تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۱/۰۲ ساعت ۱۲:۴۸
کد مطلب : ۱۲۳۹۷۵
پلاسکو را بی‌تدبیری و بی‌توجهی ویران کرد
احمد ابوالفتحی
روزنامه بهار
هفت و پنجاه و نه دقیقه
پلاسکو آتش گرفت. آتش‌سوزی در طبقه نهم. علت؟ تا هنگام تنظیم این گزارش هنوز علت آتش‌سوزی به طور رسمی اعلام نشده است اما به گفته «محسن همدانی» معاونت امنیتی استانداری تهران این حادثه یا به دلیل انفجار پیک‌نیک رخ داده است یا به دلیل اتصال برق. صحبت‌های همدانی، تکرار سخنان شاهدان عینی است.کسبه پاساژ پلاسکو روایت‌های مختلفی از علت شروع ماجرا ارائه می‌دهند. عده‌ای از کسبه می‌گویند همکارانشان که صبح‌های پنج‌شنبه در طبقه نهم مراسم «زیارت عاشورا» برگزار می‌کرده‌اند مشاهده کرده‌اند که علت آتش‌سوزی انفجار پیک‌نیک بوده است. آتش‌سوزی ناشی از اختلال در شبکه برق‌رسانی هم احتمالی است که اولین‌بار از سوی همین کسبه ارائه شده است. کسبه‌ای که در ساعت 8 صبح، هیچ تصوری از فاجعه‌ای که در انتظارشان بود نداشتند. آتش‌سوزی در پاساژهای قدیمی پایتخت اتفاق کم‌سابقه‌ای نیست. مهرماه سال پیش بود که طبقه چهارم پاساژ سیزده طبقه آلومینیوم گرفتار حریق شد و این آتش پیش از آن‌که به طبقات دیگر سرایت کند مهار شد. تصور کسبه و رهگذران و حتی آتش‌نشان‌ها از آتش‌سوزی پلاسکو هم چنین چیزی بود. شاید تا حدودی شدیدتر از آتش‌سوزی آلومینیوم ولی نه آن‌چنان که به نابودی کامل ساختمانی بینجامد که روزگاری نماد آغاز دورانی تازه برای شهر تهران بود. شاید به خاطر همین آسان پنداشتن ماجرا بود که تا یک‌ساعت بعد از شعله‌ور شدن طبقه نهم و پس از آن طبقه‌های بالاتر ساختمان هفده طبقه پلاسکو، نیازی به اعلام وضعیت ویژه ترافیکی در آن محدوده احساس نشد و در نتیجه کنترلی بر حضور جمعیت کنجکاو و مشتاق در محل حادثه صورت نگرفت. شاید به خاطر همین آسان پنداشتن بود که مسئول اصلی مدیریت این بحران، یعنی شهردار تهران، تا پیش از فروریختن کامل ساختمان دلیلی برای حضور در صحنه نیافت. هر چه باشد به گفته «سید جلال ملکی» سخنگوی آتش‌نشانی تهران، در ساعت یازده و بیست دقیقه که ساختمان فروریخت، آتش در آستانه مهار بود.
یازده و بیست‌دقیقه
دو انفجار پیاپی و فروریختن پلاسکو. بهت. وحشت. ناله و فغان. به‌گفته سخنگوی سازمان آتش‌نشانی، در لحظه انفجار، تیم کنترل سازمان آتش‌نشانی در طبقات پراکنده بودند تا از عدم‌حضور افراد در ساختمان اطمینان حاصل کنند. اینکه جز این افراد چند نفر دیگر در ساختمان حضور داشته‌اند مشخص نیست، اما شایعات ناگهان موج گرفتند. پیش از فروریختن ساختمان، خبرنگار یکی از شبکه‌های تلویزیونی در ارتباطی مستقیم، اعلام کرده بود که حدود سیصد نفر هنوز در ساختمان پلاسکو حضور دارند. همین اعلام باعث شد که پس از فروریختن ساختمان احتمال مدفون شدن سیصدنفر همراه با آوارهای پلاسکو رسانه‌های رسمی و غیررسمی را فرا بگیرد. سکوت رسانه‌های رسمی و حتی عدم اعلام رسمی مدفون شدن تعدادی از آتش‌نشان‌ها تا دو ساعت بعد از ماجرا، به شایعات دامن زد و جو را به سمت بدبینی نسبت به راه‌های رسمی ارائه خبر برد. یک‌ساعت و پانزده دقیقه بعد از فروریختن، خبر رسید که سگ‌های زنده‌یاب به میدان حادثه اعزام شده‌اند و در همان لحظه تنها خبری که در زمینه میزان خسارات جانی از سوی صداوسیما ارائه می‌شد این بود که هنوز خبری به صورت رسمی از میزان خسارات جانی اعلام نشده است.
در ساعت سیزده اولین جلسه کمیته بحران در یکی از اتوبوس‌های اورژانس، در محل حادثه تشکیل شد. این خبر را پیرحسین کولیوند رئیس اورژانس کشور در گفتگو با خبرگزاری تسنیم ارائه داد و اعضای حاضر در جلسه را این‌گونه معرفی کرد: استاندار تهران، مسئولان اورژانس، فرماندار تهران، فرمانده نیروی انتظامی کل کشور و رئیس پلیس راهور ناجا. به‌عبارت دیگر، بنا به گفته رئیس اورژانس در اولین جلسه کمیته بحران، شهردار تهران حضور نداشت. به گفته کولیوند تا آن ساعت 65 نفر حادثه دیده به اورژانس منتقل شده بوده‌اند که 45 نفر از آن‌ها به صورت سرپایی مداوا شده بودند و 20 نفر به بستری‌شدن نیاز داشته‌اند. این تنها خبر رسمی بود که تا آن ساعت از میزان خسارات جانی حادثه اعلام می‌شد و شاید نامتناسب بودن این خبر با واقعیت‌های صحنه در پررنگ شدن شایعات بی‌تاثیر نبود. شاید به همین خاطر بود که دقایقی بعد، سخنگوی آتش‌نشانی در گفتگویی با شبکه تلویزیونی خبر، در حالی که چندان تلاشی در مهار احساساتش نداشت، به اطلاع‌رسانی دقیق‌تر رو آورد. ملکی چنین گفت: «مطمئنا کسانی زیر آوار هستند. قطعا تعدادی از آتش‌نشانان در این ساختمان هستند، اما آماری از افراد محبوس در ساختمان نداریم.» ملکی اما درباره تعداد افراد مدفون در زیر آوار سخنی نگفت: «معلوم نیست چند نفر زیر آوار گرفتار شده‌اند، هیچ اطلاعاتی نداریم و آمار 30 نفر کشته تائید نمی‌شود.»
به گفته ملکی آتش‌نشانی تا زمان رخ‌دادن حادثه بارها و بارها در زمینه نقص ایمنی در ساختمان پلاسکو، اخطاریه صادر کرده بوده است. او گفت: «نمی‌دانم تا کی باید جان همکاران من قربانی بی‌توجهی به اصول ایمنی شود.»سخنان توام با احساس و منطبق با واقعیت ملکی آبی بر روی آتش شایعات بود. اگر بنا باشد ستادهای مدیریت بحران، از این حادثه درسی بگیرند، شاید یکی از عمده‌ترین درس‌ها همین باشد، به هر میزان که اطلاع‌رسانی دقیق‌تر و سریع‌تر باشد در مهار شایعات موثرتر است. در این زمینه البته این سؤال را هم می‌توان مطرح کرد: چرا اولین جلسه ستاد بحران حادثه‌ای که در ساعت هشت صبح آغاز شده بود، پس از ساعت دوازده ظهر برگزار می‌شود و چرا شهردار تهران که باید فرمانده اصلی میدان باشد، بنا به گفته رئیس اورژانس کشور، در این جلسه غایب بوده است؟
ساعت پانزده
بیم‌وامید نسبت به سرنوشت مدفونان در زیر آوارهای پلاسکو ادامه دارد. به گفته سخنگوی اورژانس تعداد مصدومان حادثه به هفتاد تن رسیده و از تعداد کشته‌شدگان خبری در دست نیست. سخنگوی آتش‌نشانی که از این پس باید او را سخنگوی کمیته مدیریت بحران پلاسکو نامید هم گفته است که تلاش برای آواربرداری از سه جهت ادامه ادامه دارد. رئیس‌جمهور در ساعت چهارده طی دستوری ویژه، وزیر کشور را مسئول بررسی علل حادثه کرده است و حضور مسئولان در صحنه پررنگ شده است. وزیر ارتباطات دستور تقویت امواج موبایل در محدوده اطراف پلاسکو را صادر کرده است و در حدود ساعت سیزده خبر می‌رسد که تعدادی از آتش‌نشانان محبوس در موتورخانه، با همکارانشان تماس گرفته‌اند و خبر سلامتشان را اعلام کرده‌اند. خبر می‌رسد که تعداد سگ‌های زنده‌یاب افزایش یافته و اندکی بعد خبر می‌رسد که به دلیل بوی دود ناشی از آتش و گاز و گازوئیل، شامه سگ‌های زنده‌یاب کار نمی‌کند.
پانزده و چهل و پنج دقیقه
اولین خبر رسمی از تعداد مفقودین را شهردار تهران اعلام می‌کند. قالیباف گفت: بیست‌وسه تا بیست‌وپنج نفر از آتش‌نشان‌ها مفقود هستند. به گفته قالیباف، در میان افراد مدفون در زیر آوارهای پلاسکو، مدیران ارشد آتش‌نشانی هم حضور دارند. این اظهارنظر از سوی رسانه‌ها به شهادت این افراد در حادثه تعبیر شد، اما سخنگوی سازمان آتش‌نشانی مدتی بعد، اعلام رسمی شهادت را تکذیب کرد. قالیباف تعداد احتمالی مردم عادی گیرکرده در آوار را حداکثر دو یا سه نفر اعلام کرد. شهردار تهران از شهروندان خواست به شایعات توجه نکنند، اما این نکته که تعداد افراد عادی مدفون در زیر آوار به دو تا سه نفر محدود است، چندان با مشاهدات عینی سازگار نبود. عکاس خبرگزاری فارس که دقایقی پیش از فروریزش ساختمان در آن محل حضور داشته است، گفته بود حدود صد تا صد و پنجاه نفر از مردم عادی در لحظه‌ای که او ساختمان را ترک کرده است، در طبقه اول حضور داشته‌اند و مشاهدات عکاس خبرگزاری ایلنا که تا ده دقیقه پیش از فروریزش در ساختمان حضور داشته است هم چیزی شبیه همین بود.
مسئولان اندک اندک از بهت خارج می‌شدند و انتقادها از وضعیت پیش آمده آغاز می‌شد. اقبال شاکری، رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران در گفتگو با خبرگزاری مهر، به تذکرهایی که در زمینه احتمال بروز این فاجعه ارائه شده بود اشاره کرد و درباره احتمال بروز فاجعه‌های مشابه هشدار داد: «بارها آتش نشانی، اعضای شورای شهر تهران و کارشناسان ایمنی به ناامن بودن این ساختمان تذکر دادند. ساختمان‌های خیابان‌های جمهوری به دلیل انباشت تجهیزات کارگاهی و بارگذاری بیش از حد جمعیت از ناایمن‌ترین نقاط شهر تهران هستند که روزانه جان شمار قابل‌توجهی از جمعیت را که دراین فضاها تردد می‌کنند، تهدید می‌کند. ساختمان پلاسکو همچون ساختمان علاالدین و دیگر بناهای تجاری که نه ایمنی لازم را دارند و نه از تجهیزات امدادی استاندارد برخوردار هستند آمادگی ایجاد بحران‌های شهری را دارند. تا دیر نشده بایست این بناهای خطرناک را پلمپ کنیم.»
رحمت‌الله حافظی عضو دیگر شورای شهر تهران هم با اشاره به اینکه از 140 میلیارد تومان اعتبار مصوب برای آتش‌نشانی تنها 25 میلیارد تومان تامین شده است از ناکارآمد بودن تجهیزات آتش‌نشانی انتقاد کرده بود و مدتی بعد مرتضی طلایی عضو دیگر این شورا در شبکه اجتماعی توئیتر با اشاره به انتقاد بغض‌آلود یکی از آتش‌نشان‌ها در صحنه حادثه که به کمبود تجهیزات اشاره کرده است، گفت: «چه کنم که تمام حقیقت را نمی‌شد به او گفت.»البته ضعف در تجهیزات آتش‌نشانی مدتی بعد از سوی سخنگوی این سازمان تکذیب شد. به گفته ملکی تجهیزات آتش‌نشانی تهران از به‌روزترین تجهیزات در دنیاست.
بامداد روز جمعه
آواربرداری ادامه دارد و شایعات و خبرها و انتظارها هم ادامه دارد. رهبر انقلاب در ساعت بیست‌ودو پیام داده و ابراز اندوه و نگرانی کرده است. دادستان کل کشور هم طی دستوری ویژه دادستان تهران را مسئول بررسی حادثه کرده است. شایعات فراوان است. خبر می‌رسد که صدای ناله از زیر آوارها شنیده شده. شایعه‌ای که تکذیب می‌شود. ساعت سه نیمه‌شب خبر می‌رسد که با اسکن صورت‌گرفته از موتورخانه طبقه منفی دو احتمال زنده بودن دو نفر از آتش‌نشانان افزایش یافته است. در ساعت شش صبح روز جمعه سخنگوی آتش‌نشانی اعلام کرد به احتمال فراوان همکارانمان به شهادت رسیده‌اند. در ساعت هشت صبح، تابلوهای سطح شهر از مردم تهران خواسته بودند که از تردد ضروری در سطح شهر خودداری کنند. این‌بار نمی‌خواستند که مانند روز گذشته تجمع عظیم انسانی مانع انجام وظایف نیروهای امدادی شود. در ساعت 9 صبح، سخنگوی آتش‌نشانی اعلام کرد نیازی به تخریب ساختمان‌های مجاور برای آواربرداری نیست اما در همان ساعت خبر می‌رسید که دیوارهای پاساژ کویتی‌ها در مجاورت ساختمان پلاسکو ترک برداشته است و احتمال دارد فرو بریزد.
ساعت نه و پانزده دقیقه
یکی از آتش‌نشان‌ها به شهادت رسید. این آتش‌نشان از مصدومان پیش از فروریزش بود که دچار شصت درصد سوختگی شده بود. این اولین مرگ تایید شده حادثه پلاسکو است. نام این آتش‌نشان، «بهنام میرزاخانی» بود.
ساعت یازده
شایعات همچنان ادامه دارد. می‌گویند یکی از آتش‌نشان‌ها نجات یافته است. شایعه تکذیب می‌شود. شناسایی مکان دقیق دو آتش‌نشان در زیرآوار هم تکذیب می‌شود. نیروی انتظامی محدودیت ترافیکی در خیابان‌های اطراف محل حادثه را تا دو روز تمدید می‌کند.
ساعت سیزده و سی دقیقه
معاون عملیاتی سازمان آتش‌نشانی اعلام می‌کند آواربرداری عملیاتی بسیار پیچیده است و تاکنون نتیجه محسوسی نداشته است.
ساعت سیزده و سی‌وپنج دقیقه
یک منبع آگاه شایعه مدفون بودن چهار خبرنگار و یک عکاس در آوارهای حادثه پلاسکو را تایید می‌کند. به ادعای این منبع آگاه سه تن از آتش‌نشان‌ها هنوز زنده هستند.
وقایعنگاری یک حادثه پیش‌بینی‌پذیر
آنچه خواندید وقایعنگاری یک حادثه پیش‌بینی‌پذیر بود. در دی ماه سال 1376 روزنامه همشهری در گزارشی با تیتر «آتش‌سوزی در کمین کارگاه‌های تولید پوشاک» خواسته بود که مسئولان به سرعت برای این وضع به فکر چاره باشند. در این گزارش تعداد کارگاه‌های تولید پوشاکی که ضوابط ایمنی را رعایت نمی‌کنند دو هزار عدد تخمین زده می‌شود و لزوم تدوین دستورالعمل برای ایمن‌سازی این کارگاه‌ها مورد تاکید قرار می‌گیرد. از جمله ساختمان‌های مورد توجه این گزارش، ساختمان پلاسکو است. ساختمانی مملو از تولیدی پوشاک که درست نوزده سال پس از آن هشدار، فروریخت.
روزنامه بهار
هفت و پنجاه و نه دقیقه
پلاسکو آتش گرفت. آتش‌سوزی در طبقه نهم. علت؟ تا هنگام تنظیم این گزارش هنوز علت آتش‌سوزی به طور رسمی اعلام نشده است اما به گفته «محسن همدانی» معاونت امنیتی استانداری تهران این حادثه یا به دلیل انفجار پیک‌نیک رخ داده است یا به دلیل اتصال برق. صحبت‌های همدانی، تکرار سخنان شاهدان عینی است.کسبه پاساژ پلاسکو روایت‌های مختلفی از علت شروع ماجرا ارائه می‌دهند. عده‌ای از کسبه می‌گویند همکارانشان که صبح‌های پنج‌شنبه در طبقه نهم مراسم «زیارت عاشورا» برگزار می‌کرده‌اند مشاهده کرده‌اند که علت آتش‌سوزی انفجار پیک‌نیک بوده است. آتش‌سوزی ناشی از اختلال در شبکه برق‌رسانی هم احتمالی است که اولین‌بار از سوی همین کسبه ارائه شده است. کسبه‌ای که در ساعت 8 صبح، هیچ تصوری از فاجعه‌ای که در انتظارشان بود نداشتند. آتش‌سوزی در پاساژهای قدیمی پایتخت اتفاق کم‌سابقه‌ای نیست. مهرماه سال پیش بود که طبقه چهارم پاساژ سیزده طبقه آلومینیوم گرفتار حریق شد و این آتش پیش از آن‌که به طبقات دیگر سرایت کند مهار شد. تصور کسبه و رهگذران و حتی آتش‌نشان‌ها از آتش‌سوزی پلاسکو هم چنین چیزی بود. شاید تا حدودی شدیدتر از آتش‌سوزی آلومینیوم ولی نه آن‌چنان که به نابودی کامل ساختمانی بینجامد که روزگاری نماد آغاز دورانی تازه برای شهر تهران بود. شاید به خاطر همین آسان پنداشتن ماجرا بود که تا یک‌ساعت بعد از شعله‌ور شدن طبقه نهم و پس از آن طبقه‌های بالاتر ساختمان هفده طبقه پلاسکو، نیازی به اعلام وضعیت ویژه ترافیکی در آن محدوده احساس نشد و در نتیجه کنترلی بر حضور جمعیت کنجکاو و مشتاق در محل حادثه صورت نگرفت. شاید به خاطر همین آسان پنداشتن بود که مسئول اصلی مدیریت این بحران، یعنی شهردار تهران، تا پیش از فروریختن کامل ساختمان دلیلی برای حضور در صحنه نیافت. هر چه باشد به گفته «سید جلال ملکی» سخنگوی آتش‌نشانی تهران، در ساعت یازده و بیست دقیقه که ساختمان فروریخت، آتش در آستانه مهار بود.
یازده و بیست‌دقیقه
دو انفجار پیاپی و فروریختن پلاسکو. بهت. وحشت. ناله و فغان. به‌گفته سخنگوی سازمان آتش‌نشانی، در لحظه انفجار، تیم کنترل سازمان آتش‌نشانی در طبقات پراکنده بودند تا از عدم‌حضور افراد در ساختمان اطمینان حاصل کنند. اینکه جز این افراد چند نفر دیگر در ساختمان حضور داشته‌اند مشخص نیست، اما شایعات ناگهان موج گرفتند. پیش از فروریختن ساختمان، خبرنگار یکی از شبکه‌های تلویزیونی در ارتباطی مستقیم، اعلام کرده بود که حدود سیصد نفر هنوز در ساختمان پلاسکو حضور دارند. همین اعلام باعث شد که پس از فروریختن ساختمان احتمال مدفون شدن سیصدنفر همراه با آوارهای پلاسکو رسانه‌های رسمی و غیررسمی را فرا بگیرد. سکوت رسانه‌های رسمی و حتی عدم اعلام رسمی مدفون شدن تعدادی از آتش‌نشان‌ها تا دو ساعت بعد از ماجرا، به شایعات دامن زد و جو را به سمت بدبینی نسبت به راه‌های رسمی ارائه خبر برد. یک‌ساعت و پانزده دقیقه بعد از فروریختن، خبر رسید که سگ‌های زنده‌یاب به میدان حادثه اعزام شده‌اند و در همان لحظه تنها خبری که در زمینه میزان خسارات جانی از سوی صداوسیما ارائه می‌شد این بود که هنوز خبری به صورت رسمی از میزان خسارات جانی اعلام نشده است.
در ساعت سیزده اولین جلسه کمیته بحران در یکی از اتوبوس‌های اورژانس، در محل حادثه تشکیل شد. این خبر را پیرحسین کولیوند رئیس اورژانس کشور در گفتگو با خبرگزاری تسنیم ارائه داد و اعضای حاضر در جلسه را این‌گونه معرفی کرد: استاندار تهران، مسئولان اورژانس، فرماندار تهران، فرمانده نیروی انتظامی کل کشور و رئیس پلیس راهور ناجا. به‌عبارت دیگر، بنا به گفته رئیس اورژانس در اولین جلسه کمیته بحران، شهردار تهران حضور نداشت. به گفته کولیوند تا آن ساعت 65 نفر حادثه دیده به اورژانس منتقل شده بوده‌اند که 45 نفر از آن‌ها به صورت سرپایی مداوا شده بودند و 20 نفر به بستری‌شدن نیاز داشته‌اند. این تنها خبر رسمی بود که تا آن ساعت از میزان خسارات جانی حادثه اعلام می‌شد و شاید نامتناسب بودن این خبر با واقعیت‌های صحنه در پررنگ شدن شایعات بی‌تاثیر نبود. شاید به همین خاطر بود که دقایقی بعد، سخنگوی آتش‌نشانی در گفتگویی با شبکه تلویزیونی خبر، در حالی که چندان تلاشی در مهار احساساتش نداشت، به اطلاع‌رسانی دقیق‌تر رو آورد. ملکی چنین گفت: «مطمئنا کسانی زیر آوار هستند. قطعا تعدادی از آتش‌نشانان در این ساختمان هستند، اما آماری از افراد محبوس در ساختمان نداریم.» ملکی اما درباره تعداد افراد مدفون در زیر آوار سخنی نگفت: «معلوم نیست چند نفر زیر آوار گرفتار شده‌اند، هیچ اطلاعاتی نداریم و آمار 30 نفر کشته تائید نمی‌شود.»
به گفته ملکی آتش‌نشانی تا زمان رخ‌دادن حادثه بارها و بارها در زمینه نقص ایمنی در ساختمان پلاسکو، اخطاریه صادر کرده بوده است. او گفت: «نمی‌دانم تا کی باید جان همکاران من قربانی بی‌توجهی به اصول ایمنی شود.»سخنان توام با احساس و منطبق با واقعیت ملکی آبی بر روی آتش شایعات بود. اگر بنا باشد ستادهای مدیریت بحران، از این حادثه درسی بگیرند، شاید یکی از عمده‌ترین درس‌ها همین باشد، به هر میزان که اطلاع‌رسانی دقیق‌تر و سریع‌تر باشد در مهار شایعات موثرتر است. در این زمینه البته این سؤال را هم می‌توان مطرح کرد: چرا اولین جلسه ستاد بحران حادثه‌ای که در ساعت هشت صبح آغاز شده بود، پس از ساعت دوازده ظهر برگزار می‌شود و چرا شهردار تهران که باید فرمانده اصلی میدان باشد، بنا به گفته رئیس اورژانس کشور، در این جلسه غایب بوده است؟
ساعت پانزده
بیم‌وامید نسبت به سرنوشت مدفونان در زیر آوارهای پلاسکو ادامه دارد. به گفته سخنگوی اورژانس تعداد مصدومان حادثه به هفتاد تن رسیده و از تعداد کشته‌شدگان خبری در دست نیست. سخنگوی آتش‌نشانی که از این پس باید او را سخنگوی کمیته مدیریت بحران پلاسکو نامید هم گفته است که تلاش برای آواربرداری از سه جهت ادامه ادامه دارد. رئیس‌جمهور در ساعت چهارده طی دستوری ویژه، وزیر کشور را مسئول بررسی علل حادثه کرده است و حضور مسئولان در صحنه پررنگ شده است. وزیر ارتباطات دستور تقویت امواج موبایل در محدوده اطراف پلاسکو را صادر کرده است و در حدود ساعت سیزده خبر می‌رسد که تعدادی از آتش‌نشانان محبوس در موتورخانه، با همکارانشان تماس گرفته‌اند و خبر سلامتشان را اعلام کرده‌اند. خبر می‌رسد که تعداد سگ‌های زنده‌یاب افزایش یافته و اندکی بعد خبر می‌رسد که به دلیل بوی دود ناشی از آتش و گاز و گازوئیل، شامه سگ‌های زنده‌یاب کار نمی‌کند.
پانزده و چهل و پنج دقیقه
اولین خبر رسمی از تعداد مفقودین را شهردار تهران اعلام می‌کند. قالیباف گفت: بیست‌وسه تا بیست‌وپنج نفر از آتش‌نشان‌ها مفقود هستند. به گفته قالیباف، در میان افراد مدفون در زیر آوارهای پلاسکو، مدیران ارشد آتش‌نشانی هم حضور دارند. این اظهارنظر از سوی رسانه‌ها به شهادت این افراد در حادثه تعبیر شد، اما سخنگوی سازمان آتش‌نشانی مدتی بعد، اعلام رسمی شهادت را تکذیب کرد. قالیباف تعداد احتمالی مردم عادی گیرکرده در آوار را حداکثر دو یا سه نفر اعلام کرد. شهردار تهران از شهروندان خواست به شایعات توجه نکنند، اما این نکته که تعداد افراد عادی مدفون در زیر آوار به دو تا سه نفر محدود است، چندان با مشاهدات عینی سازگار نبود. عکاس خبرگزاری فارس که دقایقی پیش از فروریزش ساختمان در آن محل حضور داشته است، گفته بود حدود صد تا صد و پنجاه نفر از مردم عادی در لحظه‌ای که او ساختمان را ترک کرده است، در طبقه اول حضور داشته‌اند و مشاهدات عکاس خبرگزاری ایلنا که تا ده دقیقه پیش از فروریزش در ساختمان حضور داشته است هم چیزی شبیه همین بود.
مسئولان اندک اندک از بهت خارج می‌شدند و انتقادها از وضعیت پیش آمده آغاز می‌شد. اقبال شاکری، رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران در گفتگو با خبرگزاری مهر، به تذکرهایی که در زمینه احتمال بروز این فاجعه ارائه شده بود اشاره کرد و درباره احتمال بروز فاجعه‌های مشابه هشدار داد: «بارها آتش نشانی، اعضای شورای شهر تهران و کارشناسان ایمنی به ناامن بودن این ساختمان تذکر دادند. ساختمان‌های خیابان‌های جمهوری به دلیل انباشت تجهیزات کارگاهی و بارگذاری بیش از حد جمعیت از ناایمن‌ترین نقاط شهر تهران هستند که روزانه جان شمار قابل‌توجهی از جمعیت را که دراین فضاها تردد می‌کنند، تهدید می‌کند. ساختمان پلاسکو همچون ساختمان علاالدین و دیگر بناهای تجاری که نه ایمنی لازم را دارند و نه از تجهیزات امدادی استاندارد برخوردار هستند آمادگی ایجاد بحران‌های شهری را دارند. تا دیر نشده بایست این بناهای خطرناک را پلمپ کنیم.»
رحمت‌الله حافظی عضو دیگر شورای شهر تهران هم با اشاره به اینکه از 140 میلیارد تومان اعتبار مصوب برای آتش‌نشانی تنها 25 میلیارد تومان تامین شده است از ناکارآمد بودن تجهیزات آتش‌نشانی انتقاد کرده بود و مدتی بعد مرتضی طلایی عضو دیگر این شورا در شبکه اجتماعی توئیتر با اشاره به انتقاد بغض‌آلود یکی از آتش‌نشان‌ها در صحنه حادثه که به کمبود تجهیزات اشاره کرده است، گفت: «چه کنم که تمام حقیقت را نمی‌شد به او گفت.»البته ضعف در تجهیزات آتش‌نشانی مدتی بعد از سوی سخنگوی این سازمان تکذیب شد. به گفته ملکی تجهیزات آتش‌نشانی تهران از به‌روزترین تجهیزات در دنیاست.
بامداد روز جمعه
آواربرداری ادامه دارد و شایعات و خبرها و انتظارها هم ادامه دارد. رهبر انقلاب در ساعت بیست‌ودو پیام داده و ابراز اندوه و نگرانی کرده است. دادستان کل کشور هم طی دستوری ویژه دادستان تهران را مسئول بررسی حادثه کرده است. شایعات فراوان است. خبر می‌رسد که صدای ناله از زیر آوارها شنیده شده. شایعه‌ای که تکذیب می‌شود. ساعت سه نیمه‌شب خبر می‌رسد که با اسکن صورت‌گرفته از موتورخانه طبقه منفی دو احتمال زنده بودن دو نفر از آتش‌نشانان افزایش یافته است. در ساعت شش صبح روز جمعه سخنگوی آتش‌نشانی اعلام کرد به احتمال فراوان همکارانمان به شهادت رسیده‌اند. در ساعت هشت صبح، تابلوهای سطح شهر از مردم تهران خواسته بودند که از تردد ضروری در سطح شهر خودداری کنند. این‌بار نمی‌خواستند که مانند روز گذشته تجمع عظیم انسانی مانع انجام وظایف نیروهای امدادی شود. در ساعت 9 صبح، سخنگوی آتش‌نشانی اعلام کرد نیازی به تخریب ساختمان‌های مجاور برای آواربرداری نیست اما در همان ساعت خبر می‌رسید که دیوارهای پاساژ کویتی‌ها در مجاورت ساختمان پلاسکو ترک برداشته است و احتمال دارد فرو بریزد.
ساعت نه و پانزده دقیقه
یکی از آتش‌نشان‌ها به شهادت رسید. این آتش‌نشان از مصدومان پیش از فروریزش بود که دچار شصت درصد سوختگی شده بود. این اولین مرگ تایید شده حادثه پلاسکو است. نام این آتش‌نشان، «بهنام میرزاخانی» بود.
ساعت یازده
شایعات همچنان ادامه دارد. می‌گویند یکی از آتش‌نشان‌ها نجات یافته است. شایعه تکذیب می‌شود. شناسایی مکان دقیق دو آتش‌نشان در زیرآوار هم تکذیب می‌شود. نیروی انتظامی محدودیت ترافیکی در خیابان‌های اطراف محل حادثه را تا دو روز تمدید می‌کند.
ساعت سیزده و سی دقیقه
معاون عملیاتی سازمان آتش‌نشانی اعلام می‌کند آواربرداری عملیاتی بسیار پیچیده است و تاکنون نتیجه محسوسی نداشته است.
ساعت سیزده و سی‌وپنج دقیقه
یک منبع آگاه شایعه مدفون بودن چهار خبرنگار و یک عکاس در آوارهای حادثه پلاسکو را تایید می‌کند. به ادعای این منبع آگاه سه تن از آتش‌نشان‌ها هنوز زنده هستند.
وقایعنگاری یک حادثه پیش‌بینی‌پذیر
آنچه خواندید وقایعنگاری یک حادثه پیش‌بینی‌پذیر بود. در دی ماه سال 1376 روزنامه همشهری در گزارشی با تیتر «آتش‌سوزی در کمین کارگاه‌های تولید پوشاک» خواسته بود که مسئولان به سرعت برای این وضع به فکر چاره باشند. در این گزارش تعداد کارگاه‌های تولید پوشاکی که ضوابط ایمنی را رعایت نمی‌کنند دو هزار عدد تخمین زده می‌شود و لزوم تدوین دستورالعمل برای ایمن‌سازی این کارگاه‌ها مورد تاکید قرار می‌گیرد. از جمله ساختمان‌های مورد توجه این گزارش، ساختمان پلاسکو است. ساختمانی مملو از تولیدی پوشاک که درست نوزده سال پس از آن هشدار، فروریخت.
