارد. بنابراین باید اعتماد شرکت‌های تولیدی جذب شود. اما در بسیاری از مواقع این اعتماد شکل نمی‌گیرد.
موضوع دوم اینجاست که باید خیلی مراقب باشیم، چرا که خیلی از تسهیلات برای شرکت‌های دانش‌بنیان در نظر گرفته‌می‌شود، در این میان قطعا عده‌ای هم با ثبت یک شرکت دانش‌بنیان به‌دنبال سو استفاده هستند. در اینجا قانون‌گذار و مجری قانون باید نقش خود را به خوبی اجرا کنند. به این معنی که ما نباید دچار ذوق‌زدگی شویم و فقط کمیت را بالا ببریم.»

«طرح صیانت به ضرر کسب‌وکارها نیست»
_مهاجرت نیروی انسانی، دارای چند دلیل است که یکی از آن‌ها طرح صیانت است، چرا که افراد گمان می‌کنند این طرح در نهایت منجر به عقب‌ماندگی آن‌ها از دانش روز می‌شود. تحلیل شما در این باره چیست؟ طرح صیانت در حال حاضر در چه وضعیتی است؟
«درباره مهاجرت و رفتن افراد نباید زیاد سخت بگیریم. چون تردد نیروی انسانی همواره وجود داشته‌است. ضمن اینکه مرزها از میان برداشته‌ شده و هستند افرادی که در داخل ایران، برای شرکت‌های اروپایی کار می‌کنند.
در مورد طرح صیانت نیز، آن دسته از اصلاحاتی که با کمک شورای عالی فضای مجازی، وزارت ارتباطات، مجلس و غیره انجام شد، کاملا حقوق کارآفرینان و کسب‌وکارهای نوآور را رعایت می‌کند و هیچ جای نگرانی نیست.

راجع به یک سری از طرح‌ها مانند طرح صیانت سیاه‌نمایی‌هایی می‌شود که در نهایت منجر به فرار مغز‌ها خواهد شد.این طرح در حال حاضر در دست شورای عالی فضای مجازی است. این شورا نیز بررسی‌ها را به پایان رسانده‌است. امیدواریم به صورت لایحه به مجلس ارائه شود. در نهایت زمان آن بستگی به جمع‌بندی دارد، اما به احتمال زیاد تا پایان سال به نتیجه و جمع‌بندی خواهد رسید.»

مهاجرت نیروها به افراد داخل کشور هم آسیب می‌زند!
در حالی که نائب رییس کمیسیون برنامه و بودجه معتقد است که نباید درباره فرار مغزها سخت گرفت اما سیده‌ فاطمه مقیمی، کارآفرین و عضو هیات نمایندگان اتاق ایران در گفتگو با تجارت‌نیوز از اثرات مخرب مهاجرت نیروی انسانی و طرح صیانت می‌گوید.

_به نظر می‌رسد که فرار نیروی انسانی به خارج کشور به یکی از مشکلات اصلی کسب‌وکارها تبدیل شده‌است. این مهاجرت‌ها به دلیل شرایط اقتصادی و و قانون‌گذاری‌های اشتباه و ایجاد محدودیت از سوی رگولاتوری است. شما با توجه به اینکه فعال این حوزه هستند، چه آینده‌ای را برای کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها می‌بینید؟
«من معتقدم هر فعالیتی دارای نقاط ضعف و نقاط قوت است. اما نمی‌توانم شرایط امروز جامعه را مثبت بدانم و نیروهای انسانی را تشویق به ماندن در کشور کنم. چرا که همیت مهاجرت‌ها کار را برای افرادی که در داخل کشور هم می‌مانند سخت کرده‌است و شرایط نامطلوب‌تر و مایوسانه‌تر می‌شود. این جاماندگی و واماندگی را باید از افراد داخل کشور دور کرد تا گمان نکنند افرادی که مهاجرت می‌کنند، وضعیت مطلوب‌تری دارد.

ما باید ابتدا ببینیم در کشورهای خارجی، چرا توسعه نوآوری و تفکر خلاق شکل می‌گیرد. به این علت که در انجا امتیاز‌هایی به افراد نوآور داده‌می‌شود. البته به این معنی نیست که تنها حمایت‌های مالی صورت می‌گیرد، بلکه حمایت‌های قانونی نیز انجام می‌شود.نمایندگان مجلس باید بدانند که باز کردن گره کسب‌وکارها به دست خود آن‌هاست. اغلب گره‌های قانونی وجود دارد که تنها به‌دست مجلس باز می‌شود. قانون‌گذاری صحیح و غیره مباحث مهم‌تری هستند. تا زمانی که اصلاحات درستی صورت نگیرد، ما همچنان اندر خم این کوچه باقی می‌مانیم.»

لزوم تغییر نگاه در تصمیم‌گیری‌های قانونی
_بنابراین چرا قانون‌گذار، قوانینی را مانند طرح صیانت طراحی می‌کند که ممکن است به ضرر کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها باشد؟
«اگر تغییر نگاه در ذهنیت قانون‌گذار به وجود بیاید، یعنی طرح‌های نانوشته‌ای که امروز هست و در آینده‌ای می‌تواند نوشته‌ شود و به‌صورت لایحه به مجلس رفته و اجرا شود، مانند همین طرح صیانت،دیگر عملیاتی نخواهند شد.یک طرح به اسم قانون بهبود مستمر فضای کار وجود دارد که در قفسه‌ها خاک خورد تا در نهایت تصویب و اجرا شد. اگر یک تفکر ایستا باشد یا حتی یک مدیر ثابت و بدون حرکت به جلو باشد، در نهایت محکوم به سقوط و نابودی خواهد بود. تغییر تفکر باید در تصمیم‌گیری‌های قانونی نیز وجود داشته باشد. اگر این تفکر را تغییر ندهیم طرح‌هایی مانند طرح صیانت اجرا می‌شود و مخل کسب‌وکارها می‌شود.»