لیست جالب ممیزی آهنگ ها در تلوزیون

ترانه اي كه مازيار فلاحي براي تيتراژ سريال «هفت سنگ» خوانده پيش از پخش گرفتار يك مميزي محدود شد كه با همكاري سازندگان، خواننده و ترانه سرا حل شد، اما اين قضيه تقريباً براي سريال هاي ديگر نيز روي مي دهد.  «ازت متشكرم» عنوان ترانه‌اي جديد است كه مازيار فلاحي براي ترانه تيتراژ پاياني مجموعه در حال پخش «هفت سنگ» خوانده است. در ترانه‌اي كه الان روي آنتن است مي‌شنويم «ازت مچكرم آرامش من» و در جاي ديگري هم «ازت مچكرم روياي شيرين».

ولي تراك بدون مميزي اين ترانه كه در فضاي مجازي منتشر شده حاكي از آن است دو تركيب «آرامش من» و «روياي روشن» در اصل «ديوونه من» بوده و با نظر مركز شعر و موسيقي صدا و سيما تغيير كرده‌اند. حال آنكه به نظر نمي‌رسد «ديوونه من» چندان تركيب مشكل سازي بوده باشد. مشابه اين تغييرات در ترانه هاي تيتراژ ديگر برنامه هاي صدا و سيما نيز وجود دارد. مثلاً سال گذشته در ترانه اي كه روزبه بماني براي برنامه «ماه عسل» احسان عليخاني سرود و فرزاد فرزين آنرا خواند، ترانه سرا گفته بود: «هوايي رو كه تو نفس مي‌كشي، دارم راه مي‌رم،‌ بغل مي‌كنم»، اما در آستانه پخش به بخشي از آن كه «بغل مي‌كنم» بود ايراد گرفته شد و به اين شكل تغيير پيدا كرد كه: «هوايي رو كه تو نفس مي‌كشي، دارم راه ميرم، نفس مي‌كشم».

تغييري كه با توجه به معذوريت‌ ها و خطوط قرمز آشناي صدا و سيما پذيرفتن آن منطقي‌تر است. اين چنين تغييراتي در ترانه عنوان بندي پاياني سريال «ساختمان پزشكان» سروش صحت نيز انجام شد. سيروان خسروي دو ترانه براي تيتراژ اول و آخر اين سريال خواند كه ترانه پاياني گرفتار اين تغيير شد. در ترانه اصلي تيتراژ پاياني جمله «تو لحن خنده هات، احساس غم نبود» به «تو لحن خنده هات، جا واسه غم نبود» بدل شد كه گويا مسؤولان وقت واحد شعر و موسيقي با واژه «احساس» چندان ميانه خوبي نداشته اند! همچنين در همين ترانه جمله «من عاشقت شدم، اين اتفاقي نيست» به «دنيام عوض شده، اين اتفاقي نيست» مبدل شد تا مشخص شود «عشق» هم از منظر اين مديران واژه اي خط قرمزي است.


البته در آن مقطع به نام زانيار خسروي برادر سيروان نيز كه در تيتراژ در گروه آهنگسازان آمده بود ايراد گرفته شده بود، چون او در آن زمان به عنوان خواننده اي بدون مجوز و زير زميني شناخته مي شد. ديگر نمونه اي كه شايد هيچ وقت خبر آن منتشر نشد، ترانه معروف سينا حجازي با مطلع «دي دي داري داري داري» است كه قرار بود براي ترانه تيتراژ پاياني سريال «ميلياردر» عليرضا اميني استفاده شود. حجازي كه همچنان خواننده اي زير زميني محسوب مي‌شود، اما شهرت فراواني دارد،‌ تنها يكبار در سريال «مسير انحرافي» فرصت آنرا يافت تا صداي خود را از تلويزيون به گوش مخاطبانش برساند.

ترانه «دي دي داري داري داري» هر چند به شدت با محتواي سريال «ميلياردر» همخواني داشت، اما از سوي شبكه اعلام شد كه بايد در چند كلمه آن تغييراتي صورت گيرد كه حجازي زير بار آن نرفت. گويا او معتقد بود با اعمال اين تغييرات ترانه ديگر مال او نخواهد بود و به اثر ديگري تبديل مي‌شود كه او راضي نبود. در نهايت هم اين تغييرات انجام نشد. البته اين ترانه به سينما راه يافت و در سكانس افتتاحيه و تيتراژ فيلم «خط ويژه» مصطفي كيايي جاي گرفت. با اين تفاوت كه سازندگان فيلم درست در جايي كه ترانه وارد بحث هايي به نظر خط قرمزي مي شد، آنرا قطع كرده و وارد فضاي فيلم مي شدند.

گرچه چنين تغييراتي گاه به جا به جايي خوانندگان هم مي رسد و نمونه آن سريال مناسبتي «چمدان» ساخته خسرو ملكان بود كه در ماه رمضان دو سال پيش روي آنتن شبكه دو رفت. ترانه تيتراژ پاياني اين سريال را ايرج و احسان فدايي به صورت دو صدايي خوانده بودند كه تلويزيون پس از دو- سه شب پخش، در نهايت با پخش صداي ايرج مخالفت كرد و اين ترانه تنها با صداي فدايي اجازه پخش گرفت.

اين در حالي است كه واحد شعر و موسيقي تلويزيون از حيث قوانين و ملزومات اعطاي مجوز پخش،‌ با مركز مسؤول مشابه خود در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي تفاوت هايي دارد و گاه خواننده‌اي كه از سوي ارشاد مجوز ندارد، در تلويزيون يا راديو اجازه پخش صدايش را پيدا مي‌كند؛ مثل سينا حجازي. البته عكس اين قضيه هم وجود دارد و گاه خواننده اي كه از سوي وزارت ارشاد موفق به دريافت مجوز پخش آلبوم خود شده، راهي به صدا و سيما پيدا نمي‌كند و مي‌توان به عنوان يك مغضوب از او ياد كرد؛ مثل محمدرضا شجريان. خواننده‌اي كه حتي در چند سال اخير ربناي او هم از سوي رسانه ملي تحريم شده است و مردم فايل صوتي آن را از طريق تلفن‌هاي همراه و... گوش مي‌دهند.


يا همين ترانه‌اي كه احسان خواجه اميري به سفارش فدراسيون فوتبال كشورمان به مناسبت حضور تيم ملي فوتبال ايران در جام جهاني 2014 برزيل خواند،‌ ولي تلويزيون روي خوشي به آن نشان نداد. در اين باره مي توان به مبحث حساسيت صدا و سيما به نام برخي از ترانه سرايان نيز اشاره كرد كه گفته مي شد چون روزبه بماني ترانه خواجه اميري را خوانده، تلويزيون آن را پخش نمي كند. نكته اي كه خود خواجه اميري هم به آن اذعان داشت. شنيده مي‌شود دليل اين ممنوعيت هم همكاري بماني با يكي از خوانندگان پيش از انقلاب در ترانه هاي جديدش است.