گروه سیاسی: یک عضو هیئت رئیسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس روز یکشنبه نهم مرداد گفت که احتمالاً به زودی دور جدید مذاکرات احیای برجام در وین برگزار خواهد شد.
علی باقری، رئیس تیم مذاکرهکننده هستهای ایران
یعقوب رضازاده در گفتوگو با ایسنا گفت که این تصمیم «با توجه به تلاشهای طرفهای اروپایی برای به نتیجه رسیدن مذاکرات برجام» گرفته شده است. به گفته او، در چند روز گذشته اعضای کمیسیون امنیت ملی جلساتی در این مورد با علی باقری، رئیس تیم مذاکرهکننده هستهای داشتند. رضازاده دربارهٔ مکان مذاکرات گفت که «احتمالاً در وین برگزار خواهد شد. البته ما پیشنهاد کردیم مذاکرات در خاک کشور ما باشد ولی در نهایت مکان قطعی مذاکرات بعد از توافق طرفین مشخص میشود.» جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز سهشنبه گفته بود که متن تفاهم تازهای را برای برونرفت از بنبست مذاکرات احیای برجام به ایران و آمریکا ارائه کرده است. او تاکید کرد که اگر میخواهیم برجام حفظ شود، اکنون زمان تصمیمگیری است.
درپی اظهارات جوزف بورل، علی باقری کنی، مذاکرهکننده ارشد ایران، روز سهشنبه گفته بود تهران ایدههای خود را به اتحادیه اروپا ارائه خواهد کرد. این در حالی است که ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور روز پنجشنبه گفت، «مردم رسما اعلام میکنند میتوان با مقاومت تحریم را بیاثر کرد.» در حالی رئیس جمهور از «مقاومت» در برابر تحریم سخن گفته است که جوزپ بورل هشدار داد که اگر این پیشنویس تفاهم به نتیجه نرسد خطر «یک بحران هستهای» وجود خواهد داشت که افزایش انزوای ایران و مردم این کشور را در پی خواهد داشت. در همین حال ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، روز پنجشنبه اعلام کرد که ایالات متحده خیلی سریع به پیشنهاد تازه اتحادیه اروپا برای خروج از بنبست در مذاکرات احیای توافق هستهای موسوم به برجام پاسخ خواهد داد و واشینگتن با شرکای اروپایی خود در اینباره در تماس است.
پیش از او در روز ششم مرداد جان کربی، هماهنگ کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید گفت که مذاکرات درباره احیای برجام «از هر نظر تکمیل شده... و این توافق اکنون روی میز است و به ایران بستگی دارد» که آن را بپذیرد یا رد کند. مذاکرات احیای توافق هستهای برجام که به دنبال روی کار آمدن دولت جو بایدن در وین آغاز شد، پس از روی کار آمدن دولت رئیسی برای مدتی متوقف اما در هشتم آذرماه پارسال از سرگرفته و در اسفندماه همان سال متوقف شد و تاکنون به نتیجهای نرسیده است.
طرفهای غربی، ایران را به مطرح کردن درخواستهای فرابرجامی متهم کرده و هشدار دادهاند که تا ابد نمیتوانند مذاکرات برجام را ادامه دهند و فرصت برای احیای برجام در حال تمام شدن است. ایران بر حذف نام سپاه از فهرست سازمانهای تروریستی آمریکا اصرار دارد، موضوعی که اخیراً جو بایدن رئیسجمهوری آمریکا در سفر به خاورمیانه نیز آن را «با قطعیت» رد کرد. ایران همچنین میگوید دولت فعلی آمریکا باید تضمین دهد که آمریکا بار دیگر از این توافق خارج نمیشود؛ این در حالی است که دولت بایدن بارها اعلام کرده ارائه ضمانت از طرف دولتهای آتی جزو اختیارات دولت او نیست.
آمریکا، «تحریم شبکه حمل نفت ایران» را بررسی میکند
در همین حال، رادیو فردا به نقل از روزنامه آمریکایی «وال استریت جورنال» گزارش داد: واشینگتن مشغول بررسی تحریمهایی است که «یک تاجر مستقر در امارات متحده عربی» و «شبکهای از شرکتهای مظنون به همکاری با تهران» در ارتباط با صادرات و حملونقل دریایی نفت ایران را هدف قرار میدهد. تحریمهای احتمالی جدید از سوی دولت جو بایدن بخشی از تلاش گستردهتر ایالات متحده برای «افزایش فشار دیپلماتیک بر تهران» و بازگرداندن هیئت ایرانی به میز مذاکرات هستهای در وین با هدف نهایی کردن احیای برجام است.
این گزارش میافزاید واشینگتن شبکهای از اشخاص حقیقی و شرکتهایی را بهدقت زیر نظر داشته است که از طریق آبهای مرزی ایران و عراق، نفت را از طریق «یک نفتکش به نفتکشی دیگر» منتقل و سپس با جعل اسناد اقدام به پنهان کردن مبداء واقعی محمولههای نفتی کردهاند. اسناد شرکتی که توسط وال استریت جورنال بازبینی شده و همچنین دادههای حملونقل دریایی و اظهارات افراد مطلع از موضوع حاکی است که دستاندرکاران این شبکه با جا زدن «نفت مخلوط ایران» به عنوان نفت عراق کوشیدهاند تحریمهای غرب علیه نفت ایران را دور بزنند.
به گفته افراد مطلع، مقامهای آمریکایی بر این باورند که فرد پشت این عملیات، یک شهروند بریتانیایی عراقیالاصل به نام «سلیم احمد سعید» است. همچنین شرکتهایی که متعلق به سعید است با نشانی پستی و الکترونیک شماری از شرکتها از جمله خدمات کشتیرانی و تجارت نفت با نام اختصاری «FZE» و شرکت حملونقل و تجارت نفت «AISSOT» مشترک است.
مقامهای پیشین و کنونی دولت آمریکا به وال استریت جورنال گفتهاند که با این حال، هدف گرفتن اینگونه عملیاتهای مشکوک به دور زدن تحریمها، دولت جو بایدن را بر سر یک دو راهی قرار داده است. این دو راهی، یکی شامل تمایل دولت بایدن به مهار برنامه هستهای ایران است و دیگری، اداره تورم ناشی از تحریمهای بینالمللی علیه روسیه به عنوان یکی از غولهای صادرات نفت در دنیا است. صادرات نفت روسیه از زمان کوتاهی پس از آغاز تهاجم نظامی این کشور به اوکراین با تحریم شدید غرب روبهرو شده و شرکتهای عمده جهانی از ارائه خدمات به روسیه خودداری کرده و از حملونقل نفت آن سر باز میزنند. خبرگزاری بلومبرگ روز ۳۱ تیرماه نوشته بود نفتکشهایی که پیشتر به جابهجا کردن نفت ایران در میانه تحریمها کمک میکردند اکنون نفت خام روسیه را حمل میکنند. به نوشته وال استریت جورنال، عمده نفت مخلوط ایران – شامل نفت خام و پالایششده – توسط مشتریانی در آسیا خریداری شده است.
به نوشته وال استریت جورنال، اسناد و اظهارات برخی کارکنان پیشین حاکی است که شرکتهای غربی مانند «اکسون موبیل»، شرکت آمریکایی «صنایع کوک» و «شِل» هم در این معاملات مشارکت داشتهاند. وال استریت جورنال در ادامه گزارش خود یادآور شده که هیچ اتهامی علیه شرکتهای غربی از بابت اینکه آگاهانه و عامدانه از تحریمها تخطی کردهاند، مطرح نیست. بر اساس این گزارش، سخنگوی شل گفته است که این شرکت مشغول بررسی دادههای گذشته است تا بتواند به ارزیابی دقیقی در اینباره دست یابد که محمولههای شل به چه نحوی احتمالا از این معاملات صوری متاثر شدهاند. او در همین حال بر «پایبندی کامل» این شرکت به قوانین بینالمللی و تحریمها تاکید کرد.
گمانهزنی در مورد تشدید تحریمهای آمریکا علیه ایران در شرایطی است که جوزپ بورل، مسئول امور سیاست خارجی اتحادیه اروپا، متن تفاهمنامه تازهای را برای نهایی کردن احیای برجام در اختیار تهران و واشینگتن قرار داده و آن را «تنها گزینه ممکن» دانسته است.