تمام آنچه که باید درباره یک بیماری شیرین بدانید

ابتلای بیش از ۱۴۸ هزار نفر به دیابت در آذربایجان شرقی
در این راستا، کارشناس پیشگیری و مراقبت بیماری‌های غیرواگیر دانشگاه علوم پزشکی تبریز اظهار کرد: تعداد ۱۴۳هزار و ۵۹۳ نفر در استان به دیابت نوع دو و ۴۴۲۷نفر به دیابت نوع یک مبتلا هستند.نازلی سلطانی با بیان این‌که ۳۰ هزار و ۶۹۴ نفر در استان از انسولین استفاده می‌کنند، گفت: طبق آخرین بررسی عوامل خطر مراقبت‌های غیر واگیر(استپس) در سال ۱۴۰۰، درصد پوشش درمان دیابت در استان ۷۰ درصد است.

وی ادامه داد: افراد دیابتی در مراکز خدمات جامع سلامت و خانه‌های بهداشت هر سه ماه یکبار توسط پزشک و هر ماه یکبار توسط مراقب سلامت و بهورز مراقبت می‌شوند و تعدادی از بیماران نیز به بخش خصوصی و یا مراکز درمانی مانند تامین اجتماعی یا نیروهای مسلح و... مراجعه می‌کنند.

از هر ۹ نفر یک نفر مبتلا به دیابت است
یک فوق تخصص غدد، رشد و متابولیسم نیز در گفت‌وگو با ایسنا، خاطر نشان کرد: هفته ملی دیابت به دلیل شیوع بالا و عوارض ناشی از آن نامگذاری شده است، به طوری که در دنیا از هر ۹ نفر یک نفر مبتلا به دیابت است.

دکتر سویل غفارزاده ادامه داد: اکنون در کشور ما ۷.۵ میلیون نفر به این بیماری مبتلا هستند و اگر افراد پیش دیابتی را حساب کنیم، به ۹ میلیون نفر خواهد رسید که ممکن است در سال‌های آتی به دیابت مبتلا شوند.
وی با بیان این‌که در کل دنیا ۵۴۰ میلیون نفر به این بیماری گرفتار هستند، گفت: پیش بینی می‌شود در سال‌های آتی این رقم به ۶۴۰ میلیون نفر افزایش یابد.

وی به تعریف دیابت اشاره کرد و ادامه داد: دیابت، اختلال متابولیسم یا سوخت و ساز قند خون است که شایع ترین آن نوع دیابت دو بوده و ۹۰ درصد موارد را به خود اختصاص داده است.غفارزاده با بیان این‌که دیابت نوع یک و دیابت بارداری از دیگر انواع دیابت هستند، گفت: دیابت نوع یک ۱۰درصد موارد را از آن خود کرده است.

وی با بیان این‌که عامل ایجاد این بیماری وجود بتاسلول‌هایی در قسمت لوزالمعده است که انسولین ترشح می‌کنند، یادآور شد: اگر ترشح به طور کامل از بین برود، تیپ یک دیابت است و اگر اختلالاتی در ترشح انسولین باشد که بیشتر همراه مقاومت انسولین و عدم مصرف قند خون در بافت‌ها بوده و این قند در جریان خون باقی مانده و باعث عوارض می‌شود که تیپ دو دیابت نامیده می‌شود.

۵۰ درصد مبتلایان به دیابت از آن بی اطلاع هستند
این فوق تخصص غدد، رشد و متابولیسم افزود: ۵۰ درصد افراد مبتلا به دیابت از بیماری خود بی اطلاع هستند که غربالگری و آگاه رسانی در این شرایط به فرد کمک شایانی می‌کند.وی به فاکتورهای خطر این بیماری اشاره کرد و گفت: سن بالا، وجود سابقه فامیلی از نوع درجه اول، وجود فشارخون بالا، بیماری قلبی عروقی و چربی خون بالا به عنوان فاکتورهای خطر این بیماری شناخته شده‌اند.

وی به دو فاکتور خطر بسیار مهم که همه‌ی جوامع به آن گرفتار شده‌اند اشاره کرد و افزود: سبک زندگی ناسالم و بی تحرکی از مهم ترین ریز فاکتورهای خطر ابتلا به دیابت هستند که با استفاده از غذاهای فرآوری شده، آماده و از طریق کالری‌های اضافی دریافت می‌شود و می‌توان با تغییر سبک زندگی این ریز فاکتورها را کاهش داد و از حرکت به سمت دیابت جلوگیری کرد.غفارزاده ادامه داد: در افراد با قندخون بالای ۲۵۰ علائم پر نوشی، پرادراری، کاهش وزن، تکرر ادرار، تاری دید، افزایش اشتها و بی حالی خود را نشان می‌دهد.

کدام گروه‌های سنی باید غربالگری دیابت انجام دهند؟
وی در خصوص این‌که کدام گروه‌های سنی باید غربالگری دیابت انجام دهند، گفت: افراد بالای ۴۵سال که زندگی سالم داشته و هیچ فاکتور خطری ندارند، هر سه سال یکبار آزمایش قند خون را تکرار کنند. افراد اضافه وزن با توده بدنی بالای ۲۵ و وجود یکی از فاکتورهای خطر در آن‌ها در هر سنی باید نسبت به انجام غربالگری اهتمام ورزند.
وی با بیان این‌که بانوانی که در دوران بارداری دچار دیابت بارداری بوده‌اند باید غربالگری را از سنین پایین جدی بگیرند، گفت: اگر چنانچه در این غربالگری اختلالی وجود داشته باشد باید به صورت سالانه از بابت قند خون بررسی شود.

این پزشک با بیان این‌که غربالگری برخی از افراد، پیش دیابت بودن آن‌ها را نشان می‌دهد که نه جزو گروه‌های سالم بوده و نه دیابتی هستند، تصریح کرد: با تغییر ریز فاکتورهای گفته شده دیابت این افراد قابل رفع است.
وی ادامه داد: رژیم غذایی مناسب، فعالیت بدنی و مراجعه هر شش ماه یکبار به پزشک معالج از جمله توصیه‌های ضروری است که با پایبندی به آن از حرکت به سمت دیابت جلوگیری به عمل خواهد آمد.

سر پا بودن در خانه و سرکار تحرک محسوب می‌شود؟
وی با بیان این‌که بیمار دیابتی باید تحرک و فعالیت کافی داشته باشد، گفت: تعریفی که برای تحرک در افراد دیابت و پیش دیابت در نظر گرفته‌ شده ۱۵۰ دقیقه ورزش در هفته به صورت پیاده روی سریع، دویدن آهسته، دوچرخه سواری یا فعالیتی است که باعث افزایش ضربان قلب باشد و سوخت و ساز بدن را درگیر کند، تحرک محسوب می‌شود.

غفارزاده به محدودیت‌های تغذیه‌ای افراد پیش دیابتی اشاره کرد و افزود: قندهای ساده‌ای که به صورت کالری دریافت می‌شود مانند نوشابه، نوشیدنی شکردار، شیرینی‌جات و ... باید حذف شده و به جای آن از رژیم‌های سبزیجات و میوه‌جات و غلات کامل استفاده شود.

وی ادامه داد: افراد دیابتی باید خودمراقبتی را از طریق پزشک معالج و رسانه‌های جمعی آموزش ببینند و از میوه‌ها، سبزیجات، غلات حاوی سبوس، چربی‌های غیر اشباع و ماهی استفاده کنند چرا که مکمل خاصی برای بیماران دیابتی وجود ندارد.

وی با بیان این‌که غذاهایی مثل برنج و نان در هرم غذایی جزو غذاهای اصلی است و حذف نمی‌شود، گفت: هر بیمار باید هر سه ماه یا شش ماه یکبار به پزشک معالج خود مراجعه کند چرا که عوارض این بیماری همانند خودش خاموش بوده و در دنیا هر پنج ثانیه یک نفر بر اثر این بیماری جان خود را از دست می‌دهد.

این پزشک با بیان این‌که مراقبت از پا در افراد دیابتی یکی از مهم‌ترین مراقبت‌ها محسوب می‌شود، ادامه داد: هرگونه ضایعات در ناخن‌ها، لای انگشتان، تاول‌ها و ضخیم شدگی پوست یک پیش زخم بوده که باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنند.وی تصریح کرد: افراد با پوشیدن کفش مناسب‌ و رعایت بهداشت پا، ۸۰درصد از ایجاد زخم پای دیابتی جلوگیری می‌کنند.

آیا بعد از ایجاد زخم پا دارویی برای بهبود آن وجود دارد؟
وی در خصوص این‌که آیا بعد از ایجاد زخم پا دارویی برای بهبود آن وجود دارد، گفت: هیچ درمان معجزه آسایی برای پایی که کاندید قطعی است وجود ندارد و در حال حاضر شایع ترین علت قطع عضو، تروما و دیابت است.
غفارزاده یادآور شد: معاینه چشم سالانه حتی در افراد بدون علائم هم باید انجام گیرد چرا که شایع‌ترین علت دیالیز و از دست دادن بینایی، دیابت است.

وی با بیان این‌که افراد مبتلا به دیابت تیپ یک چون سلول‌های بتا را از دست داده‌اند وابسته به انسولین هستند، گفت: تیپ دو معمولا با درمان دارویی و تغییر سبک زندگی کنترل می‌شود و ممکن است در سال‌های آتی با گذر زمان نیاز به انسولین داشته باشند.

وی با اشاره به این‌که افراد دیابتی به هیچ عنوان اخبار و اطلاعاتی که هیچ پایه‌ی عملی نداشته و توسط افراد غیر متخصص در شبکه‌های مجازی پخش می‌شود توجه نکنند، ادامه داد: اکنون هیچ فرایند معجزه آسایی برای این بیماری نیست و پیشگیری بهترین راه‌حل است.

این پزشک اظهار کرد: تیپ یک دیابت روزانه حداقل به چهار نوبت انسولین نیاز دارد و تیپ دو بر اساس شرایط و قند بیماری توسط پزشک تشخیص داده می‌شود.وی با بیان این‌که تزریق انسولین از هر ناحیه‌ای در جلسات اول توسط پزشک آموزش داده می‌شود، خاطر نشان کرد: انسولین انواع مختلفی دارد. پمب‌های انسولین که بر بدن متصل می‌شوند بر اساس قندخون بیمار، انسولین تزریق می‌کنند که در کشور ما قابل دسترسی نیست و امیدواریم با دسترسی به این پمب سختی تزریق انسولین به ویژه از افراد تیپ یک کاسته شود.وی افزود: انسولین‌های قدیمی ویال به صورت تزریقی بود اما انسولین قلمی به دلیل وجود سر سوزن نازک تزریق آسانی دارد. انسولین کوتاه اثر و طولانی اثر از دیگر انسولین‌های موجود در بازار هستند.

آیا بعد از تزریق انسولین نیازی به رعایت رژیم غذایی نیست؟
غفارزاده افزود: رعایت رژیم غذایی و فعالیت بدنی جزو پایه‌های اساسی درمان دیابت است. چه این بیمار روی انسولین باشد و چه دارو درمانی باشد با رعایت رژیم غذایی اگر روی انسولین باشد میزان نیاز به دز انسولین کمتر شده و دارو مورد نیاز هم کاهش می‌یابد.

آیا افرادی دیابتی اصلا نمی‌توانند از قند استفاده کنند؟ 
وی اظهار کرد: بهتر است چای با توت خشک یا مقداری کشمش نوشیده شود و به جای شیرینی‌ها از قند طبیعی میوه‌ها استفاده کنند و شکر و قند ساده را از سبد مصرفی خود حذف کنند.وی به دیابت بارداری اشاره کرد و گفت: افراد سالمی که طی بارداری در سه ماهه دوم و سوم با افزایش قند خون مواجه می‌شوند به دیابت بارداری مبتلا شده‌اند که ۸۰درصد مواقع با رژیم غذایی قابل کنترل است.

غفارزاده با بیان این‌که فردی که از قبل دچار دیابت است تا قند خون طبق نظر متخصص نرمال نباشد بارداری خطرناکی داشته و احتمال نقص عضو و درگیری‌های سیستم‌ مختلف جنین بیشتر است، گفت: اگر افراد دیابتی تیپ یک یا دو قصد بارداری دارند توصیه می‌شود چند ماه قبل با پزشک در ارتباط باشند تا قند خون طبق نظر پزشک به مقدار لازم برسد و اجازه‌ی بارداری داده شود.وی ادامه داد: افراد سالمی که در حاملگی دچار دیابت می‌شوند احتمال زایمان جنین درشت و دررفتگی شانه دارند چنانچه با ورزش و رژیم غذایی قابل حل نباشد به انسولین و دارو درمانی نیاز است.