تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۰۷/۲۶ ساعت ۱۲:۵۶
کد مطلب : ۵۸۰۷۶
از «ترومبوز» چه می‌دانید؟
گروه سلامت: یک متخصص آسیب شناسی گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد که سه علت اصلی مرگ و میر انسان‌ها در جهان سکته قلبی، سکته مغزی و ترومبوآمبولی وریدی است که هر سه به دلیل وجود لخته در عروق یا همان ترومبوز اتفاق می‌افتند.
دکتر سیما ذوالفقاری در اینباره گفت: این آمار بسیار بالاتر از تصور است، بطوری که با بررسی‌های انجام شده در اروپا مشخص شده اگر مجموع مرگ و میر سالانه در اثر بیماری ایدز، سرطان سینه، سرطان پروستات و تصادفات جاده‌ای را در نظر بگیریم باز هم تعداد فوت شدگان در اثر ترومبوز رقمی بالاتر از آن است. یافته‌ها نشان می‌دهند که تعداد اندکی از مردم درباره ترومبوز می‌دانند پس با اطلاع‌رسانی به آحاد جامعه درباره این عارضه کشنده می‌توان آمار مرگ و میر را به میزان زیادی کاهش داد.
به گفته وی، ترومبوز بیماری عروقی است که خون، دریک قسمت از رگ به صورت لخته در می‌آید. وجود لخته در رگ با علائمی همراه است که بسته به محل آن علایم متفاوت است. البته احتمال بوجود آمدن لخته در هر عضوی از بدن وجود دارد، مانند قسمت‌های عمقی لگن و عروق داخل بدن که ممکن است هیچ علامتی هم به خصوص در مراحل اولیه در بیمار پدید نیاورند. ولی شایع‌ترین مکان، ترومبوز اندام در عروق عمقی اندام تحتانی است که معمولا علائم واضحی دارند.
هیچ کس از ترومبوز در امان نیست
ذوالفقاری افزود: هر فردی ممکن است به ترومبوز مبتلا شود. ولی تحقیقات نشان داده برخی از شاخص‌ها در بدن فرد شانس ابتلا را بالاتر می‌برد. بیش از دو سوم افرادی که دچار عارضه ترومبوتیک می‌شوند، افرادی هستند که در بیمارستان بستری هستند. دسته بعدی بیمارانی هستند که جراحی شکستگی استخوان ران، لگن یا زانو شده‌اند. گروه دیگر افرادی هستند که مدت طولانی استراحت در بستر داشته یا مدت زمانی بی‌حرکت مانده‌اند. حتی افرادی را که در سفرهای هوائی طولانی چندین ساعت با پاهای آویزان روی صندلی می‌نشینند، هم شامل می‌شود. این حالت در کارمندان یا کاربران کامپیوتر هم دیده می‌شود. این افراد باید در حالت نشسته پاهای خود را حرکت دهند و ماهیچه‌های ساق پا را مرتب منقبض و منبسط کنند تا مانع از به وجود آمدن لخته در پا شوند و هر از گاهی بلند شده و راه بروند.
به گفته وی، افراد بالای ۸۰ سال هم ۵ الی ۶ برابر بیشتر از افراد ۴۰ ساله در معرض ابتلا به ترومبوز قرار دارند. همچنین زنانی که هورمون استفاده می‌کنند (هورمون‌های پیشگیری از بارداری) یا باردار هستند یا ایام پس از بارداری را سپری می‌کنند تا مدتی بعد از وضع حمل در معرض ترومبوز هستند.
این متخصص آسیب شناسی افزود: افرادی که در بستگان نزدیک خود سابقه ترومبوز یا سابقه زودرس سکته قلبی و مغزی دارند هم در خطر بیماری‌های ترومبوتیک قرار دارند. در نهایت اضافه وزن یا چاقی (نمایه توده بدن بیشتر از ۳۰) است که خطر ایجاد ترومبوز را افزایش می‌دهد که متاسفانه آمار چاقی در کشور رو به افزایش است. زندگی بی‌تحرک و چاقی کودکان، در آینده آنها را مستعد ایجاد ترومبوز می‌کند. بنابراین آگاهی از این موضوع باید عاملی برای نظارت بیشتر والدین بر شیوه زندگی و تغذیه فرزندان‌شان باشد.
وی افزود: شایع‌ترین عضوی که بیش از بقیه اعضا در معرض ترومبوز است، ورید ران و ساق پاهاست. علامت ترومبوز درد، گرم شدن ناحیه، قرمزی و حساس شدن ناحیه است. ترومبوز یکطرفه است و دور ساق پای گرفتار در اندازه‌گیری با متر به دلیل تورم بیشتر از دور ساق پای سالم است. گاهی لخته جدا و وارد گردش خون می‌شود و خود را به ریه می‌رساند. این وضعیت اصطلاحا ترومبو آمبولی نامیده می‌شود. در این موقع بیمار دچار تنگی نفس، درد قفس سینه، نفس‌های تند، ضربان قلب سریع می‌شود و حتی ممکن است لحظه‌ای کوتاه هوشیاری خود را از دست بدهد. این عوارض هشدارهایی هستند تا خود بیمار تقاضای کمک فوری کند و اطرافیان وی را خیلی زود به بیمارستان برسانند.
ترومبوز قابل پیشگیری است
ذوالفقاری افزود: همه افرادی که یکی از عوامل خطرزا مذکور را دارند باید هوشیار باشند، موارد گفته شده را به یاد سپارند و در مواقع اضطراری مانند بستری شدن در بیمارستان یا مراجعه به پزشک، خودشان عوامل خطر را بازگو کنند و نظر پزشک را جویا شوند. حتی افراد آگاه در این زمینه می‌توانند به دوستان و آشنایان خود در این باره اطلاع دهند. در کسانی که خطر بالای ابتلا وجود دارد، می‌توان با استفاده از دارو از بروز بیماری جلوگیری کرد یا در صورت بروز به سرعت دست به کار شده و درمان را آغاز کرد. بسیاری از اوقات اگر لخته‌ها وسیع نباشند با درمان‌های دارویی می‌توان لخته را تا حدی از بین برد و از تشکیل مجدد آن جلوگیری کرد. حتما قبل از رساندن بیمار به اولین مرکز درمانی باید حرکت او را به حداقل رساند، چرا که هر لحظه ممکن است تکه‌ای از لخته جدا شده و وارد گردش خون شود.
به گفته وی، ترومبوز بیماری عروقی است که خون، دریک قسمت از رگ به صورت لخته در می‌آید. وجود لخته در رگ با علائمی همراه است که بسته به محل آن علایم متفاوت است. البته احتمال بوجود آمدن لخته در هر عضوی از بدن وجود دارد، مانند قسمت‌های عمقی لگن و عروق داخل بدن که ممکن است هیچ علامتی هم به خصوص در مراحل اولیه در بیمار پدید نیاورند. ولی شایع‌ترین مکان، ترومبوز اندام در عروق عمقی اندام تحتانی است که معمولا علائم واضحی دارند.
هیچ کس از ترومبوز در امان نیست
ذوالفقاری افزود: هر فردی ممکن است به ترومبوز مبتلا شود. ولی تحقیقات نشان داده برخی از شاخص‌ها در بدن فرد شانس ابتلا را بالاتر می‌برد. بیش از دو سوم افرادی که دچار عارضه ترومبوتیک می‌شوند، افرادی هستند که در بیمارستان بستری هستند. دسته بعدی بیمارانی هستند که جراحی شکستگی استخوان ران، لگن یا زانو شده‌اند. گروه دیگر افرادی هستند که مدت طولانی استراحت در بستر داشته یا مدت زمانی بی‌حرکت مانده‌اند. حتی افرادی را که در سفرهای هوائی طولانی چندین ساعت با پاهای آویزان روی صندلی می‌نشینند، هم شامل می‌شود. این حالت در کارمندان یا کاربران کامپیوتر هم دیده می‌شود. این افراد باید در حالت نشسته پاهای خود را حرکت دهند و ماهیچه‌های ساق پا را مرتب منقبض و منبسط کنند تا مانع از به وجود آمدن لخته در پا شوند و هر از گاهی بلند شده و راه بروند.
به گفته وی، افراد بالای ۸۰ سال هم ۵ الی ۶ برابر بیشتر از افراد ۴۰ ساله در معرض ابتلا به ترومبوز قرار دارند. همچنین زنانی که هورمون استفاده می‌کنند (هورمون‌های پیشگیری از بارداری) یا باردار هستند یا ایام پس از بارداری را سپری می‌کنند تا مدتی بعد از وضع حمل در معرض ترومبوز هستند.
این متخصص آسیب شناسی افزود: افرادی که در بستگان نزدیک خود سابقه ترومبوز یا سابقه زودرس سکته قلبی و مغزی دارند هم در خطر بیماری‌های ترومبوتیک قرار دارند. در نهایت اضافه وزن یا چاقی (نمایه توده بدن بیشتر از ۳۰) است که خطر ایجاد ترومبوز را افزایش می‌دهد که متاسفانه آمار چاقی در کشور رو به افزایش است. زندگی بی‌تحرک و چاقی کودکان، در آینده آنها را مستعد ایجاد ترومبوز می‌کند. بنابراین آگاهی از این موضوع باید عاملی برای نظارت بیشتر والدین بر شیوه زندگی و تغذیه فرزندان‌شان باشد.
وی افزود: شایع‌ترین عضوی که بیش از بقیه اعضا در معرض ترومبوز است، ورید ران و ساق پاهاست. علامت ترومبوز درد، گرم شدن ناحیه، قرمزی و حساس شدن ناحیه است. ترومبوز یکطرفه است و دور ساق پای گرفتار در اندازه‌گیری با متر به دلیل تورم بیشتر از دور ساق پای سالم است. گاهی لخته جدا و وارد گردش خون می‌شود و خود را به ریه می‌رساند. این وضعیت اصطلاحا ترومبو آمبولی نامیده می‌شود. در این موقع بیمار دچار تنگی نفس، درد قفس سینه، نفس‌های تند، ضربان قلب سریع می‌شود و حتی ممکن است لحظه‌ای کوتاه هوشیاری خود را از دست بدهد. این عوارض هشدارهایی هستند تا خود بیمار تقاضای کمک فوری کند و اطرافیان وی را خیلی زود به بیمارستان برسانند.
ترومبوز قابل پیشگیری است
ذوالفقاری افزود: همه افرادی که یکی از عوامل خطرزا مذکور را دارند باید هوشیار باشند، موارد گفته شده را به یاد سپارند و در مواقع اضطراری مانند بستری شدن در بیمارستان یا مراجعه به پزشک، خودشان عوامل خطر را بازگو کنند و نظر پزشک را جویا شوند. حتی افراد آگاه در این زمینه می‌توانند به دوستان و آشنایان خود در این باره اطلاع دهند. در کسانی که خطر بالای ابتلا وجود دارد، می‌توان با استفاده از دارو از بروز بیماری جلوگیری کرد یا در صورت بروز به سرعت دست به کار شده و درمان را آغاز کرد. بسیاری از اوقات اگر لخته‌ها وسیع نباشند با درمان‌های دارویی می‌توان لخته را تا حدی از بین برد و از تشکیل مجدد آن جلوگیری کرد. حتما قبل از رساندن بیمار به اولین مرکز درمانی باید حرکت او را به حداقل رساند، چرا که هر لحظه ممکن است تکه‌ای از لخته جدا شده و وارد گردش خون شود.
مرجع : ایسنا
