رمزگشایی از الواح امپراتوری روم

گروه گوناگون: مطالعات جدید روی ده‌ها لوح به‌جا مانده از معبدی رومی در نزدیکی یولی در گلاسترشایر بریتانیا ابعاد جدیدی را از زندگی روزمره مردمان رومی-بریتانیایی در غیاب نیروی پلیس نشان می‌دهد.
تحلیل بیش از ۸۰ نامه که به خدای رومی «مرکوری» نوشته شده نشان می‌دهد که مردم از او درخواست کمک برای بازگرداندن اموال دزدیده‌شده و مجازات سارقین را داشته‌اند.
در سنت رومی مرکوری خدای ثروت، باروری و پیک الهی بود. اعتقاد بر این بود که وی از نویسندگان، بازرگانان، مسافران، آوارگان و حتی دزدان و راهزنان مراقبت می‌کند.
این نامه‌ها که عمدتاً توسط روستائیان منطقه در حدود ۱۸ قرن پیش نوشته شده‌اند از خدایان برای شناسایی، دستگیری و مجازات مسئولان دزدی اموال مختلف، از جمله اسب، گاو، گوسفند، کندوی عسل، منسوجات، حلقه‌های طلا، زین اسب، لباس زیر زنانه، شنل، کلاه، دستکش، بشقاب‌های فلزی، چرخ‌ها و مقادیر زیادی پول درخواست کمک می‌کنند.
در دو مورد خاص نامه‌ها به مبالغ بسیار زیادی اشاره دارند. یک نامه از مرکوری درخواست کمک برای بازگرداندن ۳۵ هزار دناریوس (معادل بیش ۲۷۰ هزار یورو) می‌کند، در حالی که نامه دیگری وعده می‌دهد که اگر با کمک مرکوری موفق شود قرض‌اش را بپردازد برای سپاس ۱۰۰ هزار دناریوس پیشکش معبد خواهد کرد.
دو نامه دیگر از مرکوری تقاضا می‌کنند عذابی سخت بر جادوگران بفرستد، به‌ ویژه برای جلوگیری از آسیب رساندن آن‌ها به حیوانات مزرعه.
این نامه‌ها که به «الواح نفرین» معروف‌اند و روی صفحات سربی حکاکی شده‌اند، برای نخستین بار در دهه ۱۹۷۰ کشف شدند. اما به دلیل فرسودگی و دشواری خواندن، رمزگشایی آن‌ها تا همین اواخر به طول انجامید.
رمزگشایی و تحلیل این اسناد توسط پروفسور راجر تاملین از دانشگاه آکسفورد بیش از دو سال زمان برده است.
پروفسور تاملین در این باره می‌گوید: «این لوح‌های سربی اسناد بسیار مهمی هستند که به ما کمک می‌کنند زندگی در بریتانیا در دوران روم و نحوه تفکر مردم رومی-بریتانیایی را بهتر درک کنیم.»
بیشتر این ۸۵ نامه به زبان لاتین نوشته شده‌اند، اما دو مورد به زبان سلتی و یکی با استفاده از خط یونانی حکاکی شده است. به گفته محققان، این تنوع زبانی و اسامی نویسندگان نشان‌دهنده جامعه‌ای چندفرهنگی در آن زمان حتی در مناطق روستایی است.
بسیاری از نامه‌ها از مرکوری یا خدای جنگ، مارس، درخواست می‌کردند که نه تنها مجرمان را شناسایی کند بلکه آن‌ها را مجازات کند. برای مثال یک نامه از مرکوری می‌خواهد که مجرم را از توانایی ادرار، دفع، صحبت، خوابیدن و سلامتی محروم کند تا زمانی که اموال دزدیده‌شده را بازگرداند.
نامه‌ای دیگر درخواست می‌کند که مرکوری بر مجرم بیماری‌های شدید وارد کند و او را از نشستن، دراز کشیدن، خوردن یا نوشیدن منع کند.
یکی از نامه‌ها از مرکوری می‌خواهد که کل خانواده مجرم را دچار بی‌خوابی، بیماری‌های ناشناخته و وضعیت جسمی ناخوشایند کند و حتی مرگ آن‌ها را به بدترین حالت ممکن تضمین کند.
«معبد یولی» که به ‌جای یک معبد سنتی رومی بنا شده بود، یک معبد بومی انگلیسی محسوب می‌شد که در آن خدای رومی مرکوری با یک خدای محلی (احتمالاً خدای باروری یا ثروت به نام «آرویریاکوس») ادغام شده بود.
این معبد از اواخر عصر آهن شروع به فعالیت کرده بود و برای حداقل ۳۵۰ سال مورد استفاده قرار گرفت. اما به نظر می‌رسد که در اواخر قرن چهارم میلادی، زمانی که مسیحیت در بریتانیا گسترش یافت، تخریب یا متروکه شده است.
محققان می‌گویند دلیل اهمیت این الواح این هستند که نشان می‌دهند که سواد در جوامع روستایی روم-بریتانیایی رایج بوده است، موضوعی که پیش از این به‌طور کامل شناخته نشده بود.
آن‌ها همچنین نشان می‌دهند که جرم و جنایت در مناطق روستایی رایج بوده و مردم برای اجرای عدالت به خدایان خود متوسل می‌شدند.
علاوه بر این موارد شماری از الواح با متون سلتی، سرنخ‌هایی درباره زبان بومی مردم بریتانیا در دوران روم ارائه می‌دهند.