میگل هشترودی
روزنامه بهار
لایحه تامین امنیت زنان، طرح بازنشستگی زنان با بیست سال سابقه کار بدون سقف سنی، مسائل مربوط به زنان خیابانی، طرح دوباره مسئله کاندیداتوری زنان برای انتخاب ریاستجمهوری، مسئله ازدواج زیر سن قانونی و. . . موضوعات و مباحث مرتبط با زنان بسیار است. در گفتگو با طیبه سیاووشی نماینده تهران وعضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی، به مسائل مرتبط با زنان پرداختهایم و از او خواستهایم اقدامات فراکسیون زنان در این زمینهها را تشریح کند. او میگوید در چند ماهی که از تشکیل مجلس میگذرد عمده تلاش در جهت افزایش سهم زنان در لایحه ششم توسعه بوده است و از نتایج تلاش هم راضی است. با دیدگاههای او درباره مسائل زنان در این گفتوگو بیشتر آشنا خواهید شد.
***
لایحه تامین امنیت زنان چه زمانی قرار است به مجلس ارائه شود؟
خانم مولاوردی حدود یک ماه قبل گفت که آخرین اصلاحات در حال انجام است و فکر میکنیم نهایتا تا یکی، دو ماه دیگر به مجلس ارجاع داده شود.
آقای علی کاظمی مسئول تیم کارشناسی لایحه تامین امنیت زنان گفتهاند که این لایحه شامل افراد بالای 18 سال میشود، به نظر شما چرا افراد زیر 18 سال جزو این لایحه قرار نمیگیرند؟
من در جریان مفاد این لایحه نیستم چون هنوز به مجلس ارائه نشده است. ولی از آنجاییکه آقای کاظمی حقوقدان هستند باید این موضوع یک دلیل حقوقی داشته باشد. باتوجه به این که لایحه حمایت از حقوق کودکان در دوره نهم مجلس رد شده و دوباره در کمیسیون حقوق قضایی باید مورد بررسی قرار بگیرد و به مجلس ارجاع داده شود، تا کنون این موضوع صورت نگرفته است اما یکی از دلایل رد شدن این لایحه این بود که تمام افراد زیر 18 سال، کودک و نوجوان تعریف شده بودند، البته در کنوانسیون جهانی حقوق کودک به صورت مشروط، کودکان را به همین صورت تعریف کردهاند ولی ما برای خودمان این حق را محفوظ دانستهایم که در مواردی که با حقوق شرعی کشورمان منافات دارد، بتوانیم به حقوق داخلی خود رجوع کنیم. برای مثال در کشور ما یک فرد در سن 18 سالگی میتواند حساب بانکی داشته باشد یا اینکه در سن 15 سالگی حق رای دارد و در سن 13 سالگی یا حتی زیر آن میتواند ازدواج کند و این تفاوتهای سنی مشکلات عدیدهای را برای ما به وجود آورده است که باید به شکلی تصحیح شود. به همین دلیل باید در آینده دید دلیل اینکه این لایحه را برای افراد بالای 18 سال مد نظر قرار دادهاند چه میتواند باشد.
به فرض اینکه لایحه تامین امنیت زنان برای افراد بالای 18 سال تنظیم شود و افراد زیر 18 سال هم شامل لایحه تامین امنیت کودکان که هنوز به نصویب نرسیده است باشند، کودکانی که ازدواج میکنند شامل کدام لایحه میشوند؟
اول اینکه باید بگویم ما حداکثر تلاشمان را براساس مبانی فقهی و فتواهایی که آقای مکارم ارائه دادهاند، میکنیم تا در آینده خیلی نزدیک ازدواج برای افراد زیر 13 سال جرمترقی شود و حالا اینکه این بچهها جزو کدام لایحه قرار میگیرند را باید اجازه دهیم که لوایح به مجلس ارائه داده شده و مورد بررسی قرار بگیرد تا بتوان تایید کرد که جزو کدام لایحه قرار میگیرند.
فکر میکنید زنان خیابانی شامل این لایحه بشوند؟
من خیلی با این اصطلاح موافق نیستم، چون فکر میکنم به کار بردن این کلمات برای این زنان نوعی اعمال خشونت بر آنها است. باید به دنبال تعریف مناسبتری برای آنها باشیم. من خودم هم تلاش کردم که در لایحه برنامه ششم کودکان خیابانی را، «کودکان کار» تلقی کنیم. چون این رفتار یک رفتار تبعیض آمیز است و برای آن باید یک تعبیر امنیتی ارائه شود. در واقع با وجود این موضوع که کودک کار یک کلمه غیر قانونی است ولی میتوان برای آنها تدابیری اندیشید اما استفاده از کودکان خیابانی برای آنها ایجاد تبعیض است. به همین دلیل من فکر میکنم برای این زنان نیز باید کلمهای جایگزین کلمه خیابانی کرد تا با وجود غیر قانونیبودن این موضوع تدابیری برای آنها اندیشیده شود. چون این زنان معمولا به دلیل استیصال و مشکلات، بیپناه شده و به این وضعیت دچار شده اند. اما برای اینکه این زنان شامل لایحه مذکور خواهند شد یا خیر باید بگویم من از مفاد این لایحه در حال حاضر خبر ندارم چون همانطور که قبلا گفتم هنوز به مجلس ارجاع داده نشده، انشاالله پس از ارجاع حتما درباره این موضوعات صحبت خواهیم کرد.
به نظر شما در جامعه امروزی ما این لایحه تا چه حد ضروری است؟
یکی از مسائل بسیار مهمی که تا کنون از آن غافل ماندهایم این است که ما به مسائل موجود به صورت تفکیک شده نگاه میکنیم در حالی که مسائل اجتماعی یک زنجیره است، یکی از سیاستها ابلاغی رهبری و یکی از مسائلی که بر آن تاکید دارد با توجه به اینکه سالها ازآن غافل بودهایم و در حال حاضر به آسیبهای آن پی برده ایم، مسئله تشکیل خانواده است. من فکر میکنم لایحه امنیت زنان به تحکیم خانواده و همچنین ساختار الگوی اسلامی-ایرانی که مد نظر داریم کمک خواهد کرد.
در رابطه با لایحهای که برای بازنشستگی زنان به تصویب رسید و طی آن زنان با 20 سال سابقه کاری میتوانند بازنشسته شوند، به نظر شما آیا این موضوع باعث نمیشود که زنان خیلی زود از عرصههای اجتماعی فاصله بگیرند؟
زنها میتوانند بازنشسته شوند یعنی این موضوع تاثیر مستقیمی بر خواستن آنها دارد و اجبار نیست و صرفا مطالبهای از سوی خانمهایی بوده که تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی قرار دارند. زنانیکه تحت پوشش سازمان بازنشستگی کشوری بودهاند بدون محدودیت سنی میتوانستند بازنشسته شوند اما کسانی که تحت پوشش تامین اجتماعی بودند باید این حدنصاب 55 سال را پر میکردندولی با تصویب این لایحه به جایی رسیدیم که بدون محدودیت سنی و با 20 سال سابقه کار میتوانند بازنشسته شوند. این موضوع به معنی محدودکردن خانمها نیست در واقع امتیازی است که به زنان داده شده است و هر کس که بخواهد میتواند از این امتیاز استفاده کند به همین دلیل در این لایحه ذکر شده است که میتوانند و اجبار و الزامی در آن نیست.
به نظر شما این موضوع میتواند چه تاثیری در حوزه زنان داشته باشد؟
در واقع این موضوع مطالبهای در حوزه زنان بوده، چون بسیاری از زنانی که تحت پوشش تامین اجتماعی هستند دارای مشاغل سخت بوده و به هر دلیلی دوست داشتند که از دوره بازنشستگی زودتر استفاده کنند. البته لازم به ذکر است که این موضوع میتواند عرصه را برای زنان جوانی که میخواهند وارد حوزه اجتماعی شوند باز کند تا بتوانند نسبت به شایستگیها و توانمندیهایشان وارد عرصه کاری بشوند.
خانم سیاوشی لطف میکنید اقدامات فراکسیون زنان در مدت حضور خودتان را تشریح کنید؟
در این شش تا هفت ماهی که ما وارد شدیم متوجه شدیم که متاسفانه یا خوشبختانه تمام برنامههای فراکسیون زنان تحت تاثیر برنامههای ششم توسعه قرار گرفته است، یعنی ما با جلساتی که با خانمهای حقوقدان و مشاوران آنها انجام دادیم توانستیم مواردی که در لایحه ششم توسعه مربوط به زنان بود را به بهترین شکل به صحن علنی مجلس ببریم و خوشبختانه تعداد زیادی از این مواد به تصویب هم رسید. در واقع عمده تلاشهای فراکسیون زنان در این جهت قرار گرفته است ولی در حال حاضر طرحهایی را در دست انجام داریم که البته نمیخواهیم به سرعت آن را به تصویب مجلس برسانیم بلکه میخواهیم با مشاورههای لازم با حقوقدانان و جامعهشناسان کشور این طرحها و لوایح را به صحن علنی مجلس بیاوریم. از جمله این طرحها و لوایح مسئله اسیدپاشی و نزاعهای ناموسی است که میتوان به عنوان بدترین خشونتهای علیه زنان از آنها نام برد که به سرعت در جهت آن تلاش میکنیم که به زودی به صحن علنی مجلس برود.
طرح دیگری که با مشاوره حقوقدانان تلاش برای فوریت بخشی به آن داریم تبعیت بچههای حاصل از ازدواج مادر ایرانی با اتباع خارجی است، باتوجه به این موضوع که 700 تا 800 هزار بچه به این صورت بیهویت در جامعه ایرانی حضور دارند و ما از این موضوع تبعات و آسیبهای فراوانی را شامل میشویم فوریت بر آن است که به زودی این لایحه به صحن علنی مجلس برود.
مسئله بعدی که در دست اقدام است ازدواج کودکان است، این موضوع با تلاش و نظر موافق فقها و حقوقدانها به نتیجه خواهد رسید.
فراکسیون زنان برای زنان خیابانی هم اقداماتی انجام داده است؟
امیدواریم این زنان در چارچوب لایحه تامین امنیت زنان قرار بگیرند با توجه به اینکه شرایط عدهای از این زنان ویژه است و متاسفانه مجبور هستند برای گذران زندگیشان دست به کارهایی بزنند که خارج از عرف بوده و جامعه پذیرای آن نیست ولی باید تابوی صحبت از این زنان شکسته شده و تلاش بشود که به این زنان کمک کنند. خیلی از این زنان به دلیل اعتیادی که داشتند کارتن خواب هم شدند و مشکلات فراوانی برای آنها به وجود آمده است و متاسفانه در بسیاری از موارد کودکانی ازآنها به وجود آمده که بیهویت هستند، ما باید در جهت رفاه حداقلی این بچهها تلاش کنیم. یکی از دلایل عمدهای که این زنان را به این سمت و سو هدایت کرده است خشونت خانگی بوده که به آنها اعمال شده است مسلما این زنان بیدلیل به خیابانها پناه نیاورده اند. یکی از بزرگترین مشکلات جامعه امروز ما این است که خشونتهای خانگی را نادیده میگیریم و پیامد آن میشود زنانی که برای فرار از محیط مسموم خانه به خیابانها پناه میآورند.
باید این موضوع را متوجه باشیم که نادیده گرفتن و عبور از این مسئله باعث نمیشود این مشکل هر روز کاهش پیدا کند بلکه باید توجه داشت این موضوع روز به روز گسترش پیدا میکند و متاسفانه رشد چشمگیری هم دارد و به یک مشکل بزرگ اجتماعی تبدیل خواهد شد. در فرهنگ و عرف ما زنی که شب را در کنار خیابان صبح کند پذیرفته نیست، ولی متاسفانه در حال حاضر شاهد این موضوع هستیم. امیدواریم که بتوانیم در این جهت تلاش کنیم.
بعضی از نمایندههای مجلس با اما و اگر موافق بحث عقیمسازی زنان خیابانی بودند، به نظر شما این موضوعترویج تبعیض محسوب نمیشود؟
خارج از این که به طور حتم این موضوع ترویج تبعیض محسوب میشود، این کار غیرانسانی است. من به این موضوع معتقد هستم یک زن همیشه به این صورت کارتنخواب و معتاد نخواهد ماند، چون بارها شاهد این بودم که خانمهایی اعتیاد داشتند و حالا چند سال است که پاک هستند و حتی صاحب فرزند شده اند. پس ما نمیتوانیم آنها را به این شکل محروم کنیم. بعضیها میگویند اگر خودشان بخواهند این کار را انجام بدهیم ولی باید به این توجه داشت که اگر خودشان خواهان این موضوع باشند پس اقدام خواهند کرد و نیاز به پیگیری ما نیست. در دورههای قبل ریاست جمهوری شاهد آن بودیم که سمنهایی در مناطق مختلف برای این زنان فعالیت میکردند، خدماتی را به آنها اختصاص میدادند که حداقل معضلات آنها به یک فرزند خاتمه پیدا نکند. اما متاسفانه در دو دوره قبل ریاست جمهوری این خدمات قطع شده و به آنها اختصاص داده نشد. این عوامل میتواند به تنهایی بازدارنده باشند و نیازی به این نیست که از افراطیترین راه ممکن با آنها برخورد کرد. در تمام دنیا نیز این موضوع مرسوم است که برای کسانی که بی سرپناه هستند خدمات ویژهای اختصاص داده شود.
نظرتان راجع به کاندیدشدن زنان در انتخابات ریاست جمهوری سال 96 چیست؟ با توجه به اینکه خبرها حاکی از آن است که اصولگرایان سعی در انتخاب کاندیدای زن دارند؟
به دلیل اینکه مشارکت سیاسی زنان متاسفانه در سطح وسیعی محدود به حق رای آنها شده است، با این اوصاف ما از اینکه زنان بتوانند پستهای مدیریتی و کلان را داشته باشند استقبال میکنیم. از آنجایی که در دوره دهم مجلس برای اولین بار این اتفاق رخ داده که 17 زن وارد مجلس شورای اسلامی شده اند، ما امیدواریم با تصویری که شورای نگهبان از رجل سیاسی ارائه خواهد کرد راهی را باز کند که زنان بتوانند در انتخابات ریاست جمهوری وارد رقابت بشوند و این موضوع فقط محدود به ثبت نام نباشد. من از ورود همه خانمها به این عرصه رقابتی استقبال میکنم، فارغ از مسائل جناحی باید از حضور زنان در عرصه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی استقبال کرد.
چون جامعه ما نیازمند تفکرات متفاوت در این عرصهها است. ولی مسئله مهمی که هنوز وجود دارد این است که علیرغم اینکه آقای کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان دوبار بر این موضوع تاکید کردند که زنان میتوانند ثبت نام کنند اما ما هنوز تفسیر شورای نگهبان را از رجل سیاسی ندیدهایم. ما امیدواریم این تفسیر به زودی به دست ما برسد تا خانمها فارغ از اصولگرا یا اصلاح طلب بتوانند وارد این عرصه رقابتی شوند. در دورههای قبل هم شاهد بودیم که خانمها طالقانی و رفعت بیات ثبتنام کردند و با اینکه رد شدند صلاحیتشان به دلیل زن بودن آنها عنوان نشد اما مسلما این موضوع نیز تاثیر بهسزایی داشته است اما راه هنوز باز است تا بتوانیم تصویر مثبتی در اینباره ببینیم.