چشم‌انداز توافق صلح آذربایجان و ارمنستان

گروه بین الملل: یک سال پس از حمله برق آسای جمهوری آذربایجان علیه جدایی طلبان ارمنی در قره‌باغ؛ باکو و ایروان در مسیر پیشرفت دیپلماتیک قابل توجهی قرار گرفته‌اند اما توافق صلح در این میان همچنان دور از دسترس به نظر می‌رسد.
ارتش جمهوری آذربایجان سال گذشته در حالی که رهبران جهان در مجمع عمومی سازمان ملل متحد گرد‌هم آمده بودند، در حمله‌ای گسترده و سریع منطقه کوهستانی و ارمنی نشین قره‌باغ را که سه دهه پیش از آذربایجان جدا شده بود، بازپس گرفت.
کل جمعیت تقریباً ۱۲۰ هزار نفری این منطقه پس از حمله برق‌‌آسای جمهوری آذربایجان به ارمنستان گریختند.
ارمنستان که به دلیل کم‌رنگ شدن حمایت‌ها از سوی حامی سنتی خود، روسیه، تضعیف و دلسرد شده بود، چند ماه بعد برای عادی‌سازی روابط وارد مذاکره با آذربایجان شد.
در حالی که برخی از اعضای دیاسپورای ارمنی خواستار مجازات آذربایجان به دلیل آنچه «پاکسازی قومی» خوانده شده، هستند، دولت‌های غربی بر دستیابی به یک توافق صلح متمرکز شده‌اند تا از وقوع جنگی دیگر میان دو کشور جلوگیری کنند.
دیپلمات‌های ارشد ارمنستان و آذربایجان بار دیگر در مجمع عمومی سازمان ملل متحد حضور یافته‌اند، اما این بار به جای اتهام‌زنی‌های متقابل، در پی گفتگو با شرکای غربی به منظور یافتن راه حلی برای اختلافات دیرینه هستند.
ایالات متحده و فرانسه تاکنون در خط مقدم تلاش‌های دیپلماتیک برای نزدیک‌تر کردن دو کشور به یکدیگر قرار داشته‌اند.
از همین رو انتظار می رود که آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا در حاشیه برپایی نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد به طور مشترک با همتایان ارمنی و آذربایجانی خود دیدار و گفتگو کند.
شواهد نشان می‌دهد که جمهوری آذربایجان و ارمنستان، هر دو به رغم موانع موجود کنونی بر تعهد خود نسبت به صلح اصرار دارند.
هاسمیک تولماجیان، سفیر ارمنستان در پاریس می‌گوید که کشورش بارها عزم صادقانه خود را برای دستیابی به صلحی عادلانه و پایدار در منطقه از طریق برقراری روابط با جمهوری آذربایجان بر اساس احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی نشان داده است.
ارمنستان و آذربایجان اوایل سال جاری بر سر ترسیم بخشی از خطوط مرزی میان خود به طول ۱۲ کیلومتر به توافق دست یافتند اما در خصوص نحوه نهایی کردن این توافق همچنان اختلاف نظر دارند.
ارمنستان خواستار امضای توافق‌نامه‌ای در این خصوص با جمهوری آذربایجان است اما باکو زیر بار نمی‌رود.
به گفته یک تحلیلگر آذربایجانی، باکو یک اصل دیپلماتیک شناخته‌شده را دستاویز قرار داده که بر اساس آن، «تا زمانی که همه چیز توافق نشده باشد، هیچ چیز توافق نشده است.»
سفیر جمهوری آذربایجان در پاریس به فرانس‌پرس گفت که دو کشور بر سر نزدیک به ۸۰ درصد از موارد مطرح در پیش‌نویس پیمان صلح به توافق رسیده‌اند اما هنوز مسائلی حل نشده در این میان باقی مانده است.آذربایجان می‌خواهد ارمنستان به این کشور اجازه دهد تا از طریق دالانی به ناحیه نخجوان، منطقه محصور در ارمنستان، دسترسی زمینی داشته باشد تا بتواند از این طریق با ترکیه، متحد اصلی باکو، ارتباط زمینی برقرار کند.
جمهوری آذربایجان همچنین می‌خواهد ارمنستان هدف اعلام‌شده در قانون اساسی خود مبنی بر اتحاد با قره‌باغ را حذف کند.
برخی از دیپلمات‌های غربی نسبت به این بخش از خواسته‌های آذربایجان ابراز تردید کرده‌ و گفته‌اند که تغییر قانون اساسی در ارمنستان نیازمند برگزاری یک همه‌پرسی است، یک فرآیند طولانی و نامشخص که به آذربایجان بهانه‌ای برای امضا نکردن توافق‌نامه مرزی ‌می‌دهد.
الهام علی‌اف، رئیس جمهوری آذربایجان به کشورهایی که به تامین نیاز‌های تسلیحاتی ارمنستان اقدام می‌کنند، هشدار داد.
 علی‌اف بویژه به کمک‌های تسلیحاتی فرانسه به ارمنستان اشاره کرد که به گفته او به صورت رایگان صورت می‌گیرد.
وی طی سخنانی در پارلمان این کشور هشدار داد: آنهایی که به ارمنستان کمک تسلیحاتی می‌کنند، باید آگاه باشند که در اتفاقات آینده، مستقیما مقصر شناخته خواهند شد.
بنا به این گزارش، الهام علی‌اف سپس مدعی شد: «برخی قدرت‌های خارجی که چشم دیدن پیروزی ما را ندارند، به دنبال طرح نقشه‌هایی جدید علیه ما هستند.»
وی همچنین با تاکید بر این موضوع که «ارمنستان و هر کشوری که پشت ایروان است، باید بداند که نمی‌توان با ما به زبان باج‌گیری و اولتیماتوم صحبت کرد» گفت: ما آماده‌ایم هرگونه پاسخ هستیم.