آمارهای متناقض در سومین روز

روزنامه بهار: صبح روز چهارشنبه 16 فروردین ماه زمین زیر پای خراسانیان خالی شد، زلزله‌ای به بزرگی 6 ریشتر حوالی سفید‌سنگ در استان خراسان رضوی رخ داد که آن در اثر آن بیش از 5 هزار واحد مسکونی تخریب شد وبه گفته مرتضی سلیمی رئیس سازمان امداد و نجات هلال احمر تا صبح جمعه 18 فروردین یک نفر کشته و 40 تن مصدوم شدند. بزرگی این زلزله به گونه‌ای بود که از آن روز تا کنون خراسان بیش از 300 بار لرزید و پیش بینی می‌شود که پس لرزه‌های آن تا یک‌ماه ادامه داشته باشد اگرچه حجت علی شایانفر مدیر بحران استان خراسان رضوی امکان وقوع پس لرزه‌های بیشتر را رد کرده و نسبت به انتشار شایعات در فضای مجازی و ایجاد رعب و وحشت در میان مردم هشدار داد در عین حال مهدی زارع عضو هیئت علمی پژوهشگاه زلزله شناسی با بیان اینکه زلزله  در 87 کیلومتری جنوب شرق مشهد اتفاق افتاده است گفت: در منطقه‌ای که زلزله رخ داده است، دو گسل وجود دارد که در حال بررسی هستیم که کدام یک از گسل‌ها عامل این زلزله هست.شهر مشهد 610 سال پیش زلزله‌ بزرگی را تجربه کرده است.با توجه به قدرت 6 ریشتری زلزله، پیش بینی ما این است که پس لرزه‌های زلزله تا یک ماه دیگر ادامه داشته باشند و بهتر است تا روستاهای اطراف کانون زلزله، مراقبت‌های لازم را داشته باشند.

در همین حال بسیاری از ساکنان مشهد و برخی شهرهای خراسان رضوی شب پنجشنبه را در خیابان، پارک و فضاهای باز به صبح رسانیدند و به گفته شایانفر مدیر بحران خراسان رضوی حدود 80 هزار نفر اسکان اضطراری و به وسیله چادر داشتند، همچنین  محمد توکلی مدیر امور خدمات آستان قدس رضوی از اسکان شهروندان مشهدی  در رواق‌های حرم رضوی خبرداد. از سوی دیگر سازمان امداد و نجات هلال احمر از امداد رسانی به 5488 نفر در 58 روستای آسیب دیده در شهرهای سرخس، تربت جام، فریمان و مشهد خبر داد.

علی رستمی فرماندار تربت جام با بیان اینکه به بیش از  51 نقطه روستایی و آبادی این شهرستان و 1143 مسکن روستایی در این شهرستان آسیب وارد شده است؛ تربت متضررترین شهرستان خراسان رضوی  به لحاظ روستایی در اثر زلزله 6 ریشتری صبح روز چهارشنبه خواند. از سوی دیگر احسان قاضی زاده نماینده مردم فریمان و سرخس در مجلس از تخریب 800 واحد مسکونی در منطقه زلزله زده سفیدسنگ و رضویه خبرداد و گفت:   میزان این تخریب‌ها  بین ۲۰ تا ۸۰ درصد است.در روز نخست حادثه آمارها حکایت از کشته شدن 2 نفر در اثر این زمین لرزه داشت که در همان روز حادثه پیرحسین کولیوند سرپرست اورژانس کشور تنها کشته شدن یک نفر را تأیید کرد.

وی در گفت‌وگو با خبرنگار «بهار» همچنین از استقرار کمپ‌های سلامت برای مراجعات پزشکی و امدادرسانی به حادثه دیدگان و همچنین تیم حمایت‌های روحی و روانی در محل حادثه خبر داد. وافزود: اورژانس جهت کاهش الام و نگرانی پزشکان و تیم حمایت‌های روانی  در محل حادثه استقرار پیدا کردند.جمع کل مصدومین و فوتی حادثه زلزله خراسان رضوی 35 نفر که 1 نفر فوتی و 34 نفر مصدوم که 8 مصدوم  بیمارستان سجادیه تربت جام، 23 مصدوم بیمارستان امام خمینی فریمان، 2 مصدوم بیمارستان‌ هاشمی نژاد مشهد، 1 مصدوم مرکز درمانی آبروان انتقال داده شدند و هم اکنون تعداد 10 نفر از مصدومین در بیمارستان امام خمینی (ره) فریمان بستری هستند، تعداد 22 نفر پس از انتقال درمان سرپایی شدند.به گزارش بهار در روز سوم حادثه همچنان در اعلام آمار مصدومین حادثه میان اورژانس و سازمان هلال احمر اختلاف نظر وجود دارد.

حضور وزیر بهداشت و سایر دولت‌مردان در خراسان
روز جمعه 18 فروردین ماه‌ سید حسن قاضی‌زاده‌هاشمی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از سوی ریاست جمهوری به خراسان رضوی سفر کرد تا به همراه رئیس جمعیت هلال احمر و سرپرست اورژانس کشور از نزدیک به برآورد خسارت پرداخته و بر نحوه خدمت رسانی به آسیب‌دیدگان این حادثه و اسکان اضطراری نظارت کند. همچنین معاونان وزیر راه و شهرسازی که به منظور بررسی وضعیت مناطق زلزله زده خراسان رضوی به مشهد سفر کرده‌اند و در جلسه‌ای با مسئولان این استان برنامه‌های پیش‌رو برای زلزله زدگان بررسی کردند.در این جلسات مقرر شد با همکاری وزارت راه و شهرسازی و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی شرایط اقلیمی و بومی مناطق مذکور بررسی متناسب با این شرایط سازه‌های سبک برای تجدید ساخت و سازهای منطقه طراحی شود. از جمله مصوبات دیگر مصوبات این دیدار، تکمیل مطالعات گسل‌های اطراف مشهد و تدوین مقررات ویژه برای ساخت و سازها در این مناطق بود. از سوی دیگر عزیزالله مهدیان معاون بازسازی و مسکن روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی کشور از آمادگی این نهاد برای بازسازی مناطق آسیب دیده استان بر اثر زلزله خبر داد و گفت: امیدواریم بتوانیم پیش از آغاز فصل سرما کار بازسازی را آغاز کنیم و باید این کار هرچه سریع تر آغاز شود. مردم نیز این آمادگی را دارند. ما نیز آماده هستیم کار خود را آغاز کنیم. از همین امروز ماشین‌های ما عملیات آواربرداری را آغاز کرده است. قول می‌دهیم که مصالح عمده را در روستاها توزیع کنیم. این منطقه نیازمند کمک است و می‌تواند الگوسازی خوبی برای مقاوم سازی خانه‌های مسکونی در سایر روستاهای استان نیز باشد.

اولویت سیاست بر بحران
زلزله اگرچه بارها در ایران تکرار شده و با توجه به حضور در کمربند زلزله امکان تکرار آن نیز در آینده وجود دارد، با این وصف این نه زلزله و بحران که سیاست اولویت همیشگی مسئولان و مدیران شهری است؛ در زمان رخداد حادثه پلاسکو محمد‌باقر قالیباف شهردار تهران ترجیح داد در قم باشد و از آن استفاده تبلیغاتی بکند و این بار در هنگام زلزله خراسان و روز ناآرام مشهد، صولت مرتضوی شهردار آن به جای مدیریت بحران ترجیح داد در تهران باشد و در جلسه انتخاب کاندیداهای مورد نظر«جمنا»، حضور ابراهیم رئیسی را در دوزادهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اعلام کند.

ریزش حمام تاریخی نیشابور تداعی تراژدی ارگ بم
همزمان با وقوع زلزله در خراسان رضوی خبرهایی در مورد تخریب حمام تاریخی زنانه شهر نیشابور منتشر شد این خبر ضمن تداعی خاطره غم انگیز زلزله بم و تخریب ارگ تاریخی بم  بر آسیب‌پذیری میراث فرهنگی کشور در برابر زلزله تأکید کرد.  محمدرضا پهلوان، مدیر روابط عمومی اداره کل سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی در رابطه با تخریب حمام تاریخی نیشابور  به «بهار» می‌گوید: در اثر باران و زلزله بخشی از سقف این حمام مربوط به دوران صفویه در میدان مرکزی شهر نیشابور تخریب شد. وی افزود: قسمتی از سقف و دیواره‌های این حمام تخریب شده که گروه مرمت اضطراری در اولین فرصت ممکن اقدامات لازم را برای مرمت آن آغاز می‌کنند.خوشبختانه به دلیل آنکه آثار معماری در بنای این حمام وجود نداشته است، کار مرمت آن سخت نیست.پهلوان یادآور شد: در بررسی‌هایی که انجام شد خوشبختانه آسیبی  به دیگر آثار تاریخی این استان وارد نشده است؛ تنها ترکی کوچک در یکی از دیوراهای بازار رضا در مجاور حرم مطهررضوی(ع)، ایجاد شده است.

شب تب آلود مشهد
سونیا روحی
خیره بودم به صفحه مانیتور. زیر پایم لرزید. گمان کردم باز لمس لحظه‌ی رد شدنِ متروست. اما هم شدت و هم زمان لرزشش بیش‌تر از همیشه بود. از همکارم پرسیدم: «زمین می‌لرزد؟» تاییدم کرد. به هم نگاه کردیم و بدون کلامی دویدیم بیرون. بچه‌های داروخانه‌ی کناری‌، دخترانِ دانش‌آموزِ مرکز مشاوره‌ی تحصیلیِ سمتِ چپ، آن دورترها اهلِ مغازه‌ها و اداری‌ها همه در پیاده‌رو ایستاده بودند. به تابلوی شرکت خیره شده بودیم. به وضوح تکان می‌خورد. گلدانِ پشت پنجره‌ی طبقه بالا شاخه‌هایش به چپ و راست می‌رفتند. کمی آرامش که یافتیم، رفتیم داخل. به خواهرانم تلگرامی خبر دادم که مشهد زلزله آمده‌است و ما خوبیم. هرچه زنگ می‌زدم به موبایل مامان و بابا وصل نمی‌شد. خط‌ها بدجور خراب شده بودند. همکارانِ تهران مسیج می‌دادند و جویایِ احوال شدند. دوستان تک تک پیام‌هایِ تلگرامی‌شان می‌رسید. مشتری‌ها می‌آمدند و حالا مبحث جدیدی داشتیم برای صحبت کردن به غیر از آرزوهایِ خوبِ سالِ نو.
یک ساعتی گذشته بود. زیر پایم دوباره لرزید. به همکارم گفتم پس‌لرزه! در پاسخم گفت حس ترس است و دچار توهم شده‌ام. اما بچه‌های ساختمانِ بالا آمدند که پایین می‌گفتند دیوارها لرزیده است. عصر قرارمان به بازدید عید خانه‌ی عمو بود. اهلِ فامیل از تجربه‌شان می‌گفتند. دوستی مسیج زد حس کردی؟ گفتم نه! مگر باز هم لرزانده؟ مهمان‌های جدید با گوشی‌های دستشان خبر آوردند که حدود ساعت ۲۰:۰۵ دقیقه هم پس‌لرزه‌ای رخ داده. مامان می‌گوید حدودهای ۲۱:۴۰ حس لرزش داشته اما به لوسترها نگاه کرده و دیده که تکان نمی‌خورند، خیالش جمع شده. تا من اعلام کردم درست همان زمان پس لرزه‌ای آمده است. پسرعمه‌ام زنگ زده بود و می‌گفت مردم به سوله‌های اسکان می‌روند. بحث عجیبی درگرفته بود که شب را چگونه بگذرانیم.
به سمت خانه که حرکت کردیم شهر شبی عادی داشت در بزرگ‌راه کلانتری، اما از ابتدای میدان آزادی به سمت  وکیل‌آباد ترافیک سختی بود. در پارکِ نزدیک خانه مردم چادر زده بودند. رسیدیم خانه و من کوله‌ام را برداشتم و هرچه را که فک می‌کردم در بحرانی‌ترین شرایط لازمم می‌شود، برداشتم. یک سوئیشرت و شلوار و شال گرم؛ نخ دندان و دئودرانت و باکس قرص‌هایم. مامان برای خودش ساک کوچکی بسته بود از داروهای خودش و بابا، جعبه کوچک کمک‌های اولیه، پول و لباس. کوله را گذاشتم بالای سرم. تلاش می‌کردم تا می‌توانم بیدار بمانم. خلاف هرشب در حیاط را قفل نکردیم. در اتاق را باز گذاشتیم تا اگر لازم شد به سرعت فرار کنیم. چشمانم سنگین می‌شدند که مثل صبح لرزش سنگین زمین را حس کردم. صدای مامان و شیشه‌های خانه و فریادم برای بیدار کردن بابا در هم پیچید. دویدیم به حیاط. تصمیم گرفتیم در ماشین بمانیم. نشستیم به تلگرام چک کردن. منتظر اعلام درجه‌ی زلزله. شایعه  اتفاق افتادن زلزه‌ی هفت ریشتری در گروه‌ها می‌چرخید و جالب بود که زمان دقیقش را تعیین کرده بودند! پیگیر دوستانم شدم. یکی مانند ما در ماشین نشسته بود و دیگری در باغ بیدار بود. دوستی از تهران جویای احوال شد و دعوتمان کرد چند روزی را مهمانشان باشیم و من دل‌گرم ازین محبت نیمه‌شبی از فاصله‌ی نهصد کیلومتری کلی تشکر کردم.
خواب به چشمان من نیامد که نیامد. حول و حوش ساعت 5 که کمی خیالمان راحت شده بود به داخل خانه رفتیم و خوابیدم؛ با همان لباس‌های آماده‌ی فرار و شال پیچیده شده روی سرم و سه چهار عدد پتو تا گرم شوم. نتوانستم سر وقت همیشگی بیدار شوم و با یک ساعت تاخیر راهی محل کار شدم. شهر خلوت بود و آرام. اهلِ شب زنده‌دارش خوابیده بوند به وقت سحرگاه....