بن بست سیاسی عراق تمام شدنی نیست

گروه بین الملل: همزمان با طرح خواسته‌های «مقتدی صدر» از «هادی العامری» ترس از به بن بست رسیدن نزاع میان گروه‌های مختلف شیعه و تشدید درگیری شیعه علیه شیعه در عراق افزایش می‌یابد. نگرانی‌ها از خشم آیت الله سیستانی نسبت به تمام جریان‌های سیاسی شیعه نیز رو به افزایش است.
به گزارش فرارو به نقل از میدل ایست آی، مقتدی صدر پس از پایان هفته اعتراضات و محکومیت‌های خشمگینانه روز دوشنبه با فراخواندن حامیان خود در استان‌های جنوبی و مرکزی برای حضور در خیابان‌ها بار دیگر نام خود را در عرصه سیاسی عراق مطرح کرد. با آغاز اعتراضات متقابل از شامگاه دوشنبه خطر خشونت در عراق به چشم می‌خورد. روز شنبه هواداران این روحانی بانفوذ شیعه به منطقه سبز مستحکم بغداد هجوم آوردند و به نشانه اعتراض به رقبای شیعه که از دید آنان مانع تشکیل دولت توسط صدر شده‌اند ساختمان پارلمان را اشغال کردند.
زمانی که صدر از قبایل و دیگر نیرو‌های سیاسی عراق خواست تا به آنچه او «انقلاب» می‌خواند، بپیوندند تنش‌ها افزایش یافت. این روحانی گفت که حامیان‌اش منطقه سبز را «آزاد» کرده‌اند تا برای «تغییر ریشه‌ای نظام سیاسی و قانون اساسی» آماده شوند.
در پاسخ به این اظهارات ائتلاف چارچوب هماهنگی شیعه مورد حمایت ایران که صدر را در تلاش‌اش برای تشکیل حکومت پس از پیروزی در انتخابات ماه اکتبر گذشته در هر مرحله ناامید ساخته بود، خواستار تظاهرات «در حمایت از مشروعیت و به منظور حفظ نهاد‌های دولتی» شد.
مخالفان صدر تهدید کردند که فرودگاه بغداد و اقامتگاه «مصطفی الکاظمی» نخست وزیر که او را به تسهیل اشغال منطقه سبز توسط طرفداران صدر متهم می‌کنند، تصرف خواهند کرد. در ساعات اولیه روز دوشنبه نیرو‌های امنیتی در اطراف بغداد به ویژه به سمت فرودگاه و منطقه سبز حرکت کردند. صدر سپس نیرو‌های شبه نظامی سرایا السلام خود را در خیابان‌های منتهی به جایی که اکثر ساختمان‌های دولتی و سفارتخانه‌ها در آن قرار دارند، مستقر کرد. عصر روز دوشنبه، برخی از حامیان چارچوب هماهنگی حرکت به سمت منطقه سبز را آغاز کرده بودند، اما به آنان دستور داده شد از رویارویی با طرفداران صدر اجتناب ورزند.
بسیاری از رهبران سیاسی غربی و دیپلمات‌ها سعی کرده‌اند با صدر ارتباط برقرار نمایند تا اوضاع را آرام کرده و کانال‌های گفتگو بین دو طرف را باز کنند، اما صدر از پذیرش آنان یا تماس با چهره‌های غیر صدریست خودداری ورزیده است. «محمد صالح العراقی» که گفته می‌شود سخنگوی صدر است روز دوشنبه گفت که «هادی العامری» رئیس بلوک پارلمانی الفتح و یکی از رهبران چارچوب هماهنگی تلاش‌های خود برای تماس با صدر و آغاز گفتگو بین دو اردوگاه رقیب را تکرار کرد.
صدر گفته تنها به شرطی گفتگو را آغاز می‌کند که عامری از چارچوب هماهنگی خارج شود و احزاب و گروه‌های شبه نظامی شیعه اظهارات فاش شده منتسب به «نوری مالکی» نخست وزیر اسبق عراق در قالب فایل صوتی را محکوم کنند. صدر هم چنین گفته که یک ضامن مذاکرات باید حضور داشته باشد. عامری هنوز به این شرط واکنشی نشان نداده، اما تحولات سریع اخیر ترس همگان را در هر دو طرف مبنی بر وقوع قریب الوقوع جنگ شیعه علیه شیعه دو چندان ساخته است.
هیچ کس واقعا مطمئن نیست که صدر تا چه میزان در مورد هدفش برای سرنگونی نظام سیاسی عراق جدی است یا این که اگر ارتش یا مخالفانش از خشونت برای بیرون راندن حامیانش از منطقه سبز استفاده کنند نیروهایش می‌توانند پیروز شوند یا خیر. رهبران سیاسی و نظامی طرفدار صدر می‌گویند که کاملا آگاه هستند که مخالفان‌شان ساکت نخواهند ماند و احتمال رویارویی نظامی بسیار زیاد است. آنان می‌گویند که انتظار خشونت را دارند و برای آن آماده هستند.
یکی از رهبران صدریست به «میدل ایست آی» می‌گوید: «صدر آماده است تا آخر خط پیش برود و هم چنین برای بدترین سناریو آماده است. او تا زمانی که به رقبا صدمه نزند، راضی نخواهد شد. او به تشدید وضعیت ادامه خواهد داد تا تا زمانی که آنان اشتباه خود را بپذیرند و اعتراف کنند که او یکی از برجسته‌ترین بازیگران در روند سیاسی و در کل عراق است. ما به کسی حمله نکرده و دعوا نمی‌کنیم. دستورات ما در این زمینه روشن است، اما در مورد دفاع شخصی موضوع کاملا تغییر می‌کند. اگر کسی به ما حمله کند ما نمی‌ایستیم و صرفا تماشا نمی‌کنیم».
صدر میلیون‌ها پیرو دارد یکی از بزرگ‌ترین جناح‌های مسلح شیعه را کنترل می‌کند و دارای یک امپراتوری مالی است که درآمد‌های سالانه آن بیش از بودجه بسیاری از کشور‌های کوچک همسایه است. او یکی از دو مردی است که در عراق می‌تواند با یک کلمه میلیون‌ها نفر را در کنار آیت الله العظمی سید علی سیستانی به خیابان بیاورد.
به مدت ۱۰ ماه عراق در هاله‌ای از ابهام قرار داشت، زیرا صدر و رقبای او بر سر دیدگاه‌های رقیب در مورد این که آینده سیاسی کشور چگونه باید باشد دست و پنجه نرم می‌کردند. صدر که از انتخابات اکتبر با ۷۴ کرسی در پارلمان بیرون آمد بیش از هر حزب دیگری با احزاب سنی و کرد ائتلاف نمود و قصد داشت نظام سنتی تقسیم قدرت در عراق را از بین ببرد. به همین خاطر، آنان برای حفظ موقعیت خود توانستند مانع پیشبرد اهداف او از طرق مختلف از ایجاد چالش‌های قانونی گرفته تا حملات راکتی شوند.
ماه گذشته صدر به نمایندگان خود دستور داد در اقدامی اعتراضی از پارلمان استعفا دهند تا یک بحران سیاسی تازه ایجاد شود. این اقدام به احزاب چارچوب هماهنگی اجازه داد تا به بزرگترین بلوک پارلمان تبدیل شوند. رهبران چارچوب از آن زمان بر روی تشکیل دولت خود کار کردند و هفته گذشته «محمد شیاع السودانی» را که از نزدیکان مالکی است به عنوان نامزد خود برای نخست وزیری معرفی کردند.
رهبران صدریست  گفتند که صدر این معرفی را یک چالش و تلاشی برای تحریم خود از سوی گروه‌های رقیب شیعه قلمداد کرد. این نامزدی سودانی بود که او را بر آن داشت تا پیروان خود را به منطقه سبز بفرستد و از نشست پارلمان جلوگیری کند.
یک مقام ارشد دولتی به «میدل ایست آی» می‌گوید: «صدر سال‌ها پیش به یک مشکل بزرگ برای مخالفان خود تبدیل شد. حضور او یک مشکل و عدم حضور او یک مشکل است. او صاحب مردان، سلاح و پول است به علاوه بی‌پروایی بی‌نظیری دارد و این ترسناک است. او در حال حاضر می‌خواهد به همه بگوید که اگرچه نتوانسته به هدف خود در مجلس مطابق با معیار‌های آنان دست یابد، اما با استفاده از نفوذش در خیابان و معیار‌های خودش به آن خواهد رسید».
به گفته این مقام، رقبای صدر در مورد نحوه برخورد با او سردرگم و نامطمئن هستند. او می‌افزاید: «اگر آنان به زور متوسل شوند صدر در توسل به زور و قوه قهریه دریغ نمی‌ورزد و اگر متوسل به سازش و آتش بس شوند صدر خواستار پایان دادن به کار آنان خواهد شد. در نتیجه، آنان صدر را نادیده گرفته‌اند و اکنون همگی بهای آن را می‌پردازند».عراق
نبرد شیعه علیه شیعه یکی از حساس‌ترین خطوط قرمز از سال ۲۰۰۳ میلادی بوده است. عبور از آن به معنای سرپیچی از خواست آیت الله سیستانی رهبر جامعه شیعه است. تمامی نیرو‌های شیعه به طور کامل از عواقب مداخله آیت الله سیستانی علیه خود آگاه هستند. رهبران شیعه و فرماندهان جناح‌های مسلح به «میدل ایست آی» گفتند اگر هر جناحی به عنوان مشوق یا حامی جنگ تلقی شود آیت الله سیستانی می‌تواند با فتوا یا بیانیه‌ای به حضور آنان پایان دهد.
هر درگیری‌ای وحشیانه خواهد بود. اکثر جناح‌های شیعه دارای شاخه‌های مسلح هستند. اگرچه ممکن است سرایا السلام صدر از نظر تعداد بیشترین باشد، اما تجهیزات مدرن متعلق به جناح‌های مرتبط با آیت الله سیستانی به ویژه لشکر رزمی عباس و نیروی های نزدیک به ایران عصائب اهل حق و کتائب حزب الله برتری آنان را تضمین می‌کند. این فرماندهان به «میدل ایست آی» می‌گویند: «این طیف هر جنگی را به نفع خود پایان خواهند داد».
یکی از فرماندهان نزدیک به آیت الله سیستانی به «میدل ایست ای» می‌گوید: «ما نگران آن چه اکنون در حال رخ دادن است هستیم و از بی‌تدبیری صدر و گستاخی مخالفانش می‌ترسیم، اما اکنون نیازی به مداخله خود نمی‌بینیم». او می‌افزاید: «در جنگ‌های مدرن عنصر انسانی دیگر عامل تعیین کننده نیست بلکه فناوری عامل سرنوشت ساز است. بسیاری از جناح‌های مسلح دارای فناوری‌های مدرنی هستند که می‌توانند هر نبردی را به نفع خود پایان دهند. با این وجود پرسش اینجاست که آیا هیچ یک از تصمیم گیرندگان اجازه خواهند داد همه چیز به سوی زد و خورد و منازعه تمام عیار سوق پیدا کند»؟
او افزود: «ما مراقب امور هستیم و منتظر دستور باقی خواهیم ماند. در مرحله فعلی به نفع هیچ طرفی دخالت نخواهیم کرد، اما از دفاع از خود و مواضع‌مان دریغ نخواهیم کرد. تنها چیزی که آنان نیاز دارند این است که آیت الله سیستانی وارد عمل شود».