سرنوشت نامعلوم مسکن دولتی در ایران

گروه اقتصادی: «مسکن در وسع» یکی از طرح‌های زیرمجموعه نهضت ملی مسکن است که بر اساس آن دهک‌های درآمدی که توانایی پرداخت منظم آورده را ندارند نیز می‌توانند برای دریافت واحد مسکونی ثبت‌نام کنند. اما شرایط ثبت‌نام برای مسکن در وسع چیست و متقاضیان در حالت کلی باید چه شرایطی داشته باشند؟


به گزارش تجارت‌نیوز، جامعه هدف طرح‌های مسکن دولتی در هر کشور را افراد کم‌برخوردار همان جامعه تشکیل می‌دهد. کسانی که از لحاظ درآمدی نسبت به بقیه اقشار پایین‌تر هستند و خرید خانه نیز به همان نسبت برای آنها پرچالش‌تر است.مردم در این طرح‌ها زمین را به‌صورت رایگان و اجاره 99 ساله دریافت می‌کنند و در عوض برای ساخت واحدها در چند مرحله و به‌عنوان آورده، مبلغی را که دولت تعیین می‌کند واریز می‌کنند
آخرین طرحی که در قالب مسکن دولتی برای اقشار پایین درآمدی در ایران به اجرا درآمد، طرح نهضت ملی مسکن است که از ابتدای دولت ابراهیم رئیسی صحبت از اجرای آن شد و اکنون پس از گذشت بیش از دو سال، برخی واحدهای آن تازه به مرحله کلنگ‌زنی رسیده است.

طرح مسکن در وسع چیست؟
در این بین، برخی دهک‌های درآمدی حتی توانایی پرداخت آورده همین طرح‌های حمایت را هم ندارند؛ کسانی که درآمد ماهیانه آنها مطابق با حقوق وزارت کار یا حتی پایین‌تر از آن است و درصد بالایی از همان را هم صرف اجاره‌خانه‌ای می‌کنند که در چند سال اخیر به‌ویژه در کلانشهرها سر به فلک کشیده است.

برای پوشش این نیاز در قالب مسکن در وسع که زیرمجموعه نهضت ملی مسکن محسوب می‌شود، تفاهم‌نامه‌ای بین ستاد توانمندسازی محلات کم‌برخوردار و بنیاد مسکن  امضا شده که مطابق با آن باید ۳۰۰ هزار واحد مسکونی برای اقشار فاقد مسکن و بدمسکن ساخته شود. طرح مسکن در وسع نیز البته رایگان نیست، اما متقاضیان می‌توانند با هر مقدار توانمندی که دارند در آن شرکت کنند.

مهم‌ترین تفاوت مسکن در حد وُسع با نهضت ملی مسکن این است که میزان آورده و زمان واریز را، خود متقاضی تعیین خواهد کرد. علی آقامحمدی،  عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در مورد آخرین آمارهای مربوط به طرح مسکن در وسع به تحلیل بازار گفته است: در این طرح تاکنون ۶۶ هزار نفر ثبت‌نام کرده‌اند و در وزارت راه و شهرسازی از لحاظ بند «ج» کنترل شده است.

او همچنین در این مورد توضیح داده است: تاکنون ۴۴ هزار متقاضی مورد تایید قرار گرفته است که واجد شرایط هستند. تعاون‌بندی آنها صورت گرفته و الان در مرحله ساخت و به دست آوردن زمین است. به همین دلیل در تازه‌ترین اقدام، ستاد توانمندسازی محلات کم‌برخوردار با بنیاد مسکن تفاهم‌نامه‌ای را امضا خواهد کرد که اولین تعاونی‌ها حداقل در سه نقطه کار ساخت را با بنیاد مسکن استارت بزنند. به تدریج این طرح را گسترش داده تا بتوانیم مابقی ثبت‌نام‌ها را هم تا سقف ۳۰۰ هزار واحد مسکونی انجام دهیم.آقامحمدی همچنین اعلام کرده است، تهران و سیستان و بلوچستان در صدر فهرست محلات کم‌برخوردار قرار دارند و محلاتی نظیر فرحزاد و امام‌زاده قاسم مشمول این طرح خواهند شد.

شرایط ثبت‌نام طرح مسکن در وسع
مهم‌ترین اصل برای متقاضیان ثبت‌نام در طرح مسکن در وسع این است که فرد، مالک هیچ ملکی نبوده یا بدمسکن باشد.  یکی دیگر از شرایط ثبت‌نام در طرح مذکور هم این است که شخص مستاجر به‌ مدت سه سال در محله مورد نظر که در لیست محلات کم‌برخوردار قرار دارد، ساکن باشد.

سرنوشت مسکن دولتی در ایران
فارغ از تمام طرح‌هایی که در حوزه مسکن ایران وجود دارد باید اشاره داشت که مسکن دولتی تا کنون سرنوشت پرباری در کشور نداشته است. از همان ابتدای سال‌های 58 که دولت تصمیم گرفت به بخش مسکن ورود پیدا کند و طرح‌هایی در قالب واگذاری زمین و واحد مسکونی کرد، گره‌های تازه‌تری به بازار مسکن ایران اضافه شده است. طرح‌ها یکی پس از دیگری یا به‌طور کامل به اجرا درنیامدند یا به دلایل مختلف به هدف تعیین‌شده نرسیدند.

حالا باید دید که آیا نهضت ملی مسکن و زیرمجموعه‌های متنوع آن نیز به سرنوشت دیگر پروژه‌های مسکن دولتی در ایران می‌پیوندد یا در نهایت مسیر متفاوتی را در پیش خواهد گرفت و هدف خانه‌دار کردن مردم را محقق خواهد کرد؟ اگرچه از دو سال قبل تا کنون، دولت از موضع خود در مورد وعده ساخت چهار میلیون واحد در چهار سال عقب‌نشینی کرده و آن‌گونه که از داده‌های رسمی پیداست، ساخت نهضت ملی مسکن هر روز با موانع جدیدی دست و پنجه نرم می‌کند.