۱۰ ایرانی در بین پژوهشگران پر استناد دنیا

دکتر جعفر مهراد با اعلام این خبر گفت: پایگاه تامسون رویترز به نظر می‌رسد که توجه جهانی را از رتبه بندی‌های دانشگاهی در سطح موسسات به رتبه بندی پژوهشگران معطوف کرده است. وی افزود: این پژوهشگران، داغ‌ترین مقالات علمی را منتشر کرده‌اند که جزو یک درصد پراستنادترین پژوهشگران جهان در رشته‌های موضوعی و تخصصی خود به حساب می‌آیند.

پژوهشگران پراستناد
رئیس مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری خاطرنشان کرد: فهرست جدید حاوی اسامی 3 هزار و 215 دانشمند پراستناد است که 10 دانشمند ایرانی در این جمع حضوری برجسته دارند. پژوهشگران پراستناد در 21 رشته موضوعی شامل علوم و علوم اجتماعی فعالیتهای تحقیقاتی دارند. این پژوهشگران در بازه زمانی بین 2002 و 2012 مورد مطالعه و محاسبه قرار گرفته‌اند. مهراد خاطرنشان کرد: اطلاعات پژوهشگران پراستناد از زیر سیستم ESI وابسته به تامسون رویترز که افراد، موسسات، مقالات، انتشارات و کشورهای موثر را در رشته‌های موضوعی 21 گانه رتبه بندی می‌کند، استخراج شده است. دانشگاه‌های ایالات متحده با یک هزار و 762 پژوهشگر پراستناد در رأس این فهرست قرار دارد. آمریکا 55 درصد از پژوهشگران پراستناد جهان را در اختیار دارد.

وی همچنین گفت: انگلستان، چین، آلمان، ژاپن، فرانسه، کانادا، هلند، استرالیا، سوئیس، کره جنوبی و هندوستان به ترتیب دارای 309، 170، 167، 101، 93، 91، 81، 78، 68، 27 و 12 دانشمند پراستناد است. این استاد علم اطلاعات و دانش شناسی کشور افزود: پنج کشور اروپای شمالی شامل دانمارک، سوئد، فنلاند، نروژ و ایسلند بر روی هم 104 پژوهشگر پراستناد را در اختیار دارند. در آفریقا تنها 5 دانشمند پراستناد وجود دارد که تمام آنها در آفریقای جنوبی مشغول به فعالیت هستند. رئیس مرکز منطقه‌ای در ادامه ابراز کرد: روسیه نیز دارای 5 دانشمند پراستناد است که این دانشمندان یا در دانشگاه‌های روسیه یا در آکادمی علوم این کشور به تحقیق مشغول هستند.

رده بندی شهرهای مهم جهان
مهراد درباره رده بندی شهرهای مهم جهان در رده بندی دانشمندان پراستناد بیان کرد: اگر بخواهیم دانشمندان پراستناد را بر حسب شهرها گروه بندی کنیم، لندن 61 پژوهشگر پراستناد را در خود جای داده است. سپس پاریس با 27، زوریخ 26، شیکاگو 25، هنگ کنگ 23، کپنهاگ 18، سنگاپور 17، سئول 4، برلین 3 ، آمستردام و مونیخ هر کدام با یک پژوهشگر پراستناد نسبت به سایر شهرهای جهان برجسته‌اند. در آمریکا ایالت‌های کالیفرنیا و تگزاس به ترتیب دارای 225 و 61 پژوهشگر پراستناد است.

سرپرست ISC همچنین گفت: فهرست تامسون رویترز پژوهشگران پراستناد را بر حسب رشته‌های موضوعی نیز رده بندی کرده است که اطلاعات جالب توجهی در دسترس قرار می‌دهد. برای مثال، از بین 170 پژوهشگر، چین دارای 36 پژوهشگر پراستناد در مهندسی و علم مواد، 28 پژوهشگر پراستناد در شیمی، 18 پژوهشگر پراستناد در ریاضیات و 16 پژوهشگر پراستناد در فیزیک و علوم زمین است. تقریبا 85 درصد دانشمندان چینی به 6 رشته یاد شده در بالا تعلق دارد. چین فاقد پژوهشگر پراستناد در رشته‌های هوافضا، اقتصاد و تجارت، روانپزشکی و روانشناسی و علوم اجتماعی است. این کشور تنها دارای یک دانشمند پراستناد در هر یک از رشته‌های پزشکی بالینی، ایمونولوژی، بیولوژی و بیوشیمی، علوم اعصاب و علوم رفتاری و کشاورزی است. وی خاطرنشان کرد: در کشورهای اروپای شمالی جالب توجه است بدانیم که ایسلند با جمعیتی برابر با 350 هزار نفر دارای 11 پژوهشگر پراستناد است. نروژ با 1/5 میلیون جمعیت تنها 8 دانشمند پراستناد دارد.

رده بندی دانشگاه های مهم جهان
مهراد با اشاره به عملکرد مؤسسات آموزش عالی دنیا بیان کرد: دانشگاه هاروارد دارای 160 دانشمند پراستناد است. از این تعداد 33 پژوهشگر در پزشکی بالینی، 27 پژوهشگر در بیولوژی مولکولی و ژنتیک، 13 پژوهشگر در علوم اعصاب و رفتاری و 12 پژوهشگر در علم اقتصاد و تجارت مشغول به پژوهش است. دانشگاه هاروارد تنها دارای سه پژوهشگر پراستناد در هر یک از رشته‌های علوم و مهندسی کامپیوتر، ایمونولوژی، میکروبیولوژی و علم مواد و دو پژوهشگر پراستناد در علوم زمین و داروسازی است. دانشگاه کمبریج در انگلستان از بین 29 پژوهشگر پراستناد دارای 8 دانشمند در بیولوژی مولکولی و ژنتیک و 4 دانشمند پراستناد در بیولوژی و بیوشیمی و علوم اعصاب و رفتاری است.

رئیس مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری به رده بندی دانشمندان ایرانی نیز اشاره و بیان کرد: جمهوری اسلامی ایران در بین سه هزار و 215 دانشمند برجسته دارای 10 پژوهشگر پراستناد جهان است. به تعبیر رهبری معظم انقلاب حرکت علمی کشور حرکتی پرشتاب و مضاعف است که در بین کشورهای اسلامی و منطقه جایگاه مهمی را به خود اختصاص داده است. وقتی ایران را با کشورهای اسلامی مقایسه می‌کنیم به تداوم جدی، پرشتاب و همه جانبه نهضت علمی پی می‌بریم.

دانشمندان ایرانی
وی افزود: دانشگاه تهران با چهار دانشمند پراستناد بیش از سایر دانشگاه‌های کشور دارای دانشمند پراستناد است. فرنوش فریدبُد در رشته مهندسی به طور مشترک با دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر پرویز نوروزی در رشته مهندسی و سیاوش ریاحی در رشته مهندسی و محمدرضا گنجعلی در رشته مهندسی از آن جمله است. مهدی دهقان در رشته مهندسی و ریاضیات دانشمند برجسته دانشگاه صنعتی امیرکبیر است. در کل دانشگاه آزاد اسلامی یک دانشمند پراستناد وجود دارد. حسن علی زمانی در رشته مهندسی وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی ایران است. سعید عباس بندی و مجید عشقی گرجی در رشته ریاضیات به ترتیب پژوهشگران برجسته دانشگاه بین الملل امام خمینی و دانشگاه سمنان است. مهر اورنگ قائدی و دکتر داوود دمیری گنجی نیز از دانشمندان پراستناد رشته مهندسی هستند که به ترتیب به دانشگاه یاسوج و دانشگاه فنی نوشیروانی بابل تعلق دارند.

مهراد در این باره توضیح داد: در ترکیه نیز 10 دانشمند پراستناد وجود دارد که از نظر تعداد برابر با تعداد دانشمندان پراستناد جمهوری اسلامی ایران است. از این تعداد، 6 پژوهشگر در رشته مهندسی، یک پژوهشگر در رشته ژنتیک و بیولوژی مولکولی، یک پژوهشگر پراستناد در رشته فیزیک، دو پژوهشگر پراستناد در رشته علوم اجتماعی وجود دارد. تعداد دانشمندان پراستناد مالزی نیز تنها سه نفر است. این افراد در رشته‌های مهندسی، ریاضی و علوم اجتماعی پژوهش می‌کنند.

تفاوت با کشورهای منطقه
سرپرست ISC درباره تنها تفاوتی که جمهوری اسلامی ایران با دو کشور اسلامی یاد شده یعنی ترکیه و مالزی دارد، افزود: این دو کشور در رشته علوم اجتماعی دارای دانشمندان پراستناد هستند و این نکته‌ای است که دانشگاه‌های کشور باید بدان توجه کنند. از عربستان سعودی نیز 207 پژوهشگر پراستناد معرفی شده است. البته از مجموع 207 پژوهشگر پراستناد تنها 17 نفر عربستانی هستند و بقیه ملیت غیر عربستانی دارند. عربستان با این روش، بین‌المللی سازی دانشگاه‌های خود را آغاز کرده است و اتفاقا بر همین اساس در سال‌های اخیر توانسته است در رتبه‌های بین المللی نیز موفقیت‌های خوبی را بدست آورد.

وی همچنین ابراز کرد: اردن به عنوان یک کشور اسلامی و منطقه‌ای تنها چهار دانشمند پراستناد دارد که سه نفر با دانشگاه‌های برکلی و انستیتو پلی تکنیک ویرجینیا در آمریکا مقالات پراستناد خود را به رشته تحریر در آورده اند. نفر چهارم نیز به عنوان دانشمند پراستناد با دانشگاه ملک عبدالعزیز در عربستان سعودی همکاری دارد. استاد علم اطلاعات و دانش شناسی بیان کرد: هندوستان 12 دانشمند پراستناد دارد. هندوستان مانند جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک کشور نوظهور علمی شناخته شده است با این حال، تفاوت این کشور با جمهوری اسلامی ایران در بررسی تعداد دانشمندان پراستناد در آن است که از مجموع 12 دانشمند پراستناد هندی دو نفر در آمریکا اقامت دارند، نفر دیگر به طور مشترک با یکی از دانشگاه‌های آمریکایی همکاری داشته، نفر چهارم نیز مقاله خود را بطور مشترک با یکی از دانشگاه‌های مکزیک تالیف کرده و نفر پنجم هم مقاله خود را به طور مشترک با عربستان سعودی تالیف کرده است.

مهراد با بیان اینکه 10 دانشمند پراستناد ایران مقالات خود را با همکاری خود و سایر دانشمندان ایرانی و توسط دانشگاه‌های کشور تالیف و منتشر کرده‌اند، افزود: استناد نماد کیفیت است و بدین ترتیب اکنون به راحتی می توانیم از انتشارات علمی کشور به عنوان آثار علمی ماندگار و با کیفیت نام ببریم.

وی در رابطه با فرمایشات مقام معظم رهبری در دیدار با استادان دانشگاه‌ها گفت: در شرایطی که رهبری معظم انقلاب بر تداوم جدی، پرشتاب و همه جانبه نهضت علمی تاکید دارند، شایسته است افتخاری را که دانشمندان ایرانی آفریده‌اند، ارج نهاده و آرزو کنیم مسیری که اکنون گشوده شده است این مسیر را با فعالیت‌های علمی اثربخش تر همچنان هموار و تاثیرگذار نگه داریم.