۱۵ مهر: تولد نیلز بور فیزیکدان برجسته

۱۲۹ سال پیش در چنین روزی یعنی ۷ اکتبر سال ۱۸۸۵ نیلز هنریک داوید بور فیزیکدان بزرگ دانمارکی و یکی از بزرگترین دانشمندان قرن ۲۰ میلادی در شهر کپنهاگ متولد شد. او در یک خانواده تحصیل کرده متولد شد؛ پدرش استاد فیزیولوژی دانشگاه کپنهاگ بود و تاثیر زیادی بر روی پسرش در علاقه مندی او به علم ایجاد کرد. نیلز در کنار علاقه به علم به ورزش فوتبال نیز علاقه داشت. او به همراه برادرش که یک ریاضیدان بود به ورزش فوتبال می‌پرداخت، اما برادرش هرالد ورزش فوتبال را حرفه‌ای تر دنبال کرد و حتی در المپیک ۱۹۰۸ لندن در تیم ملی دانمارک بازی می‌کرد.

نیلز بور در سال ۱۹۰۳ تحصیلات خود را در رشته فیزیک در دانشگاه کپنهاگ آغاز کرد و در سال ۱۹۱۱ با ارائه پایان نامه خود در خصوص نظریه الکترونی فلزات که تاکید آن بر نارسایی‌های فیزیک کلاسیک در توضیح رفتار ماده در سطح اتم بود دکترای خود را دریافت کرد. بعد از آن بور به انگلستان رفت با جوزف جان تامسون در دانشگاه کمبریج شروع به کار کرد. پس از همکاری مختصری با جوزف جان تامسون به آزمایشگاه رادرفورد در منچستر رفت و آشنایی وی با رادرفورد زمینه ساز تحقیقات علمی او شد. آن دو از همان نخستین ملاقات با یکدیگر دوست شدند و تا پایان عمر دوستانی نزدیک باقی‌ماندند. در واقع رادرفورد بود که بور را به بالاترین طراز پژوهش در زمینه‌ فیزیک آورد.

بور از الگوی هسته‌ای اتم که در سال ۱۹۱۰ توسط رادرفورد عرضه شده بود استفاده کرد نقاط ضعف و مشکلات آن‌را شناسایی کرد و مدل اتمی معروف خود را در سال ۱۹۱۲ ارائه کرد. یک سال بعد،‌ بدنبال استقبال از مدل اتمی بور و با حمایت رادرفورد، نظریه‌ نیلز بور پذیرفته شد. او توانست ۳ مقاله درباره‌‌ ساختار اتم منتشر کند که یکی از آن‌ها «دربارهٔ ساختمان اتم و مولکول» بود. بور سال‌های ۱۹۱۴ تا ۱۹۱۶ را در منچستر گذرانید و یکبار دیگر در آنجا تحت حمایت رادرفورد به کار پرداخت. پس از آن در سال ۱۹۱۶ تصدی کرسی استادی فیزیک دانشگاه کپنهاک به او پیشنهاد شد. او به قصد قبول آن به دانمارک بازگشت و تا پایان عمر مدیر آن مؤسسه باقی‌ماند.

نیلز بور به واسطه ارائه مدل اتمی خود در سال ۱۹۲۲ مفتخر به دریافت جایزه نوبل فیزیک شد. بور در دهه‌ ۱۹۳۰ ضمن ادامه‌ کار بر روی نظریه‌ کوانتومی، سهمی نیز در پیش‌برد زمینه‌ جدید فیزیک هسته‌ای داشت. بور از هسته‌ اتم که آن را به «قطره‌ای مایع» تشبیه کرد، قدم مهمی در راه درک پدیده‌های هسته‌ای برداشت. مدل او به‌ویژه در درک نحوه‌ شکافت هسته‌ اتم که در سال ۱۹۳۹ مشاهده شد نقشی کلیدی داشت. سر انجام نیلز بور فیزیکدان برجسته قرن ۲۰ میلادی در ۱۸ نوامبر سال ۱۹۶۲ و در ۷۷ سالگی در کپنهاک درگذشت.

پسر نیلز بور آگه نیلز بور در همان سال که پدر جایزه نوبل فیزیک را دریافت کرد متولد شد و همانند پدر در رشته فیزیک تحصیل کرد و توانست در سال ۱۹۷۵ بار دیگر نام بور را جهانی کند و جایزه نوبل فیزیک را بخاطر پیدا کردن ارتباط میان حرکت جمعی و حرکت ذره و ایجاد نظریه‌ای درباره ساختار هسته اتم دریافت کند.