گروه بین الملل: اوکراین اولین سری از جتهای جنگنده اف-۱۶ را که از کشورهای غربی گرفته، وارد خدمت کرده تا در جنگ با روسیه از آن استفاده کند. انتظار میرود این کشور تا پایان سال ۲۰۲۵ در مجموع ۶۵ فروند از این جنگندهها را دریافت کند.
رهبران اوکراین بیش از دو سال از کشورهای غربی درخواست میکردند تا این هواپیماهای جنگی ساخت آمریکا را در اختیارشان قرار دهند.
اما اکنون این نگرانی وجود دارد که تعداد کم اف-۱۶هایی که به اوکراین ارسال میشود، تاثیر عمدهای در جنگ این کشور علیه روسیه نداشته باشد.
ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، اولین بار کمی بعد از حمله روسیه در فوریه ۲۰۲۲، از کشورهای غربی درخواست کرد که هواپیماهای اف-۱۶ را، که یک جنگنده مافوق صوت است، به اوکراین تحویل دهند. او این جنگندهها را برای جلوگیری از ورود جتهای جنگی روسیه به حریم هوایی اوکراین و ایجاد برتری هوایی برای نیروهای خود میخواست.چهار کشور اروپایی - بلژیک، دانمارک، هلند و نروژ - پیشنهاد دادند تعدادی از اف-۱۶هایی را که از آمریکا خریداری کرده بودند به اوکراین اهدا کنند.اما جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا، نگران بود که تحویل چنین هواپیماهای پیشرفته و قدرتمندی به اوکراین، باعث تحریک بیشتر روسیه شود، و تا ماه اوت ۲۰۲۳ طول کشید تا آمریکا به کشورهای اروپایی اجازه دهد این هواپیماها را به اوکراین صادر کنند.
این چهار کشور اکنون در حال ارسال جنگندههای اف-۱۶ به کییف هستند، و قرار است جنگندههای پیشرفتهتر اف-۳۵ را در ناوگان هوایی خود جایگزین آنها کنند.
اولین سری از هواپیماهای اف-۱۶، که بر اساس گزارشها تعداد آنها به ۱۰ فروند میرسد، اواخر ماه ژوئیه ۲۰۲۴ به اوکراین تحویل داده شد.
کشورهای غربی تعهد کردهاند که در مجموع حدود ۶۵ فروند اف-۱۶ به اوکراین تحویل دهند. انتظار میرود تعدادی از این هواپیماها قبل از پایان سال جاری ارسال شود و مابقی آنها تا پایان سال ۲۰۲۵.جاستین برانک، از اندیشکده نظامی «موسسه خدمات متحد سلطنتی» در لندن، میگوید دلیل طولانی شدن زمان تحویل هواپیماها به اوکراین، کمبود اف-۱۶ نبوده، بلکه کمبود خلبانهای آموزشدیده است.او میگوید: «دوره آموزشی یک خلبان برای پرواز با اف-۱۶ چهار تا پنج ماه طول میکشد و سالها طول میکشد تا تمام تکنیکهای لازم برای پرواز در جنگ را یاد بگیرد. اوکراین انتظار داشت کشورهای غربی صدها خلبان این کشور را بهطورهمزمان آموزش دهند، اما واقعیت این است که این کشورها چنین ظرفیتی ندارند».
جنگنده اف-۱۶ که سال ۱۹۷۸ وارد خدمت شد، برای شلیک موشک و رهگیری هواپیماهای دشمن طراحی شده است. این هواپیما همچنین میتواند با حمله به خطوط دشمن، پشتیبانی نزدیک برای نیروهای زمینی فراهم کند.با وجود این، فیلیپس اوبراین، استاد مطالعات استراتژیک در دانشگاه سنت اندروز اسکاتلند، میگوید: «اوکراین از اف-۱۶ها بیشتر برای دفاع استفاده خواهد کرد».
جنگندههای اف-۱۶ مجهز به موشکهای هوا به هوا هستند که به گفته اوبراین میتواند امکان دفاع در برابر حملات هوایی روسیه به نیروهای اوکراینی و اهداف غیرنظامی را فراهم کند. این هواپیماها در کنار سیستمهای پدافند هوایی موجود در اوکراین، مانند موشکهای زمین به هوا، عمل خواهند کرد.جاستین برانک میگوید: «موشکهایی که آمریکا برای اف-۱۶های اوکراین تامین میکند موشکهای نسبتا مدرنی هستند. درست است که از نوع پیشرفتهترین موشکها نیستند، اما قاعدتا میتوانند موشکهای کروز و پهپادهای روسی را سرنگون کنند».
اوبراین میگوید: «شهروندان اوکراین از دریافت اف-۱۶ها استقبال خواهند کرد، اگر این جنگندهها بتوانند از آسیب به نیروگاهها و سایر تاسیسات گرمایشی در برابر حملات موشکهای روسی جلوگیری کنند تا خانههای آنها در زمستان پیش رو گرم بماند».
به گفته برانک اف-۱۶ها همچنین مجهز به موشکهای هوا به زمین هستند که میتواند از فواصل دور مراکز فرماندهی ارتش روسیه و انبارهای تدارکات آن را هدف قرار دهد.
با این حال او میگوید: «احتمالا اف-۱۶ها برای پشتیبانی نزدیک از نیروهای اوکراینی در میدان نبرد استفاده نخواهند شد. پدافند هوایی روسیه بسیار قوی است و این هواپیماها نمیتوانند به خط مقدم نزدیک شوند».فیلیپس اوبراین میگوید تجهیزات اف-۱۶ها ممکن است در سرنگونی بمبهای سُرشی (گلاید)، که روسیه استفاده از آنها برای حمله به نیروها و شهرهای اوکراین را افزایش داده، دچار مشکل شوند.
اندیشکده آمریکایی «مرکز مطالعات استراتژیک و بینالمللی» گزارشی منتشر کرده است که میگوید اوکراین برای ایجاد تفاوت جنگی قابل توجه، به بیش از ۶۵ فروندی که قرار است دریافت کند، نیاز دارد.این مرکز میگوید اف-۱۶ها نه تنها باید برای دفاع در برابر حملات هوایی روسیه استفاده شوند، بلکه باید برای حمله به پدافند هوایی روسیه در اوکراین و منهدم کردن هوانوردهای روسی مانند بالگردها در میدانهای نبرد نیز به کار گرفته شوند.
گزارش این اندیشکده میگوید: «اوکراین برای دستیابی به حمایت هوایی مورد نیاز در جنگ زمینی، به حدود ۱۲ اسکادران جنگنده نیاز دارد. این هدف مستلزم ۲۱۶ فروند اف-۱۶ است چون هر اسکادران متشکل از ۱۸ هواپیما است».با این حال، برانک میگوید: «نیروهای هوایی کشورهای غربی تنها زمانی میتوانند اف-۱۶ها را به اوکراین تحویل دهند که آنها را جایگزین کرده و از خدمت خارج کرده باشند».
او میگوید: «این تازه آغاز کار است. ساخت ناوگان اف-۱۶ اوکراین یک پروژه بلند مدت خواهد بود».