به روز شده در ۱۴۰۲/۱۲/۲۸ - ۲۰:۵۵
 
۱۴۰
تاریخ انتشار : ۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ساعت ۰۸:۰۱
کد مطلب : ۸۹۳۰۶
قانون اساسي تصريح دارد، اما...

ظاهرا رييس‌جمهور، مجري قانون هم نيست!

ظاهرا رييس‌جمهور، مجري قانون هم نيست!
عبدالحسین برزگرزاده *

گروه مقالات: بدنبال اظهارات رئیس جمهور در خصوص شورای نگهبان، بحث ها بالا گرفته و جناب دکتر توکلی؛ طی اظهاراتی با پیشنهاد تفکیک شان قانونی شورا با عملکردش؛ و با قبول رفتارهای سلیقه ای این نهاد؛ ضمن دعوت دکتر روحانی به وحدت ملی؛ ایشان را به شورای حل اختلاف قوا؛ و تعاملات سیاسی به جای قانون مندی توصیه نمود؛ علي مطهری نامه ای به فرمانده سپاه فرستاد و 25 نفر از نمایندگان، روحانی طی نامه ای هشدار گونه؛ در صدد تبین جایگاه قانونی این نهاد با اهمیت برآمدند و شاه بیت اعتراضات این بود که شورای  نگهبان جایگاه رفیعی دارد و چون برابر اصل 99 نظارت بر انتخابات برعهده آن نهاد است و برابر اصل 98 تفسیر قانون اساسی نیز از وظایف اوست و معترضان با تمسک به تفسیر 1370 معتقدند که نظارت شورای نگهبان استصوابی است.

هرچند که خطیر، مهم و مقدس بودن وظایف این شورا غیر قابل انکار و پیشنهاد تفکیک جایگاه قانونی آن با عملکردش قابل تحسین است ولی نباید با تاکید بیش از حد بر مهم؛ اساسی و خطیر بودن مسئولیت نهادی؛ عملکردش را خارج از دایره نقد قرار داد. یقینا حضرات مستحضرند که با وجود تمام اهم و مهم بودنها؛ اختیارات هر نهادی من جمله شورای نگهبان محدود و محصور به قانون بوده و اهمیت فوق العاده قانونی هیچ نهادی دلیل بر خروج از قانون نیست. پس تمام اشخاص حقوقی من جمله شورای نگهبان با وجود جایگاه فوق العاده ممتازش ذیل قانون بوده و اختیاراتش لایتنهی نیست و اختیارات محدود او در قانون اساسی یا تصریحی یا تلویحی و یا موکولی است.

در قانون اساسی در هیچ اصلی من جمله اصول 4؛ 93؛ 98؛ 99 و 118 شان نظارتی از نوع استصوابی برای این شورا تصریح نشده است. نیز برابر اصول مسلم حقوق؛ در صورت ضرورت تفسیر یک سند؛ تفسیر نبایستی بر خلاف صریح سند و یا در تضاد با مفهوم آن باشد؛ لذا تفسیری متباین از یک قانون به لحاظ حقوقی ناصواب است. اگر استصواب به معنی بی اعتباری مطلق اقدامات مجریان انتخابات در غیاب ناظر باشد آنگاه جوازی برای ورود شورای نگهبان در وظایف بازیگر اصلی انتخابات یعنی وزارت کشور؛ لاجرم مجوزی برای ورود به وظایف سایر دستگاهها من جمله وزارت اطلاعات؛ دادگستری و نیروهای انتظامی وغیره خواهد بود.

این معنای غیر از به سخره گرفتن استقلال قوا و قانون اساسی نخواهد داشت. پس تفسیر 1370 شورای نگهبان؛ مبنی بر استصوابی بودن نظارت آن شورا با برداشت مطلق گرایانه؛ برخلاف روح مردم سالارانه قانون اساسی و به ویژه در تضاد با اصول6 و 56 و57 قانون اساسی است؛ و عدم پاسخگوی شورای نگهبان به کمیسیون اصل نود و فرار از پاسخگوئی به دیوان عدالت اداری در سایه تفسیر منتج به استصواب مطلق؛ سبب خواهد شد که نهاد حافظ قانون خود را مستغنی از پاسخ گوئی بداند که آشکارا با بند 6؛ 7؛8 و 9 اصل سوم قانون اساسی درتعارض است.

برابر اصل62 شرایط داوطلبان من جمله صلاحیت آنها به قانون عادی موکول و به استناد اصل 73 قانون اساسی تفیسر قوانین عادی در صلاحیت مجلس است؛ پس بعد از طی مراحل تصویب؛ تائید؛ امضاء و انتشار قوانین؛ شورای نگهبان نه حق تفسیر و نه حق تغییر قوانین عادی من جمله قانون انتخابات مجلس را ندارد؛ و چون هیچ اصلی از قانون اساسی نمی تواند و نباید اصل دیگری را بلا اثر کند؛ لذا مراجعه به تفسیر اصل 99 باستناد اصل 98 در حضور اصول62 و 73 فاقد وجاهت حقوقی است و نیز وجود کلمه استصواب در ماده 3 قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی مصوب 1374 دلیلی بر بی اعتباری سایر مواد من جمله ماده 50 و تبصره آن نیست.

تبصره ماده 50 مقرر می دارد "رد صلاحيت داوطلبان نمايندگي مجلس شوراي اسلامي بايد مستند به قانون و براساس مدارك و اسناد معتبر باشد" به دیگر سخن این تبصره که بعلت طی کلیه مراحل و تشریفات تصویب؛ تبدیل به قانون شده است؛ برای همگان و حتی شورای نگهبان لازم الاتباع است و بنا به آنچه گفته شده شورای نگهبان حق تفسیر وتغییر این تبصره را ندارد.

بر خلاف اعتقاد برخی سیاست‌ورزان وجود این تبصره حداقل دو نتیجه حقوقی دارد اول اینکه باستناد این تبصره (غیر قابل تفسیر و تغییرتوسط شورای نگهبان) اصل بر صلاحیت است زیرا مدعی رد صلاحیت یعنی شورای نگهبان ویا هیات های اجرائی را به ارائه مدارکی که ویژگی های برجسته حقوقی؛ مستند و معتبر بودن را دارا باشد؛ مکلف نموده است و این همان قرائتی دیگر از اصل برائت است. دوم اینکه ملزم شدن شورای محترم نگهبان به پاسخگوئی آنهم از نوع حقوقی به روشنی نادرستی برداشت مطلق گرایانه از استصواب را به اثبات می رساند.

چگونه است که؛ تحریف آشکار قانون ( تبصره ماده 50) توسط مفسر و نگهبان قانون اساسی یعنی شورای نگهبان و تبدیل اصل صلاحیت به اصل عدم صلاحیت یعنی تحدید حقوق مردم و داوطلبان نمایندگی مجلس شورای اسلامی و تضعیف اصول 3 و 6 و 56 در نتیجه کل قانون اساسی آن هم نه یک دوره و چند دوره؛ معترضان را به واکنش وا نمی دارد ولی تاکید رئیس جمهور به دفاع از حقوق مردم برابر سوگند مقرر در اصل 121 و مساعدت به یک نهاد قانونی برای انجام صحیح وظیفه قانونی توسط مسئول اجرای قانون اساسی حضرات را برآشفته میکند؟

اگر به نظارت استصوابی و اصل بودن عدم صلاحیت و احراز تمام شرایط داوطلبان نمایندگی مجلس ایمان دارید؛ واگر احراز شرایطی مانند سن؛ مدرک تحصیلی و سابقه کیفری به ترتیب توسط؛ اداره ثبت احوال؛ وزارت علوم و دادگستری و یا وزارت اطلاعاتصورت گیرد؛ آنگاه آیا ممکن است بفرمایند دستگاهی که مسئول و مامور سنجش اعتقاد و میزان وفاداری به اسلام و نظام است؛ تابع کدام قوه بوده و به استناد کدامین اصل قانون اساسی بوجود آمده است؟ و همچنین آیا ممکن است اعلام بفرمائید میزان اعتقاد حضرات به اسلام در ادوار گذشته انتخابات چه میزان بوده و واحد سنجش اعتقاد چه بوده است ؟

حضرات که به استناد اصل 84 قانون اساسی حق اظهار نظر در تمام مسائل داخلی و خارجی را دارید و به اعتراف خویش فراوان عملکرد سلیقه ای شورای نگهبان را مشاهده فرموده اند آیا مقدور است بفرمایند در طول چندین دوره نمایندگی برای اصلاح این روند ناصواب چه قدمی برداشته اند؟ علایق شدید جناحی؛ تغییر عمدی استصواب در قانون به استصواب بر قانون؛ تعمیم ناصواب استصواب درحین تصویب به موقع اجراء و خلط دو انتخابات کاملا متفاوت ریاست‌جمهوری و مجلس که در اولی اصل بر عدم صلاحیت و در دومی اصل بر صلاحیت است؛ دلایل اصلی این اختلاف‌نظرهاست.

البته اگر معترضان تعهد نمایند که در صورت برعکس شدن شمشیر شوراء و رد صلاحیت به دلایل عقیدتی اعتراض نخواهند کرد بقیه هم مشتاقانه و صبورانه منتظر قانون مداری حضرات در دوره‌های بعدی خواهند ماند. و نكته آخر اينكه به نظر مي‌رسد در اين مملكت حتي بيان يك اصل قانوني توسط رييس جمهور هم به برخي ها، فشار مي‌آورد و از حاكميت قانون به خود مي‌لرزند! با آرزوی نهادینه شدن قانون
* مدرس حقوق بین الملل

علی - کرمانشاه
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۰۸:۳۷
مقاله ونوشتار حقو فی که حاکی از اجرا نمودن مر قانون است بسیار عالی ومحکمه پسند که نیاز به تفسیر ندارد. (321255)
رضا
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۰۸:۳۸
آفرین به دکتر روحانی الان واقعا خوشحالم که به شما رای دادم . درست زدی تو هدف . نشون دادی که حقوقدانی به امید موفقیت های بیشتر . (321256)
حقوقی
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۰۸:۴۴
مگر نه اینکه قانون اساسی با رفراندوم قانون این مملکت شده میتوان این موضوع را به رفراندوم گذاشت البته اگر طرفین نترسند (321257)
بندردیلم
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۰۸:۵۱
با عرض سلام ای کاش در این مملکت همه به قانون تمکین میکردند و همه افراد مسئول وصاحب نفوذ در لوای قانون وقانونمندی انجام وظیفه میکردن وکسی را فراتراز قانون نمی دیدیم . به امید آن روز (321258)
رضا
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۰۸:۵۹
درد است که پس از صد سال سابقه در قانون باز هم درگیر نقض قانون هستیم. بدتر اینکه از جانب کسانیکه قرار است پاسدار قانون باشند. (321259)
ناشناس
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۰۹:۰۰
عالی بود؛ قرائتی دیگر از اصل برائت (321260)
اسماعیل خلفازاده
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۱۰:۰۶
هیچکس نمی تواند آزادیهای مصرح در قانون اساسی را ولو با تصویب قانون محدود یا مخدوش کند. نظارت استصوابی شورای نگهبان نقض آشکار حقوق شهروندی مردم است و قانون انتخابات را عملا دو مرحله ای می کند. این روند نیازمند اصلاح است. (321261)
حافظه
Romania
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۱۰:۱۲
روحانی دیروز فرمودن رفع حصر نباید شعا هر روز ما شود یادش رفته طی تبلیغات ریاست جمهوری روز چندین بار شعار رفع حصر میداد تا رای مردمو بدست بیاره (321263)
رضا
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۱۰:۴۱
روحانی فقط و فقط این حرفا رو گذرا میزنه و خلاص بعدش شروع میکنه به توجیه کردن و فرافکنی یعنی در حقیقت یکی به میخ یکی به ونعل ایی خوشم می اومد از بعضی رفتارای احمدی نژاد که یکی صریح و بی پرده حرف زدنش بود مخصوصا جلو مجلس (321266)
دانشجو
United States
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۲۳:۵۷
نمیدونم چرا از نظر ما ایرانیا همه مجرم و دروغگو هستن مگه اینکه خلافش ثابت بشه!!
در حال حاضر مهم اینه که روحانی حرف دفاع از انسانیت رو زده!!
اگه نیت دیگه ای داشته باشه، خواهش میکنم وقتی خلاف ادعاش مشخص شد اونوقت نظر بدین (321313)
اصلان
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۱۱:۱۶
هر بار هم صحبتی می نمایند را یا خود یا نزدیکانشان، پس از مدتی تکذیب می کنندیا تلطیف. (321269)
کاوه
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۱۱:۵۷
نقد کاملا بجا و درستی بود. نمی توانم هیچ حرفی به آن اضافه کنم.مستدل و با استدلال قوی.
حتی اگر تفسیر قانون اساسی به عهده شورای نگهبان باشد، ( که ظاهرا اینگونه است) اولا شورای نگهبان حق ندارد که واضحات و بدیهیات را تفسیر کند و در ثانی در مورد آن مواد و تبصره هایی که مربوط به حدود اختیارات شورای نگهبان است، تفسیر شورا به مثابه این است که یکی از طرفین دعوا، خودش قاضی باشد!!!!!!! (321272)
ح
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۱۲:۲۲
اینها اسلام را به نفع خودشون تفسیر میکنن...دیگه قانون بشری که جای خود داره (321274)
گراش
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۱۲:۳۴
به این میگه استدلال حقوقی (321275)
طالب
Germany
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۱۲:۵۵
اصول قانون اساسی در عین مهم بودن هیچگونه تفوقی بر یکدیگر ندارند و هر کدام از اصول درجایگاه خوددارای شأن و اعتبار و لازم الاجرا می باشند ولی متأسفانه براساس سلائق مفسران برخی از اصول آنقدر فربه شده که کسی یارای نگاه چپ ندارد و برخی دیگر بر اثر بی توجهی دچار فراموشی و در حال حذف میباشند و تعدادی دیگر نیز بسته به توان و مدیریت مجریان شدت و ضعف دارند و این درحالی است که مجریان در عمل اجازه نزدیک شدن به آنها را نخواهند داشت هرچندکه خود قانون وظیفه آنها را تصریح و آنها را در برابر ملت مسئول می داند . (321277)
دبیر زبان
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۱۳:۳۰
کم کم دارم به این نتیجه میرسم که رییس جمهور در این مملکت بلا زده هیچ کاره است و سر نخ دست دیگران است هرگاه میخواهد از حقوق قانونی مردم دفاع کند عده ای حلقوم میدرند و فریاد وامصیبتا سر میدهند اما رییس جمهور باید با تکیه بر رای بیست میلیونی مردم با اقتدار از قانون اساسی دفاع کند و از هیچ فرد و نهادی واهمه نداشته باشد وشو رای نگهبان هم باید به قانون وفادار باشد (321279)
عوضی
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۱۳:۴۶
بعضی ازافرادکه بجزخودوافکارشان دیدگاههاوافکاردیگران راقبول ندارندازهرچیزی به نفع اقکارخوداستفاده میکنندازتفسیرقانون اساسی تااستفاده ازقران کریم کسانیکه با ایات قران اشنایی دارند میدانند ممکن است یک ایه ویاچند ایه باهم درباره یک موضوع توضیح داده باشد جدا کردن یک ایه ویاقسمتی ازیک ایه چه بسامعنایی متضادازمعنای اصلی انرا به شنونده انتقال دهد انهت ازاین کار هم ابایی ندارند چون ازنظرانان هدف وسیله راتوجیه میکند (321280)
رضا درودگر
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۱۴:۳۹
پاسخ زیبایی علی مطهری غیر خودی! به شورای نگهبان و اتهام عدم التزام به اسلام!داد و گفت اشهد ان لااله الله و اشهد و ان محمد رسول الله
اگه رییس جمهور هاله نور و خودی شد حق زیرپا گذاشتن و گذر از قانون حق مسلمشه و اگه غیرخودی شد مثل سيد محمد خاتمی یا دکتر روحانی تلاش برای اجرای قانون اساسی با تمام فصول میشه هنجار شکنی
بر خورد دوگانه تا کجا? (321283)
زریوار
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۱۴:۵۱
جالبه !
از سال 92 به بعد قانون مهم شده!
سال 84 مگه رئیس جمهور بطور قانونی و بر اساس رای مردم انتخاب نشد؟
پس چرا باهاش مخالفت می شد؟!
مگه سال 88 بطور قانونی رئیس جمهور بر اساس رای مردم انتخاب نشد؟
پس چرا با بهانه تقلب؛ بدون ارائه سند،‌ اون حماسه 25 میلیونی را به تلخترین خاطره انقلاب از سال 57 تبدیل کردید؟!
چرا؟!
برای شما اصلاح طلبان قانون وقتی خوبه که دور دستتون باشه وگرنه اگه مخالف شما در راس باشه از هیچ خیانت و جنایتی به ملت و مملکت فروگذار نمیکنید !! (321284)
دانشجو
United States
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۲۳:۵۳
واقعا حیف کلمات که بخاطر جواب دادن به آدمایی با طرز فکر تو حروم بشن!!! (321311)
بهرام
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۱۵:۰۰
این آقایون به حرف های یک استاد حقوق کاری ندارند خودشان همه چیز دانند!! (321285)
داش کریم
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۱۵:۳۵
یه سوال:اگراحرازصلاحیت کاندیداهاوظیفه شورای نگهبان است.پس نقش وزارت کشوروهیاتهای اجرایی واستعلام از مراجع 4گانه چیست؟آیا نقش هیاتهای اجرا یی فقط ثبت نام است؟در جریان انتخابات سال88، 6نفر ازعزیزان شورای نگهبان که خودبمنزله داور هستند به نفع یکی از کاندیداها سخنرانی کردند.فردای قیامت بیایندپاسخگوباشند.همه مردم فهمیده اند که شورای نگهبان در انتخاباتها بی طرف نیست وخود نقش یک حزب را ایفا می کند.نظارت استصوابی شده قیچی وداسی برای زدن اصلاح طلبان. (321287)
دانشجو
United States
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۱۵:۴۰
در یک کلام عالی بود
امیدوارم این بحث به یکی از مطالبات جدی مردم در جامعه تبدیل بشه، متاسفانه هر چه بیشتر این شورا در انتخابات دخالت کرده (رد صلاحیت گسترده غیر همفکرها) باعث ضعف مدیران و نمایندگان و پسرفت کشور شده است.
به امید تحقق این هدف (321288)
داش کریم
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۱۵:۴۲
کمسیون برجامی که رئیسش زاکانی باشه باید درشو تخته کرد؟کیوگذاشتن رئیس. (321290)
حسن
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۱۵:۴۵
با سلام وسپاس از متن خوبی که گذاشتید.به امید روزی که ما حداقل مثل افغانستان انتخابات آزاد داشته باشیم (321291)
یک حقوق دان
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۱۹:۱۸
با سلام و با تشکر از سایت وزین بهار نیوز و نویسنده برزگوار
جناب برزگرزاده همکار عزیر
این استدلال زیبا و مستند که اصول 62 و 73 قانون اساسی استنادات مکرر و بی محل دلواپسان را برای مراجعه به تفسیر اصول 99 و 98 فاقد وجاهت قانونی می کند خیلی دل چسب و واقعا حقوقی بود و به عنوان یک عضو کوچک جامعه حقوقی کشور از این استدلال به خود می بالم ؛ امیداست سایت محترم بهار حقوق دانان برجسته کشور را برای مانور روی (( این استدلال و خلع سلاح رانتخواران صلاحیت ها )) بسیج نماید. (321296)
مسعود
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۲۰:۳۱
علاوه بر همۀ این سخنان، باید از شورای نگهبان سوال کرد که این چگونه تایید صلاحیتی است که نتیجه اش را خودتان هم قبول ندارید؟! مگر با همۀ سختگیری هایتان از بین نزدیک به هزار داوطلب فقط 4 نفر را برای سال 88 تایید نفرمودید؟ چرا بلافاصله از تریبون های مختلف شروع به بد گویی از برخی نامزدها کردید؟! آیا واقعا در این کشور فقط 1 نفر صلاحیت ریاست جمهوری داشت؟!
چرا در هر دوره نامزدی که پس ازتایید صلاحیت شما مورد اقبال مردم قرار میگیرد مورد غضب شما و همفکرانتان واقع میشود؟! (321301)
ناشناس
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۲۱:۰۰
میزان باید رای ملت باشد.ملت شعور دارند وصلاحیت افراد را تشخیص می دهند... (321304)
سید
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۲۱:۳۱
با تشکر از این متن حقوقی و آموزنده. لطفا در این مورد بیشتر بنویسید. بالاخره یک بار هم که شده و محض رضای خدا توضیح دهید که خاستگاه حقوقی "استصواب" کجا ست و چه توجیهی دارد؟ در عمل گاهی بنظر می رسد نظارت بخصوص با پسوند "استصواب" همان اجرا است ... (321305)
ناشناس
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۴/۰۶/۰۸ ۲۱:۳۸
مجلس استصوابی نمی خواهیم (321307)
شصت و نویی
۱۳۹۴/۰۶/۰۹ ۰۷:۱۵
به امید روزی که مثل افغانستان انتخابات آزاد داشته باشیم......خنده تلخ من از گریه غم انگیز تر است (321315)