آلودگی کاهو به نیترات چقدر صحت دارد؟

درحال حاضر میزان ازت و نیترات موجود در محصولات کشاورزی ایران بیش از حد استاندارد است. به گفته کارشناسان کشاورزی استاندارد تعیین شده برای میزان سم و کود در محصولات کشاورزی ایران 50 (ppm(Part per million است. بدین ترتیب میزان کود و سم اغلب محصولات کشاورزی ایران چندین برابر استاندارد داخلی است. در مقایسه با استانداردهای اروپا شرایط بسیار بدتر است؛ استاندارد سم و کود در محصولات کشاورزی در اروپا 20 ppm است.

اما از نگاه برخی کارشناسان و محققان کشاورزی آنچه منجر به افزایش مصرف کود ازت در ایران می‌شود نبود نظارت بر شیوه عرضه و میزان کود و سم است؛ در این میان افزایش تولید و بزرگ شدن بیش از اندازه محصول کشاورزان خرد را ترغیب می‌کند بیش از حدمجاز از کود و سم استفاده کنند. به طوری که به گفته مشاور رئیس سازمان ملی استاندارد درحال حاضر اگر جلوی مصرف بیش از اندازه کود و سم در محصولات کشاورزی گرفته نشود فاجعه‌ای عظیمی در این بخش به پا می‌شود.

غلامرضا قاسم‌پور در نشستی تخصصی در خصوص کود و سم خطاب به مشاور ارشد وزیر جهادکشاورزی می‌گوید: چند سالی است که بی‌تفاوت از کنار مسئله کود و سم می‌گذریم؛ چندسال دیگر می‌خواهیم بی‌تفاوت باشیم؟ مگر دنیا محصول کشاورزی تولید نمی‌کند؟ ما هم می‌توانیم با برنامه مدون و همه جانبه مشکل مصرف بی‌رویه کود و سم را حل کنیم.

این دیدگاه را اغلب منتقدان وزارت کشاورزی مطرح می‌کنند؛ از دید این تحلیلگران درحال حاضر وزارت جهاد کشاورزی با برنامه‌ای کلان و جامع می‌تواند جلوی مصرف بیش از اندازه کود و سم و توزیع نامناسب این نهاده‌ها را در مدت کوتاهی بگیرد. اما اگر مسئولان کشاورزی از کنار این مسائل به سادگی عبور کنند؛ کشور با مشکلی بزرگتر از شیرهای پالم‌دار مواجه می‌شود که سخت‌تر می‌توان آن را حل کرد.

البته درحال حاضر نیز وضعیت چندان مطلوب نیست. غلامرضا قاسم‌پور میزان ازت باقی‌مانده در کاهو را سرسام آور می‌خواند و می‌گوید: باقی‌مانده ازت کاهو در کشور 2540 ppm است. این رقم از دید کارشناسان کشاورزی «فاجعه» است. این اتفاق به واسطه استفاده نادرست از کود افتاده است. كودهاي ازته براي افزايش عملكرد و كنترل كيفي محصولات باید به صورت تقسيطي يعني در چند مرحله استفاده شوند. اما زمانی که این اتفاق نمی‌افتد وجود نيترات زياد در برگ‌های کاهو مي‌تواند آثار زيان‌باري براي انسان و ساير موجودات مصرف‌كننده داشته باشد.

در میان میوه‌ها و صیفی‌جات موجود در بازار مصرفی مردم خیار شهریار نیز وضعیت مناسبی به لحاظ کیفی ندارد. از دید قاسم‌پور ازت باقی مانده خیار شهریار 7 ppm است. وی سپس میزان جذب کود و سم محصول گوجه فرنگی را نیز بسیار بالا می‌خواند و می‌گوید: اگر میزان استفاده از کود و سم به صورت بی‌رویه انجام شود؛ سلامت افراد جامعه به خطر می افتد.

این کارشناس سازمان استاندارد، وضعیت موجود را ناشی از عدم استفاده از سم‌پاش‌های غیراستاندارد نیز می‌خواند و می‌گوید: یکسری از ابزاری که کشاورزان با آن سم‌پاشی می‌کنند، اصلاً سم‌پاش نیستند؛ یک چیز وحشتناکی است که بدون ضابطه سم می‌پاشد. وی می‌افزاید: شما نمی‌توانید انسولین را با سرنگ 50 تزریق کنید. انسولین سرنگ خاص خودش را می‌خواهد تا دقیقاً کار خودش را ‌کند. از نگاه این منتقد اگر وزارت جهادکشاورزی قصد رسیدگی به مسئله مصرف کود و سم را دارد باید مشکل کود و سم را با هم بررسی و حل کند؛ حل یک مسئله مشکل چندانی را حل نمی‌کند.