دورترین​کهکشان​، 30میلیاردسال​نوری​فاصله!

نور کهکشان z8_GND_5296 پس از حدود 13.1 میلیارد سال به تلسکوپ فضایی هابل و رصدخانه کک در هاوایی رسیده که هر دو آنرا در نور مادون قرمز شناسایی کرده بودند.جالب اینجاست که از میان 43 کهکشان دور کاندید، این کهکشان تنها نمونه‌ای است که از شواهد شیمیایی کلیدی مورد نیاز برای تائید مسافت آن برخوردار است.پرفسور بهرام مبشر از دانشگاه کالیفرنیا در ریورساید و همکارانش بر این باورند که در برخی نقاط، تابش فرابنفش پرانرژی از ستارگان منفجر شده باعث تجزیه هیدروژن میان‌کهکشانی به الکترون و پروتون شده است. هیدروژن پس از یونیزه شدن به رسانای برق تبدیل شده و دیگر نور را پخش نمی‌کند. این امر احتمالا در زمان وجود z8_GND_5296 رخ داده است.

این کهکشان که حدود یک میلیارد برابر، بزرگتر از خورشید است، از دو ویژگی غیرعادی برخوردار بوده که می‌تواند یکی از عوامل مرئی بودن آن در مقایسه با کهکشانهای دیگر باشد.اول اینکه این کهکشان با سرعتی بالا ستاره تولید کرده و با نرخ تولد حدود 330 ستاره در هر سال، تقریبا 100 برابر ستاره بیشتر از کهکشان راه شیری بوجود می‌آورد که سالانه دو تا سه ستاره تولید می‌کند؛ از این رو از دیگر کهکشانهای کاندید درخشانتر است.دوم اینکه این کهکشان حاوی درصد بالایی از عناصر سنگینتر از هیدروژن و هلیوم است.

این عناصر توسط همجوشی هسته‌ای درون ستارگان بوجود آمد از این رو یا کهکشان حاوی بقایای منفجره تعداد زیادی از ستارگان غول‌پیکر بوده یا به منطقه‌ای در فضا تبدیل شده که پیش از آن بقایای یک نسل قبلی از ستارگان در آن وجود داشته است.پرفسور مبشر اظهار کرد: آنچه این کهکشان را نسبت به کهکشانهای دیگر منحصربفرد ساخته، تاییدیه طیف‌سنجی فاصله آن است.طبق سنجشهای دستگاه طیف‌سنج نصب شده بر روی تلسکوپ کک، تغییر قرمز این سیاره 7.51 است، به این معنی که کهکشان تنها 700 میلیون سال پس از انفجار بزرگ بوجود آمده است.

مبشر افزود: با رصد کهکشانی با این فاصله می‌توان ساختارهای اولیه کهکشانی را بررسی کرد. مقایسه ویژگیهای کهکشانها در مسافتهای مختلف می‌تواند به ما در بررسی تکامل آنها در طول عمر جهان کمک کند.این دانشمند ایرانی که در حال حاضر نماینده سازمان فضایی اروپا (اسا) در ناسا و مسئول تصویر بردار فروسرخ NICMOS تلسکوپ فضایی هابل است، همچنین تائید کرد که کشف کهکشاهای دورافتاده‌تر با ساخت تلسکوپ قوی 30 متری در هاوایی و تلسکوپ عظیم ماژلانی در شیلی در کنار تلسکوپ فضایی 6.5 ماری جیمز وب قریب‌الوقوع است.وی اظهار کرد: تا آخر این دهه باید انتظار کشف کهکشانهای بسیار بیشتر در فواصل دورتر را داشته باشیم که به ما اجازه خواهد داد تا فرآیند شکل‌گیری کهکشانها را شاهد باشیم.این پژوهش در مجله نیچر منتشر شده است.