گروه بینالملل: فعالان حقوق زنان در افغانستان میگویند یکی از دستاوردهای اعتراضات و کارزارهای آنها «بهرسمیت شناخته نشدن» حکومت طالبان است.
به نوشته بی بی سی، با این حال فرامین محدودکننده طالبان درباره حق کار، تحصیل، ورزش و تردد زنان علیرغم اعتراضات داخلی زنان و محکومیتهای بینالمللی همچنان پابرجاست. سازمان ملل شعار امسال ۸ مارچ/مارس، روز جهانی همبستگی زن را «سرمایهگذاری در مورد زنان و تسریع پیشرفت آنها» عنوان کرده است. به مناسبت این روز ریچارد بنت، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر در افغانستان، از حکومت طالبان خواسته است تا زنان مدافع حقوق بشر زندانی را آزاد کند. او در بیانیهای که به این مناسبت منتشر کرده، گفته است: «در روز جهانی زن، من در کنار زنان و دختران افغانستان میایستم که در حدی بیسابقه با تبعیض بنیادی و سیستماتیک روبرو هستند. من شجاعت، خلاقیت و رهبری آنها را در مطالبه حقوق اساسی خودشان میستایم.»
زهرا حقپرست، مسئول یکی از جنبشهای زنان در گفتگو با بیبیسی گفت که طالبان از «زنان میترسد که با دست خالی مبارزه میکنند». او تاکید کرد که «بهرسمیتشناخته نشدن» حکومت طالبان یکی از «دستاوردهای» مبارزات زنان این کشور است.
جامعه جهانی یکی از پیششرطهای «حرکت به سمت عادیسازی روابط» با حکومت طالبان از جمله بهرسمیت شناختن آن را رعایت حقوق زنان و ایجاد حکومت فراگیر قرار داده است. از زمان بازگشت طالبان به قدرت در آگوست/اوت ۲۰۲۱، زنان و دختران از حقوق ابتدایی شان از جمله رفتن به مکتب/مدرسه از کلاس ششم به بالاتر و دانشگاه، کار در نهادهای غیردولتی و ورورد در پارکها و ورزشگاهها ممنوع شدهاند.
امروز همچنین گروهی از فعالان مهاجرت و زنان اهل افغانستان با راهاندازی یک تجمع اعتراضی در برابر پارلمان بریتانیا دفتر نخستوزیری این کشور خواستار توجه به وضعیت زنان در افغانستان شدند و علیه سیاستهای طالبان شعارهایی سر دادند. در پلاکاردها شعارهای «نان، کار، آزادی»، «نه به طالبان»، «ما سکوت نخواهیم ماند»همراه با «زن ،زندگی، آزادی» که شعار اعتراضات اخیر ایران است دیده میشدند.
اعتراض و امید به آینده
اما گروهی از زنان میگویند کارزارها و مبارزات شان آنها نسبت به آینده امیدوار کرده است. رقیه ساعی یک زن معترض به بیبیسی گفت: «من همچنان از زنان معترض میخواهم که همین راه را ادامه بدهیم. همچنان دادخواهی کنیم و علیه گروه تروریستی و افراطی بایستیم. قطعاً ما با مبارزات دوامدار یک دستاورد خوب میتوانیم داشته باشیم.» فشارهای بینالمللی در زمینه تامین حقوق زنان در افغانستان هرچند زیاد بوده است اما حکومت طالبان هیچ فرمانی در این زمینه را تاکنون لغو نکرده است. متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، روز چهارشنبه در نشست مطبوعاتی هفتگی خود در پاسخ به سوالی گفت که از «آغاز غمانگیر» سال نو تحصیلی در افغانستان بدون حضور دختران در جریان هستند و افزود: «پیشرفت در حقوق بشر و موضوع زنان برای تلاشهای ما در افغانستان حیاتی است و در هر فرصتی از طالبان خواسته شده که اجازه بازگشت دختران به مدارس را بدهند و فرامین تبعیضآمیز علیه زنان و دحتران را لغو کنند.» امسال، سومین سال تحصیلی بدون حضور دختران در مکاتب/مدارس متوسطه، بالاتر از کلاس ششم خواهد بود.
امروز (۸ مارچ/مارس) گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل ضمن درخواست آزادی زنان معترض از زندان طالبان بار دیگر تاکید کرد که حکومت طالبان باید به حقوق بشر و زنان و دختران افغانستان از جمله آموزش، کار و سفر و بیان حقوقشان احترام بگذارد و خواستار مشارکت معنادار و برابر زنان و دختران در زندگی اجتماعی شده است. به مناسبت هشتم مارچ/مارس، فعالان حقوق زنان افغانستان نیز بیانیههایی صادر کردهاند و اعتراضهایی علیه طالبان بهراه انداختهاند. در یکی از این بیانیهها آمده است: «اکنون نه در سیاست و نه در اجتماع جایی برای زنان است و حقوق زنان به عنوان اولین چیزی است که همیشه مورد تعرض و تجاوز واقع شده است و فقط برای چانهزنیها و معاملات سیاسی روی میز مذاکرات قرار میگیرد...اما زنان امروز در افغانستان خوشبختانه به این آگاهی سیاسی و مدنی رسیده تا در مقابل ظلم و حق تلفی ها سکوت نکنند.»
طالبان در بیش از دو و نیم سال حکومت خود بیش از ۵۰ فرمان برای محدودیت دختران و زنان از تحصیل، کار و حضور در فضای عمومی صادر کرده و تقریباً تمام زنان را خانهنشین و وابسته به مرد خانواده کرده است. گزارشگران سازمان ملل میگویند فرمانهای طالبان مصداق «آپارتاید جنیستی» است که میتواند «جنایت علیه بشریت» قلمداد شود.
جنبشهای زنان نیز خواستار به رسمیت شناخته شدن «آپارتاید جنسیتی» در افغانستان از سوی سازمان ملل و کشورها شدهاند.
طالبان از زمان بازگشت به قدرت اعتراضات زنان در جادههای کابل و برخی شهرهای عمده را سرکوب کرده و شماری از چهرههای برجسته آنها را بازداشت کردهاند. رزا اوتونبایوا، نماینده دبیر کل سازمان ملل در افغانستان نیز اخیرا گفته است که بخشی از حاکمیت طالبان طرفدار حل مسایل و گسترش روابط با جامعه جهانی هستند اما «تصمیم نهایی از جایی دیگری در پشت صحنه میآید». در نشست اخیر شورای امنیت سازمان ملل، نمایندگان کشورهای مختلف دنیا موضع خود در مورد تامین حقوق زنان و دختران مبنی بر حق تحصیل و کار را بار دیگر تکرار کردند.