مسئولیت آثار مثبت و یا منفی این طرح بر عهده‌ی چه کسانی است؟

محمد توکلی
مدتی است که گشت ارشاد برگشته و این بار با نام طرح نور همان طرح قدیمی در خیابان‌های شهر در حال اجراست. مسئولان امر معتقدند که اجرای این طرح باعث شده که وضعیت حجاب زنان از نگاه آنها بهتر از قبل شود. 
فارغ از آنکه این گزاره‌ی ارائه‌شده از سوی تصمیم‌گیران تا چه حد صحیح است یا خیر برخی ابهامی قانونی را نیز در این ارتباط مطرح کرده‌اند. منتقدان حقوقی این طرح می‌گویند در حالی که هنوز لایحه حجاب به طور کامل تصویب و ابلاغ نشده است پلیس بر مبنای چه قانونی در حال اجرای این طرح است. 
و از سوی دیگر اگر چینن طرحی مبتنی بر قوانین گذشته در حال اجراست و آن قوانین کفایت می‌کرد به چه دلیل ماه‌هاست که سه قوه در حال تدوین، بررسی و تصویب قانون جدیدی در زمینه‌ی حجاب هستند. علاوه بر این ابهام حقوقی مسئله‌ی مسئولیت این طرح نیز همچنان محل سوال جدی است. پس از درگذشت مهسا امینی در شهریور 1401 بسیاری این پرسش را مطرح کردند که مسئولیت این رخداد غم‌بار با کیست و چه فرد یا افرادی باید پاسخگوی این رخداد باشند؟ 
این بار نیز این پرسش همچنان پابرجاست که مسئولیت آثار مثبت و یا منفی طرح نور بر عهده‌ی چه کسانی است و مخاطب نقدها و پرسش‌ها باید چه افراد و یا نهادهایی باشند؟ نحوه‌ی رفتار رسانه‌ای فرمانده فراجا در این باره نیز جالب توجه و شاید کم نظیر است. او به تجمعات حمایت از طرح نور در شهرهای مختلف همچون قم و اصفهان می‌رود و برای مدافعان گشت ارشاد سخنرانی می‌کند و آنها نیز به تشویق او می‌پردازند. 
در ویدئوهایی که از سردار رادان منتشر می‌شود شاهد هستیم که رفتار او در این تجمعات و سخنرانی‌هایش همچون کاندیدای یک انتخابات در جمع هوادارانش است. شاید دلیل این کار فرمانده فراجا آن باشد که می‌خواهد به این بخش از جامعه اطمینان خاطر بدهد که حواس مسئولان به مسئله‌ی حجاب است و دلواپس این موضوع نباشند. شاید از این زاویه چنین رفتاری قابل درک باشد. اما به نظر می‌آید که لازم است سردار رادان در کنار حضور در جمع مدافعان گشت ارشاد (یا همان طرح نور) پذیرای منتقدان پرشمار چنین طرح‌هایی هم باشد. روشن است که منتقدان این طرح نه فقط در میان جریان منتقد نظام بلکه در بین علما و روحانیون و همینطور افراد محجبه هم کم نیستند. 
در میان منتقدان علاوه بر افرادی که با الزام دولتی حجاب موافق نیستند  حتی می‌توان افرادی از موافقان حجاب اجباری را هم یافت که با نوع عملکرد پلیس در این طرح مخالفند. بنابراین منتقدان طرح نور یکدست نیستند و طیف گسترده‌ای را تشکیل می‌دهند که برگزاری نشست با هر بخش از این طیف وسیع می‌تواند کمک شایان توجهی به پلیس و فرمانده آن کند. 
سردار رادان می‌تواند در کنار حضور در جمع هواداران طرح نور که او را مورد تشویق و تحسین قرار می‌دهد هر چند روز یک بار جلسه‌ای با منتقدان گشت ارشاد هم داشته باشد تا صدای آنها را هم بشنود. اجرایی شدن چنین پیشنهادی احتمالا باعث شود که هم تصمیم‌گیران شناخت بهتری از واقعیت‌های جامعه داشته باشند و هم مسیر بهتری برای مواجهه با این موضوع برگزیده شود. مسیری که منجر به تکرار خطاهای جبران‌ناپذیر گذشته نشود.