گروه سياسي: یک فعال سیاسی اصلاحطلب، فناروی هستهای را دارای فوایدی برای کشور دانست و در عین حال ابراز عقیده کرد که در مورد این موضوع در کشور بزرگنماییهای شده و دستیابی به آن، هزینههای زیادی برای کشور به بار آورده است.
احمد شیرزاد در دیدار با اعضای حزب جوانان اصلاحطلب به مزیتهای نسبی فناوری در کشورها اشاره کرد و گفت: اگر بخواهیم وجود یک فناوری را در کشور بررسی کنیم، باید مزیتهای نسبی آن را در کشور بررسی کنیم که مواد اولیه و دانش فنی یا تجربه برای تولید از جمله مزیتهای نسبی هستند که هر فناوری باید این موارد را دارا باشد. برای مثال، صنعت نفت و پتروشیمی به این دلیل دارای سوددهی است، چراکه مواد اولیه آن در کشورمان وجود دارد. بنابراین سرمایهگذاری بر روی این صنعت برای کشور فایدههای فراوانی را برای کشور به همراه دارد.
گفت: ممکن است در یک فناوری مواد اولیه یک صنعت را در اختیار نداشته باشیم اما دانش فنی و تجربه آن را در اختیار داشته باشیم که در صنعت فرش با وجود آنکه انرژی نوین نیست، تجربهای که در این صنعت داریم موجب شده است که بر روی این صنعت سرمایهگذاری کنیم برای مثال تجربهای که در صنعت فرش داریم موجب گسترش توسعه فرش ماشینی شد که میتوان این امر را در صنعت فرش سنتی نیز به کار برد که با پیشرفت خوبی همراه بوده است و قابل توجیه است که بر روی این صنعت سرمایهگذاری شود.
وی ادامه داد: در برخی از صنایع مانند صنعت خودرو هرچند صنعت بومی کشورمان نبوده است اما شاهدیم که این صنعت متقاضی دارد و بازار خوبی دارد و باید در آن پیشرفت کنیم و خودمان به سطح کشورهای پیشرفته برسانیم. زمانی که ایران صنعت خودروسازی را شروع کرد با بسیاری از کشورهای پیشرفته جهان همراه بود اما در یک مقطعی دچار عقبماندگی شد اما با وجود آن بر روی وجود این صنعت در کشورمان انتقادات بسیاری وارد میشود ولی این صنعت به راه خود ادامه میدهد. مصلحت اقتصادی کشورمان حکم میکند که از این صنعت حمایت کنیم اما اگر در صنعتی هزینه هرنوع محصولی در ده برابر هزینه عادی آن صنعت شود و از سویی دانش فنی آن صنعت را نیز در اختیار نداشته باشیم، ادامه دادن در راه تولید این صنعت فاقد توجیه منطقی است.
این نماینده پیشین مجلس با اشاره به دیدگاه خود درباره غیرقابل توجیه بودن ادامه خط تولید صنعت هستهای در کشورمان، ابراز عقیده کرد: صنعت هستهای در کشورمان از توجیه منطقی و مزیت نسبی لازم برخوردار نیست؛ چراکه میزان مجموع ذخایر تخمینی سنگ معدن اورانیوم در کشورمان بنا به گزارش سازمان انرژی اتمی در کل 1400 تن است که پس از فرآیند غنی شدن تنها 140 تن آن قابل استفاده است در حالی که این میزان در کشورهای مانند استرالیا رقمی معادل میلیون تن است که قابل قیاس با ایران نیست.
این فعال سیاسی اصلاحطلب با اشاره به معادن ذخایر اورانیوم در کشورمان اظهار کرد: هزینه استخراج اورانیوم از دو معدن بزرگ اورانیوم ساغند در یزد و گچین در بندرعباس بسیار بالاست؛ چراکه در عمق پائینی قرار دارد به صورتی که هزینه استخراج هر کیلوگرم کیک زرد از معدن یزد که دارای خلوص بسیاری دارد نزدیک به 260 دلار است ولی این میزان در برخی کشورها به رقمی معادل 20 تا 30 دلار میرسد.
شیرزاد با اشاره نیروگاه 1000 مگاواتی بوشهر تصریح کرد: اگر کل ذخیره معدنی را بتوانیم با قیمت خوب استخراج و وارد نیروگاهها کنیم، نیاز چهارساله یا شش ساله کشور را تأمین خواهد کرد و بعد از آن باید این منابع را به صورت وارداتی از کشورهای دیگر تأمین کنیم. پرسشی که مطرح میشود این است که در تبلیغات رسانهای به گونهای بیان شده است که میتوان این سوخت هستهای را ساخت و این حرف مانند این است که بگوییم اگر نفت را در اختیارمان قرار ندادند، میتوانیم آن را بسازیم در حالی که همه میدانیم که نفت را نمیتوان ساخت بلکه به میزانی که در طبیعت وجود دارد میتوان آن را استخراج و پالایش کرده و از آن استفاده کرد و حتی اگر کسی بگوید در صنعت نفت، در فناوریهای زمین نفت میتواند به صورتی تولید شود اما در صنعت اورانیوم این اتفاق نیز نمیافتد، چراکه اورانیوم از تحولات انفجار نسل دوم سیارات بدست آمده است که از میلیونها سال پیش صورت گرفته است. بنابراین میزان منابع اورانیم کاملاً محدود و مشخص است.
وی ادامه داد: یکی از دلایلی که برای استفاده از صنعت هستهای بیان میشود این است که تمام دخایر انرژی در حال اتمام است و به دلیل آنکه ذخایر نفتی کشورمان در حال اتمام است، باید به صنعت هستهای در کشورمان توجه کنیم در حالی که منابع اورانیوم نیر به همان سرعت منابع دیگر در حال اتمام است و از کجا معلوم اورانیومی که هماکنون در حال اتمام است به پایان نرسد؟ با این حال به گونهای صحبت میشود که گویی این منابع انرژی همیشه بر جای خود باقی است. شیرزاد با بیان اینکه "اصلاح مصرف انرژی در کشور، راهکاری برای جلوگیری از اتمام زودرس ذخایر سوخت فسیلی در کشومان است"، تصریح کرد: بحث کمبود انرژی مبحثی است که در همهجای دنیا مطرح است و راهکارش اصلاح نظام مصرفی در کشور است. از سویی باید از منابع تجدید شونده در کشور استفاده شود تا بتوانیم کمبود انرژی را در کشور جبران کنیم.
این فعال سیاسی اصلاحطلب با بیان اینکه "صنعت هستهای در کشورمان بومی نیست"، خاطرنشان کرد: اگر بخاطر داشته باشید در ابتدای سالهایی که پرونده هستهای را در کشور آغاز کرده بودیم، قطعات سانتریفیوژ را از پاکستان وارد کردیم که در آن زمانی لاریجانی مسئولیت پرونده هستهای را بر عهده داشت. بازرسان آژانس نسبت به آلوده بودن سانتریفیوژ به غنای بالای 5 درصد اعتراض داشتند تا بالاخره مقامات کشورمان توضیح دادند که این سانتریفیوژها از پاکستان به کشور وارد شده است و بدین ترتیب این مسأله حل شد و ماجرا تمام شد اما در داخل به عنوان صنعت بومی و کار داشمندان هستهای مطرح شد. البته من منکر کارهای بسیاری که در این زمینه انجام شده است، نمیشوم اما بر روی هر پروژهای به این میزان هزینه بگذارید نتایجی گرفته میشود ولی این امر نسبت به هزینه که صرف شده بسیار ناچیز است.
وی با اشاره به بالا بودن تعداد نیروی انسانی در سازمان انرژی اتمی کشور اظهار کرد: من شنیدهام که در سازمان انرژی اتمی حدود 30 هزار نفر مشغول به کار شدهاند که از پول بیتالمال به آنان حقوق بالایی داده میشود و اینان کار میکنند که سازمان را نگه دارند. من نمیگویم کار آنان عبث است اما در هیچ کشوری تا این میزان برای این صنعت نیروی انسانی به کار گرفته نمیشود. این امر شفاف نیست و در بودجه سالیانه ذکر نشده است و هر پیمانکاری هم استخدام نمیشود. در این میان بسیاری امتیازات را بسیاری گرفتهاند چراکه اگر اهرم نظارتی را از یک سازمان برداریم هر اتفاقی در آن رخ میدهد.
این نماینده پیشین مجلس ادامه داد: هنگامی که این امر را مطرح کردم، یکی از دوستان اصولگرا اعتراض کرد که چرا من بزرگنمایی میکنم و این تعداد بیشتر از 13000 نفر نیست. به هر حال این میزان نیز رقم بالایی است که سالانه میلیاردها تومان هزینه برای بیتالمال به بار میآورد. شیرزاد به بیان خاطرهای از اولین بازدید از مراکز هستهای پرداخت و خاطرنشان کرد: اولین باری که با نمایندگان مجلس برای بازدید از این مناطق هستهای رفته بودیم، از افرادی که در آن محل کار میکردند پرسیدم که در کجای دنیا تأسیسات هستهای را سی متر زیر زمین میسازند و آنها پاسخ دادند که در هیچ کجای دنیا به این صورت نیست. بنابراین شما حساب کنید که این امر چه هزینه بسیار بالایی را برای کشورمان در برداشته است.
این فعال سیاسی اصلاحطلب با بیان اینکه "صنعت هستهای هزینههای بسیاری را برای کشور به همراه داشته است"، تصریح کرد: اکنون با اعمال تحریمهایی که در کشور انجام شده است، سادهترین ابزار تحقیقاتی در کشور موجود نیست و اکنون در دپارتمانهای هستهای که در کشور وجود دارند برخلاف آنچه در رسانهها گفته شده است، دانشجویانمان از سادهترین ابزار تحقیقاتی محروم ماندهاند. برای مثال دانشجویان فیزیک هستهای در کشورمان نمیتوانند یه کنفرانس سالیانه بروند. از سویی نمیتوانند فرصت مطالعه تحقیقاتی داشته باشند یا حتی نمیتوانیم دانشجو به خارج از کشور بفرستیم و مسیر کسب دانش به روی دانشجویانمان بسته شده است.
وی خاطرنشان کرد: از سویی گفته میشود که این فناوری هستهای در علوم مختلف دارای فواید گوناگونی است اما این یک دروغ بزرگ است، چراکه درست است فناوری هستهای در علوم مختلف کاربرد دارد اما بخشی از صنعت هستهای که در علوم مختلف کاربرد دارد، چشمه رادیواکتیوی بسیار ضعیف است که نیازی به پروژه غنیسازی و تجهیزات پیچیده ندارد چراکه بین انرژی هستهای و فناوری هستهای تفاوت بسیاری وجود دارد. انرژی هستهای مقادیر بزرگ است برای مثال برای تأسیس نیروگاه سالیانه 30 تن فناوری غنی شده نیاز داریم در حالی که چشمه رادیواکتیو که در آزمایشکاه به کار برده میشود بسیار محدود است. بنابراین میتوانیم فناوری هستهای را قوی کنیم بدون اینکه خودمان اورانیوم غنی شده را خودمان تولید کنیم.
شیرزاد در ادامه، رشد علمی در زمینه فناروی هستهای را ادعایی نادرست خواند و ابراز عقیده کرد: گفته میشود که این مسأله به لحاظ علمی برای کشور ما دارای ارزش است و صنعت هستهای از منظر تولید عملی اهمیت دارد. این امر دروغ است؛ چراکه در مراکز تحقیقاتی سازمان انرژی اتمی یک مقاله علمی در روزنامه معتبر چاپ نشده است که اگر کسی در این زمینه مدعی باشد نیز ادعای او دروغ است. وی با اشاره به سابقه رفاقت خود با شهید علیمحمدی، تصریح کرد: من به همراه شهید علیمحمدی مدرک دکترای خود را از دانشگاه گرفتیم و تولید علمیش بسیار بالا بود اما ربطی به این بحث انرژی اتمی نداشت. درست است که به عنوان یکی از افراد تأثیرگذار در شورای تصمیمگیری سازمان انرژی اتمی فعال بود اما مقالات علمی وی که در نشریات معتبر دنیا چاپ میشد در موضوعات دیگری بود؛ بطوریکه وقتی ترور شد، همه دوستان متعحب شدند؛ چراکه کسی از این امر اطلاعی نداشت و این مباحث شاید نزدیک به 20 درصد از وقت شهید علیمحمدی را گرفته بود. افرادی دیگری مانند شهید شهریاری هم پژوهشهای مؤثری در این زمینه انجام داده بودند اما اینگونه نبود که تمام عمده فعالیت علمی آنها در این زمینه باشد.
شیرزاد افزود: وقتی فناوری رشد میکند، علائم محسوس دارد. برای مثال در صنعت خودرو رشد علمی کشورمان محسوس است ولی در مورد فناوری هستهای، حتی کارگاهی یپدا نمیکنیم که قطعات سانتریفیوژ بسازد چراکه همه این فعالیتها به دلیل امنیتی بودن سری هستند و بخشهای محدودی از آن مطلعاند و اتفاقاً از از چرخه توجیه اقتصادی نیز خارج است اما به هر حال زحمتهایی نیز کشده شده است و نمیتوان گفت که به هیج دردی نمیخورد. مهمترین اهمیتی که این صنعت برای ما داشت، آن بود که ایران با دست یافتن به این فناوری توانست از خط قرمزی که غرب برای کشورمان اعمال میکند، عبور کند چراکه صنعت هستهای دارای اهمیت استراتژیک و نظامی است.
وی با بیان اینکه "اشتباه است بگوییم غرب با پیشرفت کشورمان مخالف است"، خاطرنشان کرد: برای مثال در صنعت پیوند اعضا پیشرفتهای بسیاری را در کشور مشاهده میکنیم. چرا در این زمینه از سوی غرب مخالفتی نمیشود؟ با وجود آنکه رقابت همیشه وجود دارد و سعی میشود تا در مقابل یک نیروی نوپا بایستند اما کدام تحریم جلوی ما را گرفت؟ بنابراین اینکه گفته میشود مشکل آنها پیشرفت کشور ماست، اشتباه است. البته در زمینههایی که اهمیت استراتژیک و نظامی داشته است، نمیخواستند از این مرز عبور کنیم ولی این عبور در عین اینکه میتواند به ما توانمندی بدهد اما اگر به درستی استفاده نشود ممکن است هزاران بلا به سر کشورمان بیاورد که این امر در هشت سال گذشته برای کشور رخ داد.
این فعال سیاسی اصلاحطلب با بیان اینکه "26 کشور جهان دارای صنعت غنیسازی اورانیوم هستند"، گفت: با وجود اینکه این کشورها دارای صنعت غنیسازی هستند اما به آنها کشوهای هستهای گفته نمیشود؛ چراکه این به دنبال ساخت بمب هستهای نیستند اما اینکه در هشت سال گذشته عنوان شد که یازدهمین کشور هستهای دنیا هستیم، به معنای این بود که ایران دارای قدرت هستهای نظامی شده است که این امر میتوانست برای کشور ما دستاورد سیاسی داشته باشد اما به شرطی این امر محقق میشد که از آن درست استفاده شود که همانا بر سر میز مذاکره بود.
شیرزاد ادامه داد: بزرگترین اشتباه این بود که این امر به یک پدیده مقدس تبدیل شود. عدهای از افراد راستگرا یا اصولگرای افراطی فناوری هستهای را یک امر مقدس محسوب کردند که برخوردها با مذاکرات ژنو از همین دست برخوردهاست؛ تا جایی که میگویند پای این امر شهید داده شده است. صنعت هستهای، یک فناوری است که قابل مذاکره و چانهزنی است و باید بپرسیم که تا کی باید هزینه بدهیم تا روزی در مذاکرات این امر برای کشورمان فایده داشته باشد.
وی با بیان این اعتقاد که "بدست آوردن فناوری هستهای ارزشی را به همراه نداشته است"، خاطرنشان کرد: اگر تاریخ به عقب برمیگشت واقعاً هزینهای که این فناوری برای کشورمان به همراه داشته به نتیجه آن نمیارزید؛ فناوری هستهای باید به ما قدرت بدهد اما آیا نمیتوانستیم با گرفتن حقوق کامل نفتی خود به قدرت برسیم؟ بسیاری از شیوهها برای قدرتمند شدن وجود داشت؛ روشهایی که هزینه سیاسی نیز برایمان به همراه نداشتند.
این فعال سیاسی اصلاحطلب در ادامه به سابقه مخالفت خود با مسأله هستهای اشاره کرد و گفت: اولین نفری بودم که با انرژی هستهای مخالفت کردم که این حرف با واکنشهای مختلفی روبرو شد. خیلی از موقعیتها را از دست دادیم و این فناوری هستهای به یک معبد تبدیل شد اما از طرف دیگر غربیهای هم که قصد داشتند با فشارها کمر ایران را بشکند تا نتوانیم این فناوری را بدست بیاوریم، نیز موفق به این امر نشدند. بنابراین همچنان بر سر گفته خود هستم که این فناوری به کشورمان قدرتی اعطا کرده است اما میتوانستیم این قدرت را از راههای دیگری کسب کنیم. شیرزاد در ادامه با اشاره به توافقنامه ژنو اظهار کرد: من نمیگویم تمام جزئیات آن به دقت نوشته شده است، چراکه رشته من نیست اما اصل توافقنامه این است که انتخاب استراتژیکی را در زمینه هستهای انجام دادیم مبنی بر اینکه دولت یازدهم قصد ندارد چهره تهدیدکننده هستهای از خود نشان دهیم، در حالی از اولایل انقلاب این چهره را از خود نشان دادهایم و عمده دلایل آن هم دفاع جانبدارانه از اقدامات دولت گذشته بود. در آن زمان توانایی هستهای خود را بیش از آنچه که بود نشان دادیم و اسرائیلیها هم تلاش داشتند به چنین هدفی درباره ایران برسند.
این نماینده پیشین مجلس با بیان اینکه "ایران به لحاظ جغرافیایی برای اکتشاف معدن اورانیوم مناسب نیست"، اظهار کرد: متأسفانه کار جدی در این زمینه در کشورمان برای کشف معادن اورانیوم انجام نگرفته است. وی با بیان اینکه "اقدامات کشورمان در زمینه هستهای موجب محق جلوه دادن صنعت هستهای اسرائیل شد"، اظهار کرد: مسیر سالهای اخیر لطمه زده و همین است که کار ما، اسرائیل را محق جلوه داد. اگر میخواهیم جنبش ضد هستهای داشته باشیم، لازمهاش این است که خودمان آن را نداشته باشیم.
شیرزاد در ارزیابی خود توافقنامه ژنو، گفت: من نسبت به توافقنامه ژنو خوشبین هستم، چراکه ضرورت تغییر را دو طرف احساس کردند و روی کار آمدن دولت یازدهم این امر را محقق کرد. انتخاب روحانی از سوی مردم این پیام را در بر داشت که اگر مردم هیچ اطلاعاتی نداشتند، اما این را میدانستند که روحانی در زمینه هستهای کار کرده است؛ بنابراین اکنون زمینهای فراهم شده است که هم ایران و هم غرب اراده خود را برای نتیجه رسیدن این پرونده جمع کردهاند. وی با انتقاد از اینکه برخی میخواهند هزینههای تصمیمگیری درباره مسأله هستهای کشور را به گردن دولت و حسن روحانی بیندازند، تاکید کرد که این امر یک مساله حاکمیتی است و همراهی همه دستگاهها و بخشهای کشور را میطلبد و مذاکرات بدون هماهنگیهای لازم صورت نگزفته است.
شیرزاد در همین راستا یادآور شد: ناکامی مذاکرات سعدآباد را به گردن اصلاحطلبان انداختند. من به خاطر دارم که در نماز جمعه گفته شد که این تدبیر نظام بوده است ولی بعد اصلاحطلبان را به خیانت متهم کردند گفتند روحانی در این هشت سال سکوت کرده بود در حالی که اینگونه نبود. از افرادی که از آب سنگین دفاع میکردند پرسیدم که در کدام روایات نوشته شده است که آب سنگین خوب است و آب سبک بد است؟ برای انجام تحقیقات نیازمند آن هستیم که رضایت طرف غربی را جلب کنیم تا تحریمها برداشته شود؛ بنابراین ممکن است که در جزئیات حقوقی آن مشکلاتی وجود داشته باشد اما به عنوان یک فیزیکدان باید بگویم که انتخاب استراتژیکی انجام داده شده که به نفع ماست.
این فعال سیاسی در برابر پرسشی مبنی بر اینکه "شما انرژی هستهای را فناوری غیر مفیدی میدانید؛ چرا باید گسترش این فناوری در دستور کار دولت یازدهم قرار گیرد؟" پاسخ داد: من با حرفی که رئیس سازمان انرژی اتمی میگوید، موافق نیستم و امیدوارم که دولت فعلی در این سیاست تجدیدنظر کند؛ چراکه این انرژی هستهای مقرون به صرفه نیست. شیرزاد با بیان اینکه "اصلاح نظام مصرف در حوزه انرژی مشکلاتمان را در این زمینه حل خواهد کرد"، خاطرنشان کرد: مصرف سرانه در کشورمان چند برابر مصرف سرانه در چین و کشورهای پرجمعتی دنیاست؛ بنابراین باید استراتژیک نگاه کنیم و ببینیم که چگونه میتوانیم از انرژی به خوبی استفاده کنیم؛ چراکه باید به سمت مهار مصرف انرژی نفتی در داخل برسیم و بهرهبرداری از منابع نفتی مشترک را باید در دستور کار خود قرار دهیم اما اینکه چه میزان فروش داشته باشیم به میزان وضعیت اقتصادی در کشورمان بستگی دارد.
این فعال سیاسی اصلاحطلب ادامه داد: در دنیا تا این میزان که در کشورمان بر استفاده از انرژی هستهای به عنوان یک انرژی مفید تکیه شده است، تکیه نمیشود و حتی طرفداران محیط زیست معتقدند که نیروگاههای هستهای آلاینده محیط زیست هستند چراکه زبالههای هستهای تا ده هزار سال تجزیه نمیشوند؛ بنابراین در دنیا جنبش ضدهستهای قوی وجود دارد و اگر حتی کشورهای غربی مانع چنین امری شوند، اما حق یک شهروند ایرانی است که بپرسد انرژی هستهای چه فایدهای برای کشورمان دارد و دولت برای آلودگیهای زیست محیطی چه برنامهای دارد؟
وی همچنین خاطرنشان کرد: عقیده من در این زمینه به حزب سبز آلمان نزدیکتر است. در حالی که در ایران هیچ جنبش ضدهستهای وجود ندارد و در همه دنیا نیروگاههای هستهای را بخش خصوصی میسازد و دولت بر روند ساخت نیروگاه نظارت میکند اما در ایران دولت موضع تولیدکننده به خود گرفته است بنابراین هنگامی میتوان در کشور گفت آزادی وجود دارد که من به راحتی بتوانم انجمن ضد هستهای تشکیل دهم و بتوانم حرفهایم را بزنم و در این صورت میتوان به درستی تصمیمگیری کرد. این فعال سیاسی اصلاحطلب با بیان اینکه "انرژی هستهای آلودهکننده محیط زیست است"، تصریح کرد: اگر برای مردم به خوبی تأثیرات آلایندهها تشریح میشد، همه مخالفت خود را با مسأله انرژی هستهای اعلام میکردند. در کشور ما انرژی هستهای را همچون نقل و نبات میدانند در حالی که انرژی هستهای به آلوده کردن محیط زیست میپردازد.
شیرزاد در پاسخ به پرسش دیگری درباره سیاست دوگانه غرب در قبال ایران، اظهار کرد: از ابتدای انقلاب خط دشمنسازی فعال بوده است که در قضیه هولوکاست در دولت گذشته نیز شاهد آن بودیم که فضای تبلیغاتی منفی در دنیا بوجود آمد؛ بنابراین نباید انتظار داشته باشیم که این امر به سرعت تغییر کند اما در همین مدت کوتاه نیز فضا تغییراتی کرده است. اگر یک مدت کوتاه عادی رفتار کنیم، زمینه برای تبلیغات فراهم میشود چراکه ایران با پتانسیلی که دارد میتواند کارها را انجام بدهد اما در سطح تصمیمگیرندگان اروپا سمپاشی اسرائیل وجود دارد. این نماینده دوره ششم مجلس در پایان با بیان اینکه "احزاب باید درباره پدیدههای محیط زیستی فعال باشند"، تاکید کرد: احزاب تنها نباید در زمینه سیاسی وارد شوند بلکه موضوعاتی مانند محیط زیست نیز از جمله اموری است که باید به آن توجه شود.