موافقان مذاکرات هم می‌توانند بیرون بیایند؟

دكتر مسعود پزشکیان در گفتگو با خبرآنلاین درباره سخنان رئیس‌جمهور که گفته بود چه کسی حق دارد با لحن بی ادبانه با سردار مقدم جبهه مذاکرات حرف بزند؟ اظهار کرد: عده‌ای از برادران مجلسی دعوا را با نقد قاطی می‌کنند، آنها بی‌احترامی می‌کنند و نحوه گفتارشان منطقی نیست. عضو کمیسیون بهداشت مجلس تصریح کرد: این نمایندگان حرف‌هایی را می‌زنند که گویی در کل دنیا فقط این آقایان دلشان برای مملکت ما می‌سوزد و بقیه همگی جاسوس و خائن هستند. وزیر بهداشت در دولت اصلاحات خاطر نشان کرد: مقام معظم رهبری در دیدار با نماینده‌ها تاکید فرمودند که تعامل کردن با بی‌احترامی کردن همخوانی ندارد. نمی‌شود بگوییم تعامل می‌کنیم، اما بعدش بد و بیراه گفته و طرفمان را به خائن بودن متهم کنیم.

وی با تاکید بر اینکه، دولت را از هر طرف تحت فشار قرار دادن کار منطقی ای نیست، تصریح کرد: جای سوال دارد که چرا باوجود این توصیه‌ها، هنوز این کارها را می‌کنند. در این شرایط چه کسی باید از مقام معظم رهبری دفاع کند و سخنانشان را بپذیرد. این‌ها هر وقت خوششان بیاید از سخنان مقام معظم رهبری هزینه می‌کنند و هر زمان خوششان نیاید به نحوی توجیه می‌کنند. پزشکیان با اشاره به اینکه سیاست‌های کلی را مقام معظم رهبری گفته‌اند و روند کار را تایید کرده‌اند، خاطرنشان کرد: بحث‌های پیچیده سیاسی و مذاکرات، حرف ساده و عوامانه نیست. این مسائل باید در سطح بالا حل شود و با شعار مشکلی حل نمی‌شود. من که سر در نمی آورم بر اساس چه منطقی این کار را می‌کنند.

وی درباره اجتماع‌هایی که در چند روز اخیر در شهرهای مختلف کشور در نقد تیم مذاکره کننده هسته ای برگزار شده، بیان کرد: بیرون از مجلس هم عده‌ای هستند که نسبت به زحماتی که این عزیزان می‌کشند، مسئله دارند و درباره آن حرف می‌زنند اما من نمی دانم که اگر آدم‌های مشابه اینها بخواهند خلافش را بگویند، اجازه دارند بیرون بیایند؟ پزشکیان گفت: معلوم نیست این افراد حرفشان چیست و چه منطقی را دنبال می‌کنند. کسانی در داخل سخنانی می‌گویند و دلشان نمی‌خواهد، مذاکره کنندگان موفق شوند.

نماینده تبریز خاطرنشان کرد: دولت تاکنون در سیاست خارجی بسیار موفق بوده است. چه دستاوردی از این بالاتر که اتحاد جهانی علیه ایران شکسته شد و الان آمریکا و اسرائیل و چند کشور عربی تنها مانده‌اند. چه دستاوردی از این بالاتر که از بس عصبانی هستند، جنگ منطقه‌ای راه انداخته‌اند تا نگذارند موفقیت ما به نتیجه برسد؟ وی تاکید کرد: این اتفاقاتی که در منطقه راه افتاده، بیشتر برای این است که برخی کشورهای منطقه نگران هستند که ایران به تفاهمی برسد و قدرتش در منطقه تثبیت شود.

در همين حال سايت اصلاح‌طلب خرداد در نقدي نوشت: کمتر از یک ماه تا رسیدن به موعد نهایی توافق هسته‌ای، مخالفان دولت صف‌آرایی خود علیه مذاکرات را جدی‌تر دنبال می‌کنند. همایش‌ها و تجمع‌های متعدد خیابانی در تهران و شهرستان‌ها با حداکثر توان برگزار می‌شود و چهره‌های متنفذ این جریان هیچ ابایی ندارند که با حضور در آن هر‌گونه اتهامی را به دولت نسبت دهند. اما مشکل اصلی این روزهای دولت در این بزنگاه شاید چیز دیگری باشد؛ اینکه قسمت عمده این تجمعات بدون مجوز انجام می‌شود. گو اینکه مخالفان دولت در‌صدد هستند تا فراتر از بحث مذاکرات هسته‌ای این پیغام را به حسن روحانی بدهند که دولت او در این کشور یک «هیچ‌کاره» بیشتر نیست. نه در سیاست داخلی و نه در سیاست خارجی.

«دلواپسان» هسته‌ای به راحتی آب خوردن در هفته گذشته تجمعات بدون‌مجوز خود را برگزار کردند و حتی نیروی انتظامی هم به عنوان نهاد مسئول برای برخورد با اقدامات غیر‌قانونی به حفاظت از تجمعات آنها پرداخت. طرفه آنکه تجمع بدون مجوز مشهد بارها و بارها از بخش‌های مختلف خبری صدا و سیما پخش شد. در مقابل اما وضعیت هواداران دولت در همین روزها کاملا متفاوت بود. از جمله لغو همايشي با عنوان «دولت، ملت، همدلی و همزبانی» در کرج که قرار بود با سخنرانی شخصیت‌هایی چون علی مطهری برگزار شود.

این وضعیتی است که ربطی به امروز و دیروز ندارد و تقریبا 20 ماه است که دولت در همین فضا کشور را اداره کرده است. دولتی که از یک سو توان کنترل رفتارهای فراقانونی و گاه غیر قانونی مخالفانش را ندارد و از سوی دیگر نمی‌تواند چتر حمایت خود را بر سر حامیانش بگستراند. پیغام چنین وضعیتی برای جامعه و ناظران سیاسی چه خواهد بود؟ قطعا اولین مفهوم چنین وضعیتی در کشور این است که دولت در حوزه اجرای برخی قوانین و کنترل وضعیت داخلی یک «هیچ کاره» بیشتر نیست. دولتی که در مقابل رفتارهای غیر قانونی مخالفان و فشارهای گاه و بی گاه به موافقانش تنها حکم یک نظاره‌گر را بازی می‌کند.

مقامات دولت یازدهم چندین بار به صورت تلویحی گفته‌اند که موضوعات مربوط به سیاست داخلی را برای بعد از توافق با 1+5 گذاشته‌اند تا در فضایی مساعدتر بتوانند موضوعات را بررسی کنند. اما آیا با وضعیتی که کشور هم اکنون درگیر آن است، امیدی خواهد بود تا حتی در صورت رسیدن به توافق هسته‌ای مخالفان دولت امکان اجرایی شدن آن را فراهم کنند؟

دولت باید متوجه یک موضوع مهم باشد و آن اینکه با تجمعات هفته گذشته مخالفان و البته فشار مضاعفی که به موافقان مذاکرات برای بیان نظراتشان وارد می‌شود، شانس قبول توافق نهایی در داخل رو به کاهش است. حتی اگر دولت بتواند بر سر میز مذاکره مچ 6 قدرت جهانی را هم بخواباند، با این وضعیتی که در داخل وجود دارد نمی‌تواند برای اجرای برخی از تعهداتش از سد نهادهای چون مجلس که بیشتر در اختیار منتقدان و مخالفان مذاکرات است، بگذرد. مجلسی که گارد بسته آن در قبال پذیرش پروتکل الحاقی «اظهر المن الشمس» است و اتفاقا عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه در همان مجلس گفته که عدم پذیرش پروتکل یعنی بر هم خوردن همه توافقات میان ایران و 1+5.

از هم رو است که امید بستن دولت به فضای بعد از مذاکرات برای ترمیم سیاست داخلی شاید خیالی خام بیشتر نباشد. در قبال رفتارها، شعارها و توهین‌های مخالفان مذاکرات می‌توان مسایل زیادی از بعد اخلاقی و حتی «مچ گیری» مطرح کرد اما از آتش هیچکدام از این مسایل نمی‌توان آبی برای توفیق مذاکرات و باز کردن گره‌های کشور گرم کرد. واقعیت این است که جولان یک طرفه طیف‌های تندرو تاثیر خود را بر همه شقوق سیاست‌های دولتی خواهد گذاشت و اکنون دولت در تقابل با این جریان میدان را وا نهاده است. دولتی که از هر سو توهین و فحاشی می‌شنود اما توان پاسخگویی و عکس‌المعل مناسب و اثرگذار را ندارد.

تا اینجای اگر از سخنان تند رئیس دولت علیه منتقدان – که البته بازخورد مثبتی هم برای دولت نداشته است – بگذریم، باید قبول کنیم مخالفان دولت به‌خوبی توانسته‌اند از پاستورنشینان تصویر یک «هیچ‌کاره» را در کشور بسازند که نه توان برخورد با اقدامات غیر قانونی مخالفانش را دارد و نه حتی می‌تواند از موافقانش حمایت کند.