حسین علیزاده"نی نوا" را چگونه نوشت؟

حسین علیزاده،آهنگساز و نوازنده تار گفت: هسته اصلی اثر موسیقایی "نی نوا" مربوط به سال 1356 می‌شود.من به دستگاه نوا علاقه داشتم واز این دستگاه برای نوشتن این قطعه استفاده کردم و بعد روی آن کار کردم وآن را با ارکستر زهی ادغام کرد. وی افزود: زمانی که این قطعه را می ساختم ،همراه با نوشتن نت های آن گریه می‌کردم . آن زمان دوره جنگ بود . من همیشه نتایج این جنگ را می دیدم و همه چیز را در هاله ای می‌دیدم که مثلا نتیجه جنگ چیست؟آیا غیر از برادر برادرکشی‌ست؟ چون دو کشوری که می‌توانستند باهم دوست باشند؛ چرا همدیگر را می‌کشند.

این آهنگساز و نوازنده تار در ادامه صحبت های خود خاطرنشان کرد : در آن زمان به من پیشنهاد شد قطعه‌هایی برای جنگ بسازم اما من قبول نکردم. خیلی‌ها مسائل تهییج کننده جنگ را دیدند اما من جنایت ها را می‌دیدم که" نی نوا" مربوط به حس و حال آن زمان می‌شود. آهنگساز فیلم دلشدگان در ادامه افزود : در آن دوران تغییرات ما با دشواری همراه بود و بیشتر عصرها و شب‌ها در خاموشی بودیم. اولین باری که آقای فخر‌الدینی به من گفتند که این قطعه‌ای که داری می‌سازی چه رنگی‌ست؟ به سرعت گفتم رنگ غروب است؛ یعنی آن احساسات باعث شد "نی نوا" را بسازم و برای من یک حالت مثنوی داشت و ترجیح دادم بدون کلام باشد.وي در پایان گفت : نینوا به معنی نوای نی است و من اسم این قطعه را خیلی دوست داشتم ؛چرا که یک اسم موسیقایی بود و اسمی فارسی ا‌ست و نوع هارمونی آن با هم قطعات فرق دارد.


نی‌نوا آلبومی از حسین علیزاده — موسیقی‌دان ایرانی — است که در مهر ۱۳۶۲ توسط موسسهٔ فرهنگی هنری ماهور پخش شد. این آلبوم یکی از معروف‌ترین کارهای حسین علیزاده است[۳] و پس از پخش توانست از محبوبیت عمومی برخوردار شود و پایه‌های شهرت علیزاده را نیز محکم‌تر کرد.[۴] این آلبوم حتی موجب شد که علیزاده در سطح بین‌المللی هم بتواند خود را بیشتر بشناساند.نی‌نوا دومین اثری بود که علیزاده برای ارکستر ساخت و پیش از نی‌نوا، یک سرود در همین سبک برای روز کارگر ساخته بود. هستهٔ اصلی نی‌نوا مربوط به سال ۱۳۵۶ می‌شود. او به دلیل علاقه به دستگاه نوا، از این دستگاه برای نوشتن این قطعه استفاده کرده و بعد روی آن کار کرده وآن را با ارکستر زهی ادغام کرده است.با اینکه برداشت‌های مختلفی از نی‌نوا می‌شود و برخی آن را قطعهٔ مذهبی هم درنظر می‌گیرند، اما علیزاده تنها آن را نوعی خاطره‌نویسی موسیقیایی از سال‌های آغازین دههٔ ۱۳۶۰ درنظر می‌گیرد و ساخت قطعهٔ مذهبی را رد می‌کند، هرچند که آئین مذهبی را در کنار سایر ایده‌هایی که داشته، در ساختن آلبوم خود الهام‌بخش می‌داند.در این آلبوم، نی، نقش یک راوی را دارد و مصرع نخست از نی‌نامه مولوی، یکی از مواردی بوده که علیزاده از آن ایده گرفته است. تکنوازی نی در این آلبوم توسط جمشید عندلیبی انجام شده است.

نی‌نوا در زمانی پخش شد که پیش از آن، هنرمندان مختلف عمدتاً از آواز به عنوان عنصر اصلی در موسیقی خود استفاده می‌کردند و از این رو که یک آلبوم ایرانی تنها با تکیه بر سازهای گوناگون بتواند به محبوبیت فراگیر در جامعه برسد، در نوع خود بااهمیت جلوه می‌کرد. استفاده از ریتم، سازآرایی گوناگون و فرم چندصدایی که مورد آخر در آن زمان در بین آثار ایرانی تازگی داشت، از عواملی هستند که منتقدان در موفقیت اثر از آن نام می‌برند.این آلبوم، به همراه آلبوم دیگری از علیزاده به نام آوای مهر که در سال ۱۳۷۰ منشتر شده بود، مجدداً در قالب لوح فشرده هم منتشر شد. نی‌نوا توسط ارکسترهایی ایرانی و غیرایرانی همچون ارکستر رودکی، ارکستر سمفونیک اوکراین و یک ارکستر فرانسوی به صورت زنده اجرا شده است.