یارکشی برای محاصره چین

گروه بین الملل: روزنامه اعتماد نوشت: روز جمعه بود که سران کره‌جنوبی و ژاپن به دعوت جو بایدن مذاکرات سه‌جانبه‌ای را در کمپ دیوید مریلند رقم زدند. مذاکراتی که بیانیه پایانی آن موسوم به روح کمپ دیوید روی اصول سه‌جانبه و تعهدات مشترک امنیتی تاکید داشت. در همین رابطه برخی کارشناسان این مذاکره بی‌سابقه را مقدمه‌ای برای ایجاد ناتوی کوچک آسیایی عنوان کردند؛ اقدامی که در پیوند با توافق سه‌جانبه سال گذشته میان امریکا، انگلیس و استرالیا (آکوس) نشان‌دهنده سیاست‌های ایالات متحده برای تقویت حضور خود در اقیانوس آرام، هند و شرق آسیا به منظور مقابله با چین است.
طبق گزارشی که اندیشکده شورای آتلانتیک در این خصوص منتشر کرده، همزمان با تقویت اتحاد میان چین و روسیه و همچنین چالش‌هایی که به واسطه اقدامات کره‌شمالی در منطقه شرق آسیا به وجود آمده، امریکایی‌ها در وهله اول به دنبال جمع‌آوری و تقویت اتحاد با کشور‌های همسو هستند تا سیاست‌های اردوگاه رقیب را برای به چالش کشیدن نظم فعلی بین‌المللی خنثی کنند. این مساله برای ایالات‌متحده در اروپا به واسطه اهرمی به نام ناتو چندان بحث‌برانگیز نیست.
همچنین در شرایطی که در اقیانوس هند و آرام، تحولات پیچیده‌تری وجود دارد، اما باز هم امریکا در اتحاد چهارگانه با ژاپن، فیلیپین و کره‌جنوبی و همچنین پیمان سه‌جانبه آکوس با انگلیس و استرالیا در حال پیشبرد استراتژی خود است. اما در منطقه شرق آسیا اوضاع تا حدودی متفاوت‌تر است، زیرا هر چند کره‌جنوبی و ژاپن از متحدان امریکا محسوب می‌شوند، اما در عین حال رقابت‌هایی را نیز با یکدیگر دارند، به همین دلیل است که کارشناسان معتقدند خروجی نشست اخیر کمپ دیوید صرفا به اجرای دستور کار‌ها بستگی ندارد، بلکه در این میان ثبات و پایداری از اهمیت بیشتری برخوردار است. از سوی دیگر سوال مهم این است که باتوجه به حساسیت‌ها در منطقه و نیز حضور پرقدرت چین، چگونه قرار است، مناسبات بازدارندگی از سوی این سه کشور به مرحله اجرا برسد؟
پیام به چین
دو روز پس از نشست کمپ دیوید، همزمان با اینکه اعلام شد قرار است سئول میزبان بعدی مذاکرات سه‌جانبه باشد، کره‌جنوبی با ابراز نگرانی در مورد الگوبرداری کره‌شمالی از جنگ اوکراین و استفاده از پهپاد‌های تهاجمی، اعلام کرد که درنظر دارد ماه آینده فرماندهی عملیات پهپادی خود را آغاز کند. از سوی دیگر شاهد بودیم روز یکشنبه خبر رسید که هکر‌های کره‌شمالی یک حمله سایبری را به رزمایش مشترک امریکا و کره‌جنوبی انجام داده و از سوی دیگر ۴۵ جنگنده چینی نیز به حریم هوایی تایوان وارد شدند. در واقع به گفته برخی تحلیلگران، هر چند ایالات‌متحده مشغول یارگیری در شرق و جنوب آسیا برای مقابله با چین است، اما به طور قطع مواجهه با این کشور به عنوان دومین اقتصاد جهان چندان ساده نیز به نظر نمی‌رسد. یعنی نه تنها امروز زنجیره تامین اقتصاد جهانی وابستگی زیادی به چین دارد، این کشور از لحاظ نیروی نظامی هم در وضعیتی قرار دارد که به طور حتم قدرت‌های غربی برای تقابل با آن به هیچ عنوان حاضر به ریسک کردن نیستند. از این رو راه‌اندازی اتحاد‌های مشترک، تقویت چتر امنیتی و نیز محاصره گام به گام چین برای گرفتن امتیازات از این کشور نسبت به رویارویی نظامی یا جنگ گسترده اقتصادی از اولویت بیشتری برخوردار است.
از طرف دیگر برخی کارشناسان معتقدند که هر چند اجلاس کمپ دیوید از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، اما دوام آن به واسطه احتمال تغییر روسای دولت هر سه کشور زیر سوال می‌رود. همچنین ژاپن و به خصوص کره‌جنوبی ملاحظات خاص خود را برای تقابل با چین دارند. به عنوان مثال طبق گزارشی که مجله دیپلمات به تازگی منتشر کرده، هنگامی که در سال ۲۰۱۷ امریکا به صورت رسمی سامانه دفاع هوایی THAAD را در کره‌جنوبی مستقر کرد، پکن یکسری از تحریم‌ها علیه سئول درنظر گرفت که همچنان پیامد‌های آن برای این کشور ادامه دارد؛ به‌طوری‌که لغو تور‌های گروهی به کره‌جنوبی و تعطیل کردن برخی مناسبات فرهنگی مانند کنسرت‌ها، باعث شد تا صنعت گردشگری کره‌جنوبی در طول دو سال نزدیک به ۲۴ میلیارد دلار ضرر کند.
علاوه بر این هر چند که هنوز موضع چین در خصوص این اتحاد سه‌گانه کاملا مشخص نشده، اما سخنگوی وزارت خارجه این کشور چند روز قبل به صورت تلویحی اعلام کرد که هیچ کشوری نباید امنیت خود را به بهای به خطر انداختن امنیت همسایگانش تامین کند. امروز نیز جامعه بین‌المللی قضاوت می‌کند که چه کشوری در حال دامن زدن به درگیری‌ها و تنش‌هاست؟ با این حال و به طور قطع توافقاتی مانند توافق دریایی آکوس میان امریکا، انگلیس و استرالیا و نیز توافق سه‌جانبه‌ای که روز جمعه در کمپ دیوید صورت گرفت، نمی‌تواند از سوی چین به صورت ساده‌انگارانه و بی‌اهمیت تلقی شود. زیرا این قبیل اقدامات فارغ از محاصره چین در منطقه به گفته برخی ناظران مقدمه کلید زدن یک جنگ سرد همه‌جانبه در شرق آسیا است. از این رو طبیعی است که پکن به میزان زیادی خود را در معرض تهدید ببیند؛ زیرا خط شکل گرفته که گویای استراتژی هارتلند- ریملند بزرگ از سوی امریکاست، قادر است در صورت بروز یک درگیری از همه جهات برای ضربه زدن به چین مورد استفاده و بهره‌برداری قرار بگیرد.