گروه سیاسی: علی خضریان از نمایندگان موسوم به انقلابی! مجلس شورای اسلامی گفته است که در متن پیشنهادی برای توافق هستهای، هیچ کدام از خطوط قرمز اصلی جمهوری اسلامی گنجانده نشده و همزمان حسین شریعتمداری، مدیر کیهان میگوید مذاکرات هستهای «هرگز به نقطهای نخواهد رسید». علی خضریان در توئیتی نوشت که «خط قرمز» جمهوری اسلامی مبنی بر رفع تحریمهای برجامی و راستیآزمایی آن پیش از گامهای کاهشی هستهای ایران، در متن پیشنهادی رعایت نشده و «راستیآزمایی رفع تحریمها به خود آمریکا سپرده شده» است. او همچنین نوشت اصرار ایران بر ارائه تضمین از سوی آمریکا برای عدم خروج دوباره از توافق و اعمال نکردن مکانیسم ماشه نیز «تاکنون در متن توافق اخذ نگردیده است».
همزمان حسین شریعتمداری مدیرمسئول روزنامه کیهان در گفتوگویی با خبرگزاری فارس که روز یکشنبه ۱۳ شهریور منتشر شد، نسبت به توافق احیای برجام ابراز بدبینی کرد. او گفت که تنها راه پیشروی جمهوری اسلامی، خروج از معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای(انپیتی) است و ماده ۱۰ این معاهده نیز «این حق را برای تمام کشورهای عضو قائل شده است». این اظهارات پس از آن مطرح شده که سخنگوی کاخ سفید روز جمعه هشدار داد که هیچ شرطی نمیتواند میان احیای برجام و تعهدات تهران بر اساس انپیتی وجود داشته باشد. جمهوری اسلامی بارها خواستار آن شده که همزمان با توافق احیای برجام، پرونده تحقیقات آژانس بینالمللی انرژی اتمی در مورد مواد هستهای و سایتهای اعلام نشده ایران بسته شود. اما شریعتمداری آژانس را متهم کرد که «به بهانه فعالیت هستهای اعلام نشده» قصد دارد «بازرسیهای فراگیر از مراکز نظامی» ایران انجام دهد و «اطلاعت نظامی ایران» را به آمریکا، اسرائیل و برخی از کشورهای اروپائی ارائه کند.
رافائل گروسی مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در ماههای اخیر بارها هشدار داده که جمهوری اسلامی درباره منشاء اورانیوم کشفشده در سایتهای اعلامنشده ایران همکاری نمیکند و یک قطعنامه نیز در این زمینه در شورای حکام آژانس به تصویب رسید. در حالی که گزارشها حاکی است ایران در پاسخ تازه خود به نظرات آمریکا، بار دیگر شرط احیای توافق هستهای را بسته شدن پرونده نظارتهای پادمانی دانسته، چند مقام آمریکایی به پلیتیکو گفتند این پاسخ ایران، مذاکرات احیای برجام را «در خطر» قرار داده است. به نظر میرسد ایران قصد دارد از شرایط موجود ناشی از تهاجم روسیه به اوکراین، برای اعمال فشار بیشتر در زمینه خواستههای خود استفاده کند.
محمد مرندی مشاور تیم مذاکرهکننده هستهای ایران روز یکشنبه در توئیتی آنچه را او «ابهامات یا خلأهای متن» پیشنهادی توافق خواند، رد کرد و نوشت «ایران صبور خواهد بود». او با اشاره ورود انرژی ایران به بازارهای جهانی در پی یک توافق احتمالی افزود: «زمستان نزدیک است و اتحادیه اروپا با بحران انرژی فلج کننده مواجه است».
تحرکات پشت پرده اسراییل
همزمان، روزنامه اسرائیلی هاآرتص گزارش داد که دولت این کشور «به صورت خستگیناپذیر» به رشته تحرکات پشت پرده ادامه میدهد تا مانع از دستیابی آمریکا و ایران به توافق احیای برجام شود. به نوشته این روزنامه، مقامات اسرائیل انواع «تاکتیکها» را به خدمت گرفتهاند تا واشینگتن را از امضای توافق جدید با ایران بازدارد. روزنامه اسرائیلی هاآرتص امروز یکشنبه، ۱۳ شهریور، گزارش داد که دولت این کشور «به صورت خستگیناپذیر» به رشته تحرکات پشت پرده ادامه میدهد تا مانع از دستیابی آمریکا و ایران به توافق احیای برجام شود. به نوشته این روزنامه، مقامات اسرائیل انواع «تاکتیکها» را به خدمت گرفتهاند تا واشینگتن را از امضای توافق جدید با ایران بازدارد.
این گزارش دو روز پس از آن منتشر شد که شبکههای تلویزیونی اسرائیل به نقل از ارزیابی «غیر علنی» نوشته شده توسط بخش تحقیقات وزارت خارجه اسرائیل، گفتند با وجود تعللی که در نهایی شدن توافق بازگشت آمریکا به برجام رخ داده، تهران و واشینگتن کماکان در مسیر دستیابی به توافق برجام گام برمیدارند. مقامات اسرائیلی در آن ارزیابی نوشته بودند که ایران و آمریکا از مرحله لفاظی و اتهامزنی به یکدیگر در مورد ناکامی مذاکرات در مرحله کنونی، به رد و بدل کردن پاسخهای موضوعی به مطالبات طرف مقابل روی آوردهاند. اما هاآرتص روز ۱۳ شهریور نوشت که اسرائیل فارغ از مواضع ایران و آمریکا و انتظارات آنها از یکدیگر، به قرار دادن «مین» بر سر راه تهران و واشینگتن ادامه میدهد.
این روزنامه این را نیز افزود که مقامات اسرائیل نمیتوانند پیشبینی کنند که اصرار ایران برای بستن پروندههای پادمانی در آژانس بینالمللی انرژی اتمی در مورد سه مکانی که «ظن» فعالیت هستهای نظامی ایران در آن وجود داشته، سرانجام نقطه پایانی بر احیای برجام خواهد گذاشت و مذاکرات یک سال و نیم اخیر را به شکست نهاییِ مورد نظر اسرائیل خواهد کشاند یا نه. یک مقام «مطلع» اسرائیلی، که نامش برده نشده، به هاآرتص گفته است که «هنوز زود است که احتضار برجام اعلام شود».
این مقام افزوده است که «عوامل و کشورهای زیادی هستند که خواهان چنین توافقی هستند و تلاش خواهند کرد تا کالبد نیمه جان مذاکرات را زنده کنند». این مقام اسرائیلی همچنین گفته است که ایران «به صورت سیستماتیک مذاکرات را به بیراهه میکشاند و اکنون اصرار کرده که پرونده پادمانی مختومه شود». برخی مقامات ایران در دوره اخیر بعید ندانستهاند که اسرائیل خود در سه مکانی که پرونده آژانس در مورد آنها گشوده است، اورانیوم را قرار داده باشد. یک نهاد نیروهای امنیتی و نظامی پیشین اسرائیلی به نام «بیتخونیستیم» («امنیتیها») در روزهای گذشته در نامه به جو بایدن نوشته بودند که «توافق هستهای یک فاجعه غیر قابل باور است».
در این میان، هنوز از ملاقاتهای داوید برنئا، رئیس اعزامی موساد به آمریکا خبری منتشر نشده است. او روز دهم شهریور پیش از راهی شدن به سوی واشینگتن، با یائیر لاپید، نخستوزیر دولت موقت، دیدار کرد تا «راهکارهای» مقابله با احتمال احیای برجام را در برابر آمریکا هماهنگ کند. ایران تأکید کرده که آخرین نامه خود را در مورد نظرات آمریکا در باره توافق احتمالی، با «رویکرد سازنده» و با هدف ختم مذاکرات از طریق توافق احیای برجام تنظیم کرد.